Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Jako "pracy górniczej", zaliczanej do emerytury w wymiarze półtorakrotnym, przepisy nie uwzględniają pracy pod ziemią w podmiotach wykonujących określone prace dla kopalń – jeśli taki podmiot nie ma bezpośredniej umowy z kopalnią
• Wtedy danemu wnioskodawcy ZUS, przy ustalaniu uprawnień emerytalnych, uwzględni jedynie zwykły okres zatrudnienia
• Takie zróżnicowanie narusza konstytucyjną zasadę równości  
• Zastępca RPO Stanisław Trociuk występuje do minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszki Dziemianowicz-Bąk 

Chodzi o sytuacje, gdy pracodawcą jest podmiot, który nie ma bezpośredniej umowy z kopalnią. To np. firmy, które mają umowy podwykonawstwa z kopalnią, bądź firmami z konsorcjum wykonującym określone prace na rzecz kopalni lub nie mają z kopalniami umów na roboty, ale udostępniają swoich pracowników firmom mającym umowy z kopalniami.

Gdy zatem firma będąca pracodawcą danego pracownika nie ma żadnej umowy z kopalnią, z której wynikałby zakres prac wykonywanych na rzecz tej kopalni, mamy do czynienia z sytuacją - zgodnie z wykładnią organu rentowego - w której pracodawca nie jest uprawniony do potwierdzenia pracy górniczej i pracy górniczej zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym. W takim przypadku danemu wnioskodawcy przy ustalaniu uprawnień emerytalnych ZUS uwzględni jedynie zwykły okres zatrudnienia. 

W ocenie organu rentowego sam fakt wykonywania przez pracownika pracy pod ziemią nie jest w takim przypadku wystarczający dla celów uwzględnienia pracy górniczej lub pracy górniczej zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym.

W ocenie RPO zróżnicowane traktowanie okresów pracy górniczej pod ziemią w zależności do posiadania przez pracodawcę umowy z kopalnią stanowi naruszenie zasady równości (art 32 ust. 1 Konstytucji). O zaliczeniu okresów pracy górniczej powinien decydować charakter danej pracy i jej szczególne warunki, a nie wymóg posiadania umowy pracodawcy z kopalnią. 

W przeciwnym razie jednemu górnikowi wykonującymi pracę pod ziemią w przedsiębiorstwie, które ma umowę z kopalnią, praca ta będzie zaliczona przez organ rentowy jako praca górnicza. Natomiast górnikowi wykonującemu taką samą pracę górniczą pod ziemią w tej samej kopalni (nawet na tym samym stanowisku), lecz w przedsiębiorstwie, które jest jedynie podwykonawcą niemającym bezpośredniej umowy z kopalnią, okres ten zostanie zaliczony jako zwykły okres zatrudnienia (okres składkowy), bez wpływu na nabycie prawa do emerytury górniczej.

ZRPO Stanisław Trociuk prosi Panią Minister o stanowisko w sprawie.

III.7060.705.2024