Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Dzwoniła Interesantka, która jest zatrudniona na umowę o pracę.  Pyta czy pracodawca może nakazać jej odrobić czas, który pozostawała w domu i  nie  świadczyła pracy podczas, gdy placówka była zamknięta z uwagi na koronawirusa. Pracodawca zaproponował również pani zaliczenie za ten okres wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Czy takie działanie jest zgodne z prawem?

Biorąc pod uwagę okoliczności, które nie pozwoliły interesantce świadczyć pracy, mamy do czynienia z tzw. przestojem. Kodeks pracy nie definiuje pojęcia przestoju wprost, jednak dokonując wykładni przepisu art. 81 kodeksu pracy należy uznać, że przestój stanowi przejściową, nieplanowaną niemożność świadczenia pracy przez pracownika spowodowaną obiektywnymi okolicznościami niedotyczącymi pracodawcy np. decyzją władz państwowych. To szczególna przerwa w świadczenia pracy. Z uwagi na brak szczególnych regulacji w tarczach antykryzysowych 3 i 4, jak również w kodeksie pracy, brak jest podstaw prawnych w działaniu pracodawcy mającym na celu przymuszenie pracownika do odrabiania czasu pracy, za czas pozostawania przez Interesantkę domu. Nie można również zaliczyć tego okresu na zasadach urlopu wypoczynkowego. Zasadą jest, że urlop wypoczynkowy udzielany jest przez pracodawcę – w porozumieniu z pracownikiem. Wyjątkiem jest art.15gc (tarczy antykryzysowej 4 – Dz.U.2020.1086), z którego wynika, że okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, pracodawca może udzielić pracownikowi, w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów, urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu, a pracownik jest obowiązany taki urlop wykorzystać. Pamiętajmy jednak, że art. 15gc mówi o udzieleniu urlopu zaległego a nie zaliczeniu go na poczet przestoju w pracy. Możliwa jest natomiast - w okresie zagrożenia epidemiologicznego lub stanu epidemii- propozycja pracodawcy dotycząca urlopu wypoczynkowego w zaproponowanym przez niego okresie, decyzja o jego wykorzystaniu pozostaje jednak w gestii pracownika. Konkludując należy stwierdzić, że zarówno odrabianie czasu pracy jak i zaliczenie przestoju na poczet urlopu wypoczynkowego nie na umocowania w prawie.

W związku z powyższym takie działanie pracodawcy jest bezprawne.