Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Brak rozwiązań systemowych w kwestii wsparcia mieszkaniowego dla migrantów
• Konieczność wdrożenia działań promujących wprowadzenie, wzorem Gdańska,  miejskiej karty praw osoby doświadczającej bezdomności
• Problem bezdomności bardzo młodych ludzi
• Zbyt skomplikowane procedury ubiegania się o pomoc mieszkaniową

26 stycznia odbyło się pierwsze posiedzenie Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności w nowej kadencji Rzecznika Praw Obywatelskich.

– Z ogromną przyjemnością podjąłem decyzję o kontynuowaniu prac Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności – mówił Rzecznik i podkreślił, że wiele razy korzystał z materiałów Komisji zamieszczanych na stronie bip.brpo.gov.pl. – Wykonują państwo fantastyczną pracę pokazującą władzy publicznej jak wiele jest do zrobienia w tej kwestii – mówił.

Rzecznik zwrócił uwagę na pogłębiający się kryzys bezdomności związany z rosnącą inflacją i wzrastającymi kosztami życia a także z napływem migrantów przez granicę z Białorusią a także spodziewany napływ z Ukrainy. – Możemy się spodziewać, że obywatele Ukrainy będą uciekali przed wojną do naszego kraju – mówił.

Komisja podjęła dyskusję nad ustaleniem priorytetów działania na najbliższy rok, ale też w perspektywie całej kadencji.

Wszyscy zgodzili się, że nowym zadaniem, które w obecnej sytuacji społecznej i politycznej powinno być priorytetowe, jest sytuacja migrantów w Polsce, w szczególności wsparcie mieszkaniowe dla osób, które jako uchodźcy przybywają obecnie do Polski. W zakresie wsparcia mieszkaniowego brak jest rozwiązań systemowych dla tych osób. Państwo w zasadzie przerzuca ciężar zapewnienia doraźnego schronienia, a potem mieszkania na barki organizacji pozarządowych, aktywistów, społeczników. Duża grupa uchodźców przybywających przez granice z Białorusią i Ukrainą to osoby niewykształcone, nie znające języków, często schorowane, także wielodzietne rodziny, którym bardzo trudno jest odnaleźć się w nowej rzeczywistości, co sprawia, że udzielana im pomoc musi być bardziej wszechstronna. Problem pomocy dla osób napływających do Polski przybiera coraz większą skalę i państwo musi się z nim zmierzyć. Wyzwaniem dla Komisji będzie więc także zajęcie się tą problematyką w różnych jej aspektach – w tym zakresie nieoceniona będzie pomoc ekspertów posiadających doświadczenie praktyczne w pomocy uchodźcom oraz odpowiednią wiedzę naukową i prawną.

Konieczne jest dalsze promowanie miejskiej karty praw osoby doświadczającej bezdomności – dotąd tylko Gdańsk uchwalił taki dokument, zaawansowane prace trwają w Warszawie, ale w innych miastach albo są na bardzo wstępnym etapie, albo w ogóle nie są prowadzone. Niezwykle ważne jest, aby tego typu dokument był wypełniony konkretną treścią, zapewniającą mu realnie efektywność. Duża jest rola lokalnych aktywistów, które w tym zakresie muszą kontrolować, wspierać i motywować władze lokalne. Komisja Ekspertów może być forum wymiany doświadczeń w tym zakresie.

Konieczne będzie również podjęcie tematu polityki mieszkaniowej państwa, rozumianej szeroko, jako wsparcie dezinstytucjonalizacji pomocy, zapewnienie odpowiedniej liczby mieszkań, jak i podejmowanie efektywnych działań osłonowych w sytuacji rosnącej inflacji, galopujących podwyżek i ubożenia społeczeństwa, także na skutek trwającej epidemii.

Nieustająco nierozwiązany a bardzo istotny jest problem dostępu osób w kryzysie bezdomności do usług leczniczych, w tym problem opieki medycznej (pielęgniarskiej) po opuszczeniu szpitala przez osobę nie mającą domu.

Konieczne jest również położenie większego nacisku w pracach Komisji na problem bezdomności bardzo młodych ludzi i młodzieży oraz uwzględnienie szczególnej sytuacji tej grupy oraz okoliczności, które w tym przypadku powodują zagrożenie bezdomnością.

Spośród spraw, które mogą zostać przekrojowo zanalizowane w ramach Komisji jest przegląd obowiązujących w poszczególnych miejscowościach procedur ubiegania się o pomoc mieszkaniową – doświadczenia wskazują, ze procedury są zbyt skomplikowane i sformalizowane, wymagają wypełnienia bardzo wielu zawiłych dokumentów, co niejednokrotnie jest zbyt trudne do wykonania przez osoby potrzebujące pomocy mieszkaniowej.

Wszyscy zgodzili się, że należy również przejrzeć i uaktualnić mapę problemów bezdomności, opracowaną w poprzedniej kadencji Rzecznika Praw Obywatelskich.