Uprzejmie informujemy, że w związku z pracami technicznymi, w niedzielę 24 listopada od godziny 14:45 do godziny 17:45 nie będzie dostępny serwis Biuletyn Informacji Publicznej Rzecznika Praw Obywatelskich. Przepraszamy za utrudnienia.
Wniosek dotyczy wykładni przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przyjętej w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych, zgodnie z którą płatnikiem składek z tytułu umowy zlecenia zawartej przez pracownika z osobą trzecią, jest pracodawca. Wiąże się to z konstrukcją uznania za pracownika w prawie ubezpieczeń społecznych osoby wykonującej pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej na rzecz pracodawcy.
W piśmie procesowym RPO przedstawił swoje stanowisko wskazując na niekonstytucyjność przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w tym zakresie. W uzasadnieniu Rzecznik podkreślił m.in., że zakwestionowane przepisy ustawy zostały sformułowane w sposób na tyle niepełny i nieprecyzyjny, że pozwalają na interpretację, która narusza konstytucję. Zgodnie bowiem z ustaloną wykładnią pracodawca ma pełnić rolę płatnika składek należnych od kwot wynagrodzenia z tytułu umów, których nie jest stroną i o których zawarciu może nawet nie wiedzieć.
Tego problemu dotyczyło również pytanie prawne Sądu Apelacyjnego w Szczecinie (P 1/16), skierowane wcześniej do Trybunału Konstytucyjnego. Rzecznik przystąpił do tego postępowania i w piśmie procesowym wskazał, że przepisy ustawy systemowej interpretowane w drodze wykładni rozszerzającej nie mogą stanowić podstawy prawnej do zobowiązania podmiotu prawa do ponoszenia daniny publicznej, w tym także zobowiązania do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Ustawa systemowa powinna jednoznacznie określać, kto jest płatnikiem składek.
