Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Marcin Wiącek 29 maja 2023 r. na antenie telewizji: Polsat News oraz TVN24 mówił o podpisanej przez Prezydenta Andrzeja Dudę ustawie o państwowej komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022.

– Ta ustawa jest niezgodna z wieloma przepisami Konstytucji. Wskazywałem to zarówno na etapie postepowania ustawodawczego przed Sejmem jak i przed Senatem – podkreślił Rzecznik.

– W państwie prawa kary wymierza sąd. Kary wymierza się za czyny, które były zabronione prawem w chwili ich dokonania. Ta ustawa narusza te dwa standardy – kontynuował.

– Ta komisja jest nazwana w ustawie organem administracji publicznej, a będzie zajmowała się ustalaniem stanu faktycznego, czyli kwalifikowaniem zachowania określonych osób z punktu widzenia istnienia bądź nieistnienia wpływów rosyjskich i wymierzaniem za to sankcji piętnującej działania danej osoby. Jest to procedura nieadekwatna do osiągnięcia tego celu, ponieważ tylko sąd po przeprowadzeniu postępowania w dwóch instancjach ma konstytucyjną kompetencję do tego, aby orzec o nałożeniu sankcji.

– Doszło do stworzenia organu, który będzie wymierzał sankcje za działania, które niekoniecznie musiały być niezgodne z prawem w chwili ich dokonania. Taki model postępowania jest nie do pogodzenia ze standardami konstytucyjnymi.

Marcin Wiącek mówił o możliwości odwołania się od decyzji komisji:
– Od każdej decyzji administracyjnej można odwołać do sądu administracyjnego.

Zwrócił również uwagę na to, że zaskarżenie decyzji nie wstrzymuje wykonania kary:
– Decyzja administracyjna jest od razu wykonalna i staje się od razu ostateczna. Zaskarżenia do sądu administracyjnego nie wstrzymuje wykonania tej decyzji.

Rzecznik mówił również o szczególnym zakresie kompetencji sądu administracyjnego:
– To jest sąd, który nie przesłuchuje świadków, opiera się wyłącznie na dokumentach i bada tylko legalność. Nie jest to sąd właściwy do rozpoznawania skarg na decyzje, które polegają na ukaraniu. Ten sąd nie ma kompetencji takich jak ma sąd powszechny, sąd karny czy sąd cywilny. Dlatego to postępowanie jest nieadekwatne dla zapewnienia właściwej drogi sądowej osobom ukaranym przez komisję.

– Wymierzaniem sprawiedliwości w świetle polskiej Konstytucji zajmują się sądy. Wymierzaniem kar zajmują się sądy a nie organy administracji publicznej – zaznaczył RPO.

– Po zapoznaniu się z wnioskiem Prezydenta podejmę decyzję co do przystąpienia do tego postępowania – zakończył.