Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Eksperci BRPO odpowiadają na pytania pod bezpłatnym telefonem 800 676 676. Podejmują też interwencje i wyjaśniają sytuacje sporne i wątpliwe. O tym można przeczytać tu: INTERWENCJE RPO W SPRAWIE KORONAWIRUSA

Pan jest kucharzem w szpitalu, jego żona pielęgniarką. Oboje byli zarażeni COVID-19. Pan skarży się, że żona dostanie 100 % chorobowego, a on jedynie 80 %. 

Na podstawie art. 15 pkt 1 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 , dodano do ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 374) art. 4c o brzmieniu: Art. 4c. „W okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ubezpieczonemu wykonującemu zawód medyczny zatrudnionemu w podmiocie leczniczym, w okresie podlegania obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych, o których mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, wynikających z pozostawania w styczności z osobami chorymi z powodu COVID-19 w związku wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym oraz w czasie niezdolności do pracy z powodu COVID-19 powstałej w związku wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym przysługuje zasiłek chorobowy, którego miesięczny wymiar wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku obliczonej na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa”.

Tym samym ustawodawca podwyższył zasiłek chorobowy do  wysokości 100 % zasiłku w czasie odbywania kwarantanny , tylko  wyłącznie w stosunku do personelu wykonującego zawód medyczny.

Rozszerzenie kręgu uprawnionych do zasiłku 100 % jedynie do osób wykonujących zawód  medyczny, nastąpiło pomimo tego,  iż Rzecznik Praw Obywatelskich zwracał się z wystąpieniem generalnym, w tej sprawie do Ministerstwa Zdrowia. Resort nie odniósł się do postulatów Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczących poszerzenia katalogu osób tj. salowych, gońców, kucharzy, uprawnionych do otrzymywania zasiłku chorobowego w wymiarze 100 %. Przepisy, o których mowa powyżej odnoszą się wyłącznie do zawodów medycznych.

https://www.rpo.gov.pl/pl/content/koronawirus-mz-do-rpo-100-proc-zasilku-chorobowego-dla-pracownikow-sluzby-zdrowia

Pan przyjechał z pracy w Norwegii. Został poddany obowiązkowej kwarantannie, skarży się, bo od Straży Granicznej dowiedział się, że jakby wrócił z Danii albo ze Szwecji to kwarantanny by nie miał, pyta czy to prawda.

Jeśli pracuje w Norwegii, ale mieszka w Polsce, to chodzi o przepis § 3 ust. 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U.2020, poz.792).

Zgodnie z cyt. wyżej przepisami nie ma obowiązku kwarantanny po przekroczeniu granicy RP stanowiącej granicę wewnętrzną Strefy Schengen w celach zawodowych, służbowych lub zarobkowych albo w celu pobierania nauki w Polsce lub w państwie sąsiadującym. Fakt ten musi być udokumentowany.

Zatem chodzi o granice  Niemcami, Czechami, Słowacją, Litwą, Szwecją i Danią.

Tak więc osoba powracająca z Norwegii nie jest zwolniona z obowiązku odbycia kwarantanny.

Pani pracuje i jest ubezpieczona w Niemczech; obecnie na urlopie wychowawczym w Polsce; chce udać się do Niemiec na wizytę lekarską; czy uniknie kwarantanny ?

Katalog osób, których nie dotyczy obowiązek kwarantanny, wynikający z treści przepisów rozporządzenia RM z dnia 2 maja 2020r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, nie przewiduje sytuacji przedstawionej w pytaniu.

Pani, co prawda, jest osobą świadczącą pracę na terenie Niemiec, ale obecnie korzysta z urlopu wychowawczego, więc nie ma tu mowy o przekraczaniu granicy w związku z wykonywaniem czynności zawodowych.

Dodatkowo, w sytuacji gdy pani zamierza skorzystać z porady/badań lekarskich będzie miała kontakt z pracownikami medycznymi, którzy z racji pełnionych funkcji są w grupie ryzyka i kontakt z nimi zwiększa możliwość ew. zarażenia.

Reasumując, wyjazd do Niemiec w celu odbycia wizyty lekarskiej i powrót tego samego dnia może skutkować objęciem osoby przekraczającej granicę obowiązkową kwarantanną.

Trzeba rozważyć konsultację lekarską w Polsce.

(Podstawa prawna: § 3 ust.1-4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 maja 2020r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U.2020, poz.792)

Pani pyta, czy może odwiedzić w szpitalu ojca, którego czeka poważna operacja. Czy przepisy regulują kwestię odwiedzin w szpitalach? W czyjej gestii leży ewentualne udzielenie zgody na odwiedzenie pacjenta w szpitalu?

