Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Ponad 200  osób przyszło do południa zasięgnąć informacji w sprawie tego, czy i co mogą zrobić ze swoimi kredytami „frankowymi” do  Biura Pełnomocnika Terenowego we Wrocławiu.

Ze względu na ogromne zainteresowanie akcja zostanie powtórzona – o terminie poinformujemy. 

- Wrocław jest pierwszy, staraliśmy się przygotować jak najlepiej, ale odzew przerósł nasze przewidywania – wyjaśnia Katarzyna Sobańska-Laskowska, pełnomocnik terenowy Rzecznika Praw Obywatelskich RPO we Wrocławiu

Eksperci RPO będą prowadzić akcję informacyjną także w ośmiu innych miastach: Częstochowie, Bydgoszczy, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Lublinie, Słupsku i Szczecinie. W Katowicach i Gdańsku będzie również ekspert Rzecznika Finansowego. Miejsca te wybrane są dlatego, że ma tu swoje biura lub punkty informacyjne Rzecznik Praw Obywatelskich.

Na pytania odpowiadał ekspert Rzecznika Finansowego, Bartosz Wyżykowski (współautor raport RF w sprawie tego typu umów kredytowych - patrz załącznik) oraz ekspertka z Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego RPO Jolanta Florek.

-  Umowy przeglądaliśmy poświęcając każdemu co najmniej 20-30 minut. Na tej podstawie podpowiadaliśmy co można zawrzeć np. w reklamacji, jakie są według nas uprawnienia klienta w danej sprawie. Warto podkreślić, że na co dzień wspieramy klientów dopiero w przypadku nieuwzględnienia reklamacji przez podmiot rynku finansowego lub na etapie postępowania sądowego tzw. istotnymi poglądami – wyjaśniał dyr. Bartosz Wyżykowski z biura Rzecznika Finansowego.

Większość osób chciało jednak uzyskać podstawowe informacje o tym, czy i co mogą zrobić w sprawie swoich kredytów. Ci którzy nie mogli porozmawiać z ekspertami dostawali materiały informacyjne, mogli też zadawać pytania pracownikom Biura Pełnomocnika Terenowego RPO we Wrocławiu.

Celem wspólnej akcji RPO i Rzecznika Finansowego jest właśnie przekazanie tych informacji i zwrócenie uwagi osobom, które jeszcze nie podjęły żadnych działań w sprawie swoich umów kredytowych, że nie czekając na ewentualne rozwiązania systemowe mogą rozważyć podjęcie kroków, które być może poprawią ich sytuację.

Rzecznik Finansowy ma wiedzę ekspercką i uprawnienia do występowania w sprawach finansowych. Rzecznik Praw Obywatelskich, który zajmuje się mnóstwem różnych problemów ludzi, ma sieć punktów przyjęć interesantów w różnych miejscach kraju, po to by obywatele mogli uzyskać informację u siebie, na miejscu.

Przychodzących do biura RPO we Wrocławiu informowaliśmy więc, że eksperci RPO i RF nie zastąpią sądu, nie mogą wystąpić w roli pełnomocników procesowych (ani ich wskazywać). Obie instytucje rzecznicze same nie zmienią też prawa. Ale wspólnie wykorzystując wiedzę i możliwości prawne mogą przekazać informacje, które pomogą ludziom w podejmowaniu decyzji w sprawie umowy z bankiem.

Cel akcji informacyjnej

Celem akcji we Wrocławiu i kolejnych miastach jest umożliwienie ludziom uzyskania informacji, jakie działania Rzecznika Finansowego w konkretnej sytuacji wchodzą w grę i jak może wyglądać jego pomoc, jeśli zainteresowany zdecyduje się na skierowanie sprawy do sądu. Wyjątkowo w ramach tej akcji eksperci Rzecznika analizują umowy kredytowe i wskazują postanowienia, które  można próbować kwestionować ze względu na naruszenie prawa lub dobrych praktyk - chodzi o tzw. klauzule abuzywne. Dlatego warto przynieść ze sobą np. umowę kredytową.

Raport Rzecznika Finansowego zawiera przykłady takich kauzul.

Ale to sąd za każdym razem zdecyduje, czy przedstawione argumenty są wystarczające.

Po zebraniu informacji o tym, co robić dalej, każdy musi zdecydować sam.  Nawet jeśli ekspert wskaże na możliwości kwestionowania zapisów umów, decyzja o wszczęciu sporu (skomplikowanego i wiążącego się z kosztami) musi należeć do kredytobiorcy.

Jakie możliwości mają kredytobiorcy

1. Przede wszystkim powinni rozważyć złożenie reklamacji do banku (instytucji finansowej, która udzieliła „frankowego” kredytu hipotecznego). To warunek konieczny, gdyby ktoś szukał potem pomocy Rzecznika Finansowego. W reklamacji trzeba po prostu napisać, jakie są nasze wątpliwości i zastrzeżenia (można się posiłkować raportem RF – ale to nie musi być specjalistyczne pismo).
2. Jeśli w wyniku reklamacji bank nie zmienił stanowiska, możemy zwrócić się do Rzecznika Finansowego, by wystąpił w naszej sprawie do banku z postępowaniem interwencyjnym. Eksperci RF przygotowują argumentację, która może przekonać instytucję finansową do zmiany stanowiska. Rzecznik Finansowy nie ma jednak możliwości wydania decyzji wiążącej dla podmiotu rynku finansowego.
   
   UWAGA! Dzięki współpracy rzeczników w czasie akcji informacyjnej osoba, która miała już za sobą etap reklamacji, mogła złożyć wniosek do Rzecznika Finansowego na miejscu, we Wrocławiu, za pośrednictwem RPO.
    
3. Jeśli nadal bank nie zmienia stanowiska, kolejnym krokiem może być postępowanie polubowne (łączące cechy mediacji i koncyliacji). Żeby to zrobić, trzeba złożyć wniosek do Rzecznika Finansowego. To jedyne tego typu postępowanie, do którego instytucja finansowa musi przystąpić. Celem postępowania jest osiągnięcie ugody, a to oznacza wzajemne ustępstwa obu stron.
4. Jeśli nie uda się osiągnąć porozumienia, Rzecznik Finansowy przygotowuje oficjalną opinię z oceną prawną sprawy.
5. Kolejnym etapem jest rozważenie sprawy sądowej. Po złożeniu pozwu, można złożyć wniosek do Rzecznika Finansowego o wydanie tzw. istotnego poglądu. To opinia, która co prawda dla sądu nie jest wiążąca, ale sąd powinien odnieść się do przedstawionej argumentacji w uzasadnieniu orzeczenia. W 2016 r. Rzecznik Finansowy wydał ponad 100 istotnych poglądów w sprawach dotyczących kredytów „frankowych”. Co istotne wydawał je nie tylko w sprawach indywidualnych, ale też pozwach grupowych (Uwaga, istotny pogląd może w sporze sądowym wydać także UOKiK).

W ramach akcji informacyjnej eksperci nie mogli pomagać w pisaniu pozwu (nie mają takich uprawnień). Mogli natomiast podpowiedzieć, jaką argumentację warto rozważyć w powództwie i na tej postawie można np. z lokalnym rzecznikiem konsumentów lub pełnomocnikiem przygotować treść pozwu.