Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Pomoc polega przede wszystkim na wsparciu w znalezieniu zatrudnienia – działa ona tak jak przed pandemią, choć dziś więcej spraw można załatwić za pośrednictwem internetu.

Przepisy dotyczące wsparcia dla osób, które utraciły pracę lub poszukują pracy można znaleźć m.in. w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U.2020.1409 ze zm. Warto również korzystać z wielu pomocnych narzędzi, znajdujących się na Portalu Publicznych Służb Zatrudnienia. Można tam znaleźć praktyczne przewodniki i informacje w tym zakresie.

Rejestracja w urzędzie pracy.

Na początku warto zarejestrować się w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy (to, jaki status posiada dana osoba, ustali system po wypełnieniu stosownej ankiety). Posiadanie statusu osoby bezrobotnej pozwoli na uzyskanie prawa do ubezpieczenia zdrowotnego osobie, która nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu. Wynika to z art. 73 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U.2020.1398 ze zm.).

Można skorzystać z częściowej rejestracji przez internet pod adresem: https://www.praca.gov.pl/eurzad/index.eup#/wyborSprawy/rejestracjaOsob. Tam też można wypełnić dokumenty i umówić na wizytę w wybranym urzędzie pracy.

Dokładne informacje o tym, jakie dokumenty należy przygotować do rejestracji, a także, ile czasu ona zajmuje, można przeczytać na stronie: https://www.gov.pl/web/gov/zglos-sie-do-urzedu-pracy .

Pośrednictwo pracy

Zgodnie z art. 35 ust. 1 pkt 1 i art. 36 ustawy o promocji zatrudnienia, pośrednictwo pracy jest jedną z usług rynku pracy. W ramach pośrednictwa pracy można liczyć na pomoc urzędu pracy w nawiązaniu kontaktu z pracodawcami, którzy poszukują pracowników. Każda oferta pracy zgłoszona do urzędu pracy jest upowszechniana w Centralnej Bazie Ofert Pracy na stronie https://oferty.praca.gov.pl/. Bazę ofert pracy można przeglądać na komputerze stacjonarnym oraz na urządzeniach przenośnych takich jak tablet, czy smartfon.

Poradnictwo zawodowe

Poradnictwo zawodowe jest kolejną usługą rynku pracy, dostępną dla osób, które chcą podjąć pracę (art. 35 ust. 1 pkt 3 upz i art. 38 upz). W ramach poradnictwa zawodowego można skorzystać ze wsparcia profesjonalnego doradcy zawodowego. Doradca zawodowy może pomóc m.in. w zakresie: wyboru lub zmiany zawodu, zaplanowania kariery zawodowej, uzupełnienia kwalifikacji zawodowych, określenia swoich kompetencji i zainteresowań, zaplanowania rozwoju zawodowego. Doradca może również pomóc sporządzić dokumenty aplikacyjne i przygotować do rozmów kwalifikacyjnych z pracodawcami w sprawie pracy.

Szkolenia

Szkolenia to zajęcia mające na celu uzyskanie, uzupełnienie lub doskonalenie umiejętności i kwalifikacji zawodowych lub ogólnych, potrzebnych do wykonywania pracy, w tym umiejętności poszukiwania zatrudnienia. Urząd pracy może zaproponować osobie bezrobotnej szkolenie grupowe lub tzw. szkolenie indywidualne, gdy bezrobotny sam wybiera szkolenie z oferty rynkowej. Może być realizowane w ramach umowy trójstronnej (zawieranej przez starostę z pracodawcą i instytucją szkoleniową) lub jako szkolenie w ramach bonu szkoleniowego (przeznaczonego dla osób bezrobotnych do 30 r.ż.). Podstawa prawna to art. 35 ust. 1 pkt 5 i art. 40 upz.

Warto dodać, że zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia, bezrobotnemu w okresie odbywania szkolenia, na które został skierowany przez starostę, przysługuje stypendium finansowane ze środków Funduszu Pracy. Ponadto, starosta może, na wniosek bezrobotnego, udzielić pożyczki na sfinansowanie kosztów szkolenia do wysokości 400% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu podpisania umowy pożyczki w celu umożliwienia podjęcia lub utrzymania zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej (art. 42 upz).

