Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W sprawie przed Trybunałem Konstytucyjnym z wniosku nowej Izby Dyscyplinarnej, a dotyczącej uprawnień Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, RPO ponownie wnosi o wyłączenie ze składu orzekającego sędziego Justyna Piskorskiego. Zajmuje on bowiem miejsce prawidłowo wybranego sędziego TK, od którego Prezydent RP nie odebrał ślubowania.
• Po wyroku ETPCz ws, umorzenia przez osobę niebędącą sędzią sprawy spółki Xero Flor w polskim TK kolejne orzeczenie wydane z udziałem osoby nieuprawnionej do zasiadania w TK będzie z gruntu wadliwe. Każdy sąd w Polsce, w oparciu o zasadę bezpośredniego stosowania Konstytucji RP (art. 8 ust. 2) oraz zasadę przestrzegania prawa międzynarodowego (art. 9) będzie mógł zdecydować o nie wzięciu go pod uwagę – zauważa RPO.
• AKTUALIZACJA: 12 maja przewodnicząca składu odwołała posiedzenie zaplanowane na 13 maja i wyznaczyła nowy termin 15 czerwca
• AKTUALIZACJA2:15 czerwca sprawę znów odroczono. Odmówiono zaś wyłączenia J. Piskorskiego. Uznano, że wyrok ETPC stanowi bezprawną ingerencję w krajowy porządek prawny i musi być uznany za nieistniejący 

Trybunał Konstytucyjny rozpoznaje sprawę w składzie: Krystyna Pawłowicz - przewodniczący, Bartłomiej Sochański – sprawozdawca, Zbigniew Jędrzejewski, Stanisław Piotrowicz oraz Justyn Piskorski.

Chodzi o pytanie, czy Polska zobowiązana jest natychmiast wykonać postanowienie zabezpieczające Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Pytanie zadali sędziowie Izby Dyscyplinarnej SN. TSUE wydał takie postanowienie i obowiązuje ono do czasu, aż rozpatrzy zarzuty co niewłaściwego powołania Izby (problem polega na tym, że sędziów do niej wskazała całkowicie podległa politykom nowa Krajowa Rada Sądownictwa).

Pierwszy wniosek RPO o wyłączenie w tej sprawie sędziego-dublera Trybunał Konstytucyjny oddalił. Od pierwszej rozprawy 28 kwietnia 2021 r. (odroczonej z wniosku RPO)  miało miejsce istotne wydarzenie: Europejski Trybunał Praw Człowieka w polskiej sprawie spółki Xero Flor orzekł, że niewłaściwe obsadzenie sądu narusza prawo obywateli do sądu.

- Z uwagi na wydanie przez Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC) wyroku w dniu 7 maja 2021 r. w sprawie Xero Flor w Polsce sp. z .o. o przeciwko Polsce (skarga nr 4907/18), Rzecznik zmuszony jest do wniesienia kolejnego wniosku o wyłączenie od orzekania Pana Justyna Piskorskiego z uwagi na zaistnienie nowych okoliczności mających zasadnicze znaczenie dla stwierdzenia niedopuszczalności udziału osoby objętej wnioskiem w orzekaniu – pisze RPO Adam Bodnar. - Rzecznik wskazuje, że powody wyłączenia osoby objętej niniejszym wnioskiem dotyczą zarówno braku jej prawidłowego umocowania w Trybunale Konstytucyjnym, jak braku gwarancji niezawisłości i bezstronności.

Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł w sprawie Xero Flor o naruszeniu przez Rzeczpospolitą Polską prawa do sądu ustanowionego ustawą (art. 6 ust. 1 EKPC), ponieważ w składzie orzekającym TK zasiadała osoba do tego nieuprawniona, tj. wybrana  z oczywistym naruszeniem prawa krajowego, a tym samym i Konwencji Europejskiej.

