Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Emeryci i renciści skarżą się na zmianę sposobu wypłaty im świadczeń przez listonoszy, którzy żądają m.in. dowodu osobistego, co często sprawia problemy wobec jego braku lub nieaktualności 
• Rzecznik Praw Obywatelskich spytał o to prezesa Zarządu Poczty Polskiej S.A. Krzysztofa Falkowskiego
• Odpisał on, że nowe regulacje przewidują możliwość odstąpienia od okazania dokumentu tożsamości przy przekazach pocztowych, których nadawcą jest jednostka sektora finansów publicznych, w tym nadająca świadczenia emerytalno-rentowe - jeżeli odbiorca jest znany pracownikowi PP
• Niemniej listonosze PP mają prawo weryfikowania tożsamości odbiorców przekazów pieniężnych. Jeżeli nie jest on pewien tożsamości odbiorcy emerytury lub renty, ma obowiązek jej weryfikacji

W ostatnim czasie do Rzecznika wpłynęło wiele wniosków emerytów i rencistów ws. zmiany sposobu wypłaty im świadczeń przez listonoszy.

Z §17 ust. 1 „Regulaminu świadczenia usługi przekaz pocztowy”  obowiązującego od 11 kwietnia 