Prace interwencyjne

Zgodnie z art. 51 i 56 ustawy o promocji zatrudnienia jest to zatrudnienie bezrobotnego przez pracodawcę z dofinansowaniem pracodawcy przez urząd pracy części wynagrodzenia za zatrudnienie osoby bezrobotnej. Celem tego instrumentu rynku pracy jest ułatwienie bezrobotnym powrotu na rynek pracy. Prace interwencyjne mogą trwać od 6 do 24 miesięcy.

Roboty publiczne

To kolejny instrument rynku pracy uregulowany w art. 57 ustawy o promocji zatrudnienia. Jest to zatrudnienie bezrobotnego w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy przy wykonywaniu prac organizowanych przez gminy, powiaty (z wyłączeniem PUP-ów) organizacje pozarządowe statutowo zajmujące się problematyką: ochrony środowiska, kultury, oświaty, kultury fizycznej i turystyki, opieki zdrowotnej, bezrobocia oraz pomocy społecznej, a także spółki wodne i ich związki, jeżeli prace te są finansowane lub dofinansowane ze środków samorządu terytorialnego, budżetu państwa, funduszy celowych, organizacji pozarządowych, spółek wodnych i ich związków. Na wniosek organizatora robót publicznych starosta może przyznawać zaliczki ze środków Funduszu Pracy na poczet wypłat wynagrodzeń oraz opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne.

Dofinansowanie kosztów studiów podyplomowych

Zgodnie z art. 42a upz, starosta, na wniosek bezrobotnego, może sfinansować z Funduszu Pracy koszty studiów podyplomowych należne organizatorowi studiów, do wysokości 100%, jednak nie więcej niż 300% przeciętnego wynagrodzenia.

Bezrobotnemu, któremu starosta przyznał sfinansowanie kosztów studiów podyplomowych, za okres uczestnictwa w tych studiach zgodnie z ich programem przysługuje stypendium w wysokości 20 proc. zasiłku.

Sfinansowanie kosztów egzaminów i licencji

Starosta na wniosek bezrobotnego, uprawnionej osoby poszukującej pracy lub pracownika w wieku 45 lat i więcej może sfinansować koszty egzaminów umożliwiających uzyskanie świadectw, dyplomów, zaświadczeń, określonych uprawnień zawodowych lub tytułów zawodowych oraz koszty uzyskania licencji niezbędnych do wykonywania danego zawodu. Decyzję o sfinansowaniu kosztów egzaminów i licencji podejmuje starosta (urząd pracy) w oparciu o ustalenia indywidualnego planu działania.

Współpraca starosty z agencją zatrudnienia.

Niezależnie od tego starosta może zawrzeć z agencją zatrudnienia umowę na doprowadzenie skierowanego bezrobotnego będącego w szczególnej sytuacji na rynku pracy do podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej na podstawie umów cywilnoprawnych, stanowiących odpowiednią pracę, przez okres co najmniej 6 miesięcy (art. 61b ustawy o promocji zatrudnienia). W okresie udziału bezrobotnego w działaniach realizowanych przez agencję zatrudnienia, zgodnie z zawartą umową, powiatowy urząd pracy nie kieruje do bezrobotnego innych form pomocy, o których mowa w upz.

Pozostałe formy aktywizacji bezrobotnych

Niezależnie od tych instrumentów wsparcia, można jeszcze wskazać m.in. bony szkoleniowe, stażowe, zatrudnieniowe, na zasiedlenie. To wybrane, ale niejedyne dostępne formy aktywizacji osób bezrobotnych.

Więcej informacji:

• https://psz.praca.gov.pl/dla-bezrobotnych-i-poszukujacych-pracy
• https://www.praca.gov.pl/eurzad/index.eup#/panelOgolny
• https://www.gov.pl/web/rodzina/stracilem-prace-co-teraz-przewodnik-po-rozwiazaniach-dla-bezrobotnych-i-poszukujacych-pracy
• https://www.gov.pl/web/gov/praca-portal-uslugowy-i-portal-informacyjny
• Zielona Linia tel. 19524 lub bezpośrednio w urzędzie pracy