W sprawie Xero Flor orzekał Mariusz Muszyński (sygn. akt sprawy w TK – SK 8/16). Skoro o stwierdzeniu naruszenia EKPC przesądziły obiektywne okoliczności wadliwego ustanowienia go w Trybunale Konstytucyjnym, to identyczna konkluzja obejmuje wszystkie kolejne osoby wybrane do TK w takiej samej sytuacji, tj. na miejsce wcześniej prawidłowo obsadzone.

Justyn Piskorski został wybrany do TK z naruszeniem art. 194 ust. 1 Konstytucji RP. Zastąpił bowiem zmarłego prof. Lecha Morawskiego, wybranego przez Sejm RP 2 grudnia 2015 r., mimo że nie było wakującego miejsca w Trybunale. Z tego powodu, jako następca osoby wybranej na miejsce już przed nią prawidłowo obsadzone, również Justyn Piskorski jest nieuprawniony do zasiadania w TK i wykonywania czynności właściwych sędziemu sądu konstytucyjnego.

Dlatego udział  Justyna Piskorskiego w rozpatrywaniu sprawy powoduje, że skład orzekający nie spełnia wymogów ustanowienia zgodnie z prawem i nie odpowiada międzynarodowym zobowiązaniom Polski. Zatem osoba objęta wnioskiem powinna zostać odsunięta od orzekania w niniejszej sprawie.

Orzeczenie wydane z udziałem osoby nieuprawnionej do zasiadania w TK będzie z gruntu wadliwe. Każdy sąd w Polsce, w oparciu o zasadę bezpośredniego stosowania Konstytucji RP (art. 8 ust. 2) oraz zasadę przestrzegania prawa międzynarodowego (art. 9) będzie mógł zdecydować o nie wzięciu go pod uwagę.

Z kolei każda jednostka, dla ukształtowania sytuacji prawnej której decydujące znaczenie będzie miało wadliwe orzeczenie TK, będzie mogła wystąpić ze skargą indywidualną do ETPC w zakresie praw i wolności objętych systemem Konwencji. Skoro sprawa o sygn. akt P 7/20 dotyczy dalszego funkcjonowania Izby Dyscyplinarnej SN (ID), a zakres właściwości tej Izby mieści się w zakresie ochrony jednostki gwarantowanej przez art. 6 ust. 1 EKPC, to osoby, w sprawie których ID orzeka, będą zasadniczo uprawnione do powołania ochrony konwencyjnej.

Odmowa wyłączenia J. Piskorskiego

15 czerwca 2021 r. TK odmówił wyłączenia J. Piskorskiego ze składu TK. Uznał, że wniosek Rzecznika oparty jest na niewlasciwych podstawach prawnych i jako taki nie ma waloru wniosku o wyłączenie sędziego z udziału w rozpoznawaniu sprawy 

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego wyrok ETPC z 7 maja 2021 r. w zakresie, w jakim odnosi się do Trybunału Konstytucyjnego, oparty jest na tezach świadczących o nieznajomości polskiego porządku prawnego, w tym fundamentalnych założeń ustrojowych, określających pozycję, ustrój i rolę polskiego sądu konstytucyjnego.

W tym zakresie został wydany bez podstawy prawnej, z przekroczeniem przez ETPC powierzonych mu kompetencji, i stanowi bezprawną ingerencję w krajowy porządek prawny, w szczególności w kwestie, które pozostają poza właściwością ETPC; z tych powodów musi być uznany za wyrok nieistniejący (sententia non existens).

ETPC w sposób nieuprawniony wykroczył poza swoją właściwość, dokonując oceny legalności ukształtowania składu Trybunału Konstytucyjnego. Jest to bezprecedensowe wkroczenie w kompetencje konstytucyjnych organów władzy Rzeczypospolitej - Sejmu, który dokonuje wyboru sędziego, oraz Prezydenta, wobec którego wybrany sędzia składa ślubowanie. Konkluzje podważające prawidłowość wyboru sędziów Trybunału Konstytucyjnego przez Sejm VIII kadencji w 2015 r., na których ETPC oparł swe rozstrzygnięcie, dowodzą braku znajomości polskiego porządku prawnego, jak i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.

(szczegóły w załączniku poniżej)

VII.510.63.2020