Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Według skarg obywateli Getin Noble Bank S.A nie wykonuje prawomocnych orzeczeń  dot. unieważnienia umowy o kredyt frankowy
• Zastępca RPO Valeri Vachev prosi o stanowisko prezesa Bankowego Funduszu Gwarancyjnego Piotra Tomaszewskiego
• AKTUALIZACJA: Ustawodawca, niejako domyślnie, godzi się z tym, że wyroki wydawane przeciwko podmiotowi w restrukturyzacji nie będą podlegały realizacji (ani przymusowo, ani dobrowolnie) - odpowiada BFG

Ludzie skarżą się, że spotykają się z odmową wykonania prawomocnego orzeczenia po wygranym procesie sądowym i unieważnieniu zawartej z Getin Noble Bank S.A umowy kredytu hipotecznego indeksowanego albo denominowanego we franku szwajcarskim.

W ocenie wnioskodawców, trudno zgodzić się ze stanowiskiem, że w związku z procesem przymusowej restrukturyzacji, bank jest zwolniony całkowicie z obowiązku wykonania orzeczenia.  Innym zgłaszanym problemem jest kwestia nierespektowania przez Getin Noble Bank S.A. postanowień sądów o zabezpieczeniu roszczeń kredytobiorców - powodów w sporach frankowych, polegających na zawieszeniu spłaty rat kredytu. 

W takich sprawach Getin Noble Bank S.A. - działający przez administratora ustanowionego przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny - powołuje się na art. 135 ust. 1 i 4 ustawy o BFG, zgodnie z którymi postępowanie egzekucyjne lub zabezpieczające skierowane do majątku podmiotu w restrukturyzacji wszczęte przed wszczęciem przymusowej restrukturyzacji podlega umorzeniu oraz w czasie trwania przymusowej restrukturyzacji w stosunku do podmiotu w restrukturyzacji niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego i postępowania zabezpieczającego.

Powstaje jednak poważna wątpliwość wobec literalnego brzmienia tych przepisów -  czy mogą być podstawą odmowy wykonania przez stronę procesu zapadłych już wobec niej, a niebędących w trakcie procedowania, prawomocnych orzeczeń sądowych w przedmiocie zabezpieczenia oraz zasądzenia. Zgodnie z art. 365 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego wiążą one nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej.

Odpowiedź Sławomira Stawczyka, zastępcy Prezesa Zarządu BFG

Odnosząc się w pierwszej kolejności do kwestii przypadków „odmowy wykonania prawomocnego orzeczenia” należy w pierwszej kolejności wskazać, że celem wszelkich działań czy zaniechań Funduszu w obszarze postępowań cywilnych w kontekście przymusowej restrukturyzacji jest ochrona majątku podmiotu w restrukturyzacji przed uszczupleniami na rzecz wybranych wierzycieli z pokrzywdzeniem ich ogółu. Jednoznaczne sformułowanie przez ustawodawcę w art. 135 ust. 4 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2022 r., poz. 2253, dalej „ustawa o BFG”) zakazu wszczynania egzekucji pozwala postawić tezę, że ustawodawca - niejako domyślnie - godzi się z tym, że wyroki wydawane przeciwko podmiotowi w restrukturyzacji nie będą podlegały realizacji (ani przymusowo, ani dobrowolnie). Postawa Funduszu nie jest równoznaczna z negowaniem zasadności roszczeń powoda (zwłaszcza w obliczu stwierdzenia tej zasadności wyrokiem sądowym). Fundusz - w interesie majątku podmiotu w restrukturyzacji, czyli przyszłej masy upadłości - czyni użytek z blokad o charakterze czysto proceduralnym, na zasadzie analogicznej jak dzieje się to w postępowaniach upadłościowych czy restrukturyzacyjnych. Procesowy charakter blokady oznacza, że nie niweluje ona roszczenia powoda w ujęciu materialnoprawnym (którą to kwestię rozstrzyga sąd), a jedynie wstrzymuje możliwość przymusowej realizacji świadczenia.

Odnosząc się z kolei do kwestii przypadków „nierespektowania przez Getin Noble Bank S.A. postanowień sądów o zabezpieczeniu roszczeń kredytobiorców - powodów w sporach frankowych, polegających na zawieszeniu spłaty rat kredytu” należy w pierwszej kolejności  wskazać, że postępowanie zabezpieczające jest postępowaniem akcesoryjnym w stosunku do postępowania głównego i nie przesądza o wyniku postępowania głównego.

Podkreślenia wymaga, że Bank korzysta z uprawnień przysługujących mu na mocy obowiązujących przepisów prawa. Pamiętać należy, że Getin Noble Bank pozostaje stroną procesów sądowych we wszystkich sprawach, które mocą decyzji Funduszu o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji wobec GNB nie uległy przeniesieniu do instytucji pomostowej. Jako strona procesu sądowego Getin Noble Bank może korzystać ze wszystkich dostępnych i przewidzianych prawem środków chroniących jego interesy i majątek. W przypadkach, w których rozstrzygnięcie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia jest niezgodne z przepisami szczególnymi wynikającymi z ustawy o BFG, podejmowane są zgodne z prawem i uprawnieniami przysługującymi stronie procesu, działania mające na celu wyeliminowane z obrotu prawnego rozstrzygnięć obarczonych nieprawidłowościami. Należy mieć na względzie, że ochrona majątku podmiotu w restrukturyzacji jest jednym z podstawowych obowiązków Funduszu i wyznaczonego Administratora. Każde nieuprawnione uszczuplenie jego majątku może wpływać na efekty prowadzonych działań w związku z przymusową restrukturyzacją i w sposób bezpodstawny różnicować pozycję wierzycieli.

To ustawodawca przesądził, że w czasie trwania przymusowej restrukturyzacji niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania zabezpieczającego. Taka konstrukcja ma zabezpieczyć interesy majątkowe podmiotu w restrukturyzacji, gdyż jest to niezbędne z punktu widzenia interesu publicznego, który jest jedną z trzech przesłanek wszczęcia przymusowej restrukturyzacji Banku.

Z orzecznictwa zgromadzonego na tle art. 135 ust. 4 ustawy o BFG wynika, że w przeważającej większości przypadków sądy powszechne odrzucają wnioski powodów o udzielenie zabezpieczenia, zgodnie z wyraźnym brzmieniem ustawy o BFG. Tylko takie podejście gwarantuje należytą ochronę majątku podmiotu w restrukturyzacji. Ewentualne rozstrzygnięcia uwzględniające wnioski powodów są natomiast w dużej części zmieniane przez sądy drugiej instancji. Tym samym omawiany problem dotyczy jedynie niewielkiego procentu wszystkich rozstrzygnięć sądowych w przedmiocie wniosków o zabezpieczenie roszczeń przeciwko GNB. Jeżeli jednak miały miejsce przypadki wpisu do BIK lub przesłania przez Bank wezwania do zapłaty do klienta, który uzyskał korzystne dla siebie rozstrzygnięcie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia, to wynikały one z automatyzacji określonych działań windykacyjnych Banku związanych np. z upływem terminu płatności i będą przez Bank korygowane.

Wyrażam nadzieję, że powyższe wyjaśnienia okażą się przydatne i pomocne.

V.7100.6.2023