Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Dwaj naukowcy: dr hab. Michał Bilewicz i dr hab. Walter Żelazny od dłuższego czasu czekają na nadanie tytułów profesora przez Prezydenta RP
• Ustawa nie przewiduje merytorycznego badania odpowiedniego wniosku Centralnej Komisji przez Prezydenta RP - kandydata ocenia samo środowisko naukowe
• Transparentności procedury sprzyjałoby nadawanie tytułów według kolejności napływających wniosków – uważa RPO
• Budziłoby to też zaufanie kandydatów, że czynniki pozamerytoryczne nie będą miały wpływu na uzyskanie tytułu

Rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar poprosił prezydenta Andrzeja Dudę o stanowisko w sprawie.

Z doniesień medialnych  RPO dowiedział się o opóźnieniach w nadawaniu przez  Prezydenta tytułów naukowych niektórym kandydatom. Według tych doniesień, opóźnienia mogą mieć związek zarówno z wątpliwościami dotyczącymi problematyki, będącej przedmiotem pracy naukowej kandydatów (m.in. badania nad antysemityzmem), jak i działalnością pozanaukową (zaangażowanie w działalność Komitetu Obrony Demokracji).

Wśród tych osób znajdują się m.in. dr hab. Michał Bilewicz, prof. Uniwerstytetu Warszawskiego, który oczekuje na decyzję od niespełna roku oraz dr hab. Walter Żelazny, prof. Uniwersytetu w Białymstoku (oczekujący na decyzję od niespełna dwóch lat).

Zgodnie z ustawą z 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki tytuł profesora nadaje Prezydent RP na podstawie wniosku Centralnej Komisji. Ustawa nie przewiduje merytorycznego badania wniosku przez Prezydenta. Ocena dorobku kandydata do tytułu profesora odbywa się bowiem na etapie poprzedzającym jego decyzję.

Tylko w wyjątkowej sytuacji - możliwości naruszenia praw autorskich przez kandydata do tytułu profesora – ustawa przewiduje możliwość zwrócenia się przez Prezydenta RP do Centralnej Komisji o dołączenie do wniosku opinii komisji ds. etyki w nauce przy Polskiej Akademii Nauk.

Tym samym wątpliwości dotyczące wybranego przez kandydata do tytułu obszaru badań, czy jego działalność publiczna, nie podlegają weryfikacji przez Prezydenta RP.

Procedura nadawania tytułu profesora została zatem ukształtowana tak, aby umożliwić rzetelną ocenę dorobku kandydata przez przedstawicieli środowiska naukowego, czyli osoby mające wiedzę i doświadczenie.

W ocenie Rzecznika, wobec braku podstaw prawnych do dodatkowej weryfikacji i oceny kandydatów do tytułu przez Prezydenta, nadawanie tytułów odbywać się powinno według kolejności napływających wniosków. Sprzyjałoby to transparentności procedury i budziło zaufanie kandydatów, że czynniki pozamerytoryczne nie będą miały wpływu na uzyskanie tytułu.

- Przedstawiam uprzejmie Panu Prezydentowi powyższe uwagi zmierzające do skuteczniej ochrony praw obywatelskich - napisał Adam Bodnar do prezydenta Andrzeja Dudy.

Jednocześnie zwrócił się o przedstawienie stanowiska w sprawie oraz o wskazanie przyczyn długiego czasu oczekiwania na decyzję Prezydenta w sprawach dr. hab. Michała Bilewicza i dr. hab. Waltera Żelaznego.

VII.7034.9.2019