Jak wiadomo, w Polsce do odwołania obowiązuje stan epidemii wprowadzony rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U.2020 poz. 491 z późn. zm.).

Sytuacja epidemiczna wymaga środków nadzwyczajnych, ale zarządzone ograniczenia, w miarę możliwości, nie powinny naruszać więzi pacjentów i ich bliskich. Wobec braku wytycznych na poziomie krajowym placówki medyczne stosują różnorodną praktykę i często są to działania niejednolite. Dlatego też w sprawie możliwości odwiedzin w szpitalu bliskiej osoby należy zwrócić się do właściwego kierownika szpitala lub upoważnionego przez niego lekarza. 

Należy podkreślić, że prawo pacjenta do obecności osoby bliskiej przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych gwarantuje art. 21 ust. 1 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U.2019.1127 t.j.). 

Jednakże w przypadku wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne innych osób odwiedziny w szpitalach mogą zostać ograniczone o czym decyduje kierownik podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych lub upoważniony przez niego lekarz.

Mówi o tym art. 5 wspomnianej ustawy: „Kierownik podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych lub upoważniony przez niego lekarz może ograniczyć korzystanie z praw pacjenta w przypadku wystąpienia zagrożenia epidemicznego lub ze względu na bezpieczeństwo zdrowotne pacjentów, a w przypadku praw, o których mowa w art. 33 ust. 1, także ze względu na możliwości organizacyjne podmiotu”.

Przy czym określone w art. 33 ust.1 tej ustawy określone jest prawo pacjenta do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami.

Warto wskazać, że RPO dnia 20 marca 2020 r. skierował wystąpienie do Ministra Zdrowia (V.7013.25.2020) o rozważenie wprowadzenia centralnych wytycznych w zakresie ograniczeń możliwości pobytu opiekuna z dzieckiem leczonym szpitalu. Wprawdzie wystąpienie bezpośrednio dotyczy sytuacji dzieci, a nie osób dorosłych, ale zdaniem RPO pozostawianie sprawy w/w ograniczeń do wyłącznej decyzji kierowników podmiotów leczniczych powoduje, że wprowadzane zasady bywają różne i często są niespójne. W odpowiedzi z 20 kwietnia 2020 r. Minister Zdrowia przekazał, że jedyna  koordynacja może dotyczyć opieki nad dziećmi  zakażonych wirusem SARS-CoV-2 a, wskazał też że 10 kwietnia 2020 r. zostały przesłane do Narodowego Funduszu Zdrowia procedury postępowania stanowiące wskazówkę dla kierowników podmiotów, minimalizując jednocześnie ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa SARS-Cov-2.

Czy bieg terminów w postępowaniach administracyjnych już jest odwieszony ?

Bieg terminów postępowania administracyjnego został zawieszony na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, nowelizacją ustawy z dnia 31 marca 2020 r. Mimo wprowadzenia tego przepisu od dnia 31 marca można założyć, że dotyczy ona wszystkich terminów, które rozpoczęły się z chwilą wprowadzenia stanu epidemicznego czyli od dnia 14 marca 2020 r.

Dokładne informacje na ten temat znajdują się w art. 15zzr, który mówi:

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 bieg przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów:

1. od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem,
2. do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
3. przedawnienia,
4. których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
5. zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
6. do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju – nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na ten okres.

Nowelizacją tej ustawy z dnia 16 kwietnia dodano zapis, który odwiesił „zamrożone” postępowanie administracyjne w pewnych sprawach m.in. z zakresu planowania przestrzennego, opiniowania projektu gminnego programu rewitalizacji.

Obecnie ( stan na 7 maja 2020 r. ) prowadzone są prace legislacyjne zmierzające do uchylenia przepisów art. 15 zzr i art. 15 zzs specustawy stanowiących o „zamrożeniu” terminów bez wprowadzenia nakazu zawiadomienia stron o ponownym uruchomieniu biegu tych terminów. Przepisy są obecnie analizowane przez Senat R.P. Swoje krytyczne uwagi na temat rozwiązań zawartych w tzw. Tarczy 3.0 Rzecznik przekazał Marszałkowi Senatu w piśmie z dnia 04 maja 2020 r. (sygn.. IV.510.14.2020).

Pan pyta, czy pracodawca uzyskał jakieś nowe uprawnienia do wysyłania pracowników na zaległy urlop, bo został zobowiązany do jego wykorzystania wkrótce.

Uregulowania prawne, ustanowione w związku z ogłoszonym stanem epidemii, nie wprowadziły w swej treści nowych przepisów dotyczących sposobu wykorzystania przysługującego pracownikowi zaległego urlopu wypoczynkowego.

Z art. 168 Kodeksu Pracy wynika, że urlop za rok poprzedni powinien być wykorzystany do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego.