Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Jak chronić, umacniać i upowszechniać prawa reprodukcyjne i seksualne kobiet? Na to pytanie starali się odpowiedzieć uczestnicy jednego z paneli podczas debaty „Europejskie standardy realizacji praw reprodukcyjnych i seksualnych kobiet. Dwadzieścia pięć lat obecności Polski w Radzie Europy”. W dyskusji wziął udział rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar oraz dyrektorka Federacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny Krystyna Kacpura, dyrektorka Biura Rady Europy Hanna Machińska i przewodnicząca komitetu Ratujmy Kobiety Barbara Nowacka.

Hanna Machińska przypomniała o zaleceniach Komisarza Praw Człowieka Rady Europy. Zauważyła, że w przygotowanym przez niego raporcie po wizycie w Polsce w dniach 9-12 lutego 2016 r. wymieniono wiele kwestii dotyczących praw kobiet. Wśród nich m.in. potrzebę zapewnienia odpowiedniego dostępu do edukacji seksualnej, antykoncepcji, czy badań prenatalnych.

Krystyna Kacpura zaznaczyła, że na te zagadnienia zwracają uwagę w swoich rekomendacjach także inne organizacje międzynarodowe. Ostatnio zalecenia dotyczące m.in. sytuacji kobiet w Polsce wydał Komitet Praw Człowieka ONZ. Dyrektorka Federacji na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny wskazywała również, że sprawy dotyczące praw reprodukcyjnych kobiet były wielokrotnie przedmiotem postępowań sądowych, także przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.

- Można wyróżnić cztery główne obszary dotyczące praw reprodukcyjnych kobiet, w których RPO podejmuje działania. Chodzi o zasady przeprowadzania legalnej aborcji, możliwość korzystania ze znieczulenia okołoporodowego, rzetelną edukację seksualną w szkołach oraz program in vitro – wskazywał rzecznik praw obywatelskich. Przypomniał, że w Trybunale Konstytucyjnym czeka na rozpatrzenie wniosek RPO dotyczący sytuacji kobiet, które były w trakcie procedury in vitro, a nie mogą jej ukończyć, ponieważ nie pozostają w związku małżeńskim albo we wspólnym pożyciu z mężczyzną.

Adam Bodnar mówił też o skargach, które trafiają do RPO. Wynika z nich, że kobiety rodzące są nakłaniane do wyrażania zgody na płatne znieczulenie już w trakcie porodu, gdy zmagając się z bólem i zmęczeniem, nie mogą w pełni świadomie podjąć takiej decyzji. RPO przyłączył się do postępowania sądowego w takiej sprawie. Rzecznik zachęcał także do przysyłania skarg dotyczących naruszenia praw reprodukcyjnych kobiet – otrzymuje ich bardzo niewiele i źródłem jego wiedzy o problemach są głównie raporty organizacji pozarządowych i zalecenia międzynarodowych organów ochrony praw człowieka.

- Należy pamiętać, że gdy mówimy o prawach reprodukcyjnych kobiet to jest to temat, do którego powinniśmy podchodzić z odpowiednią wrażliwością, który nie powinien być zawłaszczany. Rolą państwa powinno być równoważenie przeciwstawnych dóbr – podkreślał rzecznik. Wskazywał również, że obecnie – szczególnie na poziomie lokalnym - bardzo brakuje rzeczowej debaty na temat praw człowieka, w tym także praw kobiet. Zdaniem RPO organizowanie takich dyskusji jest niezwykle ważne w budowaniu dyskursu publicznego i rozwiązywaniu problemów społecznych.

Konferencja „Europejskie standardy realizacji praw reprodukcyjnych i seksualnych kobiet. Dwadzieścia pięć lat obecności Polski w Radzie Europy” została zorganizowana przez Fundację im. Izabeli Jarugi-Nowackiej i Pracownię Badań Dorobku Prawnego Rady Europy działającej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.