Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• System opłat abonamentowych za radio i telewizję został wadliwie skonstruowany i wymaga gruntownej reformy
• Do Rzecznika Praw Obywatelskich od lat wpływają skargi wskazujące na nieprawidłowości w tej sferze, związane także z procedurą egzekwowania opłat
• RPO Marcin Wiącek występuje do ministra kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomieja Sienkiewicza
• AKTUALIZACJA 4.04.2024: W MKiDN rozpoczęto prace mające na celu zmianę obecnego systemu finansowania mediów publicznych, opartego na opłacie abonamentowej, który nie spełnia kryteriów unijnego Aktu o Wolności Mediów (MFA). Obecnie resort przygotowuje projekt założeń ustawy mającej na celu wdrożenie MFA do polskiego porządku prawnego - odpisał resort.

Problemy systemowe związane z obecnie obowiązującą regulacją dotyczącą opłat abonamentowych za odbiornik radiofoniczny i telewizyjny były przedmiotem troski kolejnych Rzeczników Praw Obywatelskich. Mimo wielokrotnych zapowiedzi reformy tego systemu i  prezentowania w ostatnich latach różnych jego koncepcji prawnych, problem do dziś pozostaje aktualny.

System opłat abonamentowych został wadliwie skonstruowany i wymaga gruntownej reformy. Analiza skarg, które regularnie napływają do Biura RPO, wskazuje na szereg nieprawidłowości związanych także z procedurą egzekwowania opłat abonamentowych. W wielu przypadkach problem dotyczy osób starszych, schorowanych, z niepełnosprawnościami, znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej, które często nie wiedzą, w jaki sposób i gdzie mogą szukać pomocy prawnej.

Z ostatnich wyjaśnień Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wynikało, że kwestia poprawy mechanizmów prawnych wymaga szczegółowej i spokojnej debaty publicznej, której efektem mogłaby być zmiana regulacji prawnej dotyczącej sposobu finansowania działalności misyjnej mediów publicznych. Zapowiedzi te nie zostały dotychczas zrealizowane.

Rzecznik pyta Ministra, jak zamierza rozwiązać przedstawiony problem. Jednocześnie prosi o stanowisko  co do zasadności i kierunku zmian w systemie finansowania mediów publicznych oraz ewentualnie planowanego harmonogramu prac legislacyjnych.

Odpowiedź Andrzeja Wyrobca, podsekretarza stanu w MKiDN

W styczniu br. zakończyły się formalne prace nad projektem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne ramy dla usług medialnych na rynku wewnętrznym czyli tzw. Akt o Wolności Mediów (dalej jako: MFA). Zgodnie z art. 28 MFA rozporządzenie ma wejść w życie po upływie 15 miesięcy z zastrzeżeniem, że niektóre przepisy mają zacząć obowiązywać szybciej, nawet już po upływie 6 miesięcy od uchwalenia rozporządzenia przez PE i Radę UE.

Wśród najważniejszych zmian, które wprowadza MFA należy wskazać na nowe regulacje dotyczące mediów publicznych zawarte w art. 5 rozporządzenia. Przepis ten określa m.in. zasady powoływania i odwoływania członków władz mediów publicznych, oraz nakłada na państwa członkowskie EU obowiązek zapewnienia stabilnego i odpowiedniego finansowania mediów publicznych w celu realizacji misji publicznej przy jednoczesnym zagwarantowaniu niezależności redakcyjnej od wpływów politycznych. Termin wejścia w życie ww. przepisu to 15 miesięcy od momentu uchwalenia aktu.

Mając na uwadze powyższe, w MKiDN rozpoczęto prace mające na celu zmianę obecnego systemu finansowania mediów publicznych w Polsce. Obecnie obowiązujący system finansowania mediów publicznych, oparty o opłatę abonamentową nie spełnia kryteriów określonych w przepisach MFA. W chwili obecnej, MKiDN przygotowuje projekt założeń ustawy mającej na celu wdrożenie MFA do polskiego porządku prawnego.

W chwili obecnej, MKiDN nie dysponuje jeszcze harmonogramem prac legislacyjnych, w dalszym ciągu trwają prace analityczne. Po akceptacji projektu założeń, zostanie on skierowany do szerokich konsultacji publicznych. Celem jest aby nowy system finansowania mediów publicznych obowiązywał w terminach zakreślonych w przepisach MFA

V.7220.243.2022