Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Osoby w kryzysie bezdomności mają trudności w uzyskaniu skierowania na test na COVID-19 z braku ubezpieczenia zdrowotnego
• Również przepisy nakładające obowiązek poddania się izolacji domowej są niedostosowane do ich sytuacji
• Trudności dostępu do testowania naruszają ich prawo do ochrony zdrowia
• Rozwiązanie problemu jest pożądane także ze względu na obowiązek władz zwalczania chorób epidemicznych

Problem dostępu osób w kryzysie bezdomności do testów na COVID-19 został zasygnalizowany podczas ostatniego posiedzenia Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności przy Rzeczniku Praw Obywatelskich.

W związku z tym zastępca RPO Maciej Taborowski sygnalizuje problem Waldemarowi Krasce Sekretarzowi Stanu w Ministerstwie Zdrowia. 

Problemy tych osób w pandemii

Przedstawiciele organizacji społecznych zajmujących się udzielaniem pomocy osobom w kryzysie bezdomności zwrócili uwagę, że w przychodniach odmawia się tym osobom udzielenia porady lekarskiej i wystawienia zlecenia na bezpłatne wykonanie testu diagnostycznego RT-PCR na COVID-19. Wynika to z tego, że w większości nie posiadają ubezpieczenia zdrowotnego.

Testy wykonują organizacje społeczne, ale nawet w przypadku pozytywnego wyniku, informacja o zakażeniu nie trafia do systemu teleinformatycznego, a osoba nie jest oficjalnie objęta obowiązkiem izolacji.

Rzecznik uważa, że pomocne w rozwiązaniu tego problemu byłoby umożliwienie osobom w kryzysie bezdomności wykonywania bezpłatnych testów w aptekach i punktach wymazowych. Dzięki temu informacja o wynikach trafiałaby do ogólnopolskiej bazy danych osób chorych na COVID-19.

Niespójność rozwiązań prawnych

Rzecznik zwraca też uwagę na  problem niespójności rozwiązań prawnych i specyficznej sytuacji osób w kryzysie bezdomności. W przepisach dotyczących zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych, w tym COVID-19, przewidziano kilka sytuacji, kiedy osoba powinna pozostawać w odosobnieniu.

Wynika z nich, że pozytywny wynik testu na COVID-19 powoduje, że osoba zakażona ma obowiązek poddania się izolacji w warunkach domowych. Natomiast do izolatorium można trafić w przypadku stosownej decyzji lekarza lub organu inspekcji sanitarnej.

Rzecznik dostrzega konieczność dostosowania tych przepisów z uwzględnieniem specyficznej sytuacji osób bezdomnych. Osoby te, w przypadku stwierdzonego zakażenia wirusem SARS-CoV-2, powinny niezwłocznie otrzymać skierowanie do izolatorium i mieć zapewniony transport do tego miejsca odosobnienia.

Z tych wszystkich powodów RPO sygnalizuje problem Ministerstwu Zdrowia. Zwraca uwagę, że jego rozwiązanie jest pożądane ze względu na konieczność zapewnienia wszystkim obywatelom, w tym osobom bezdomnym, prawa do ochrony zdrowia, ale również ze względu na realizację ciążącego na władzach publicznych obowiązku zwalczania chorób epidemicznych.

V.7018.141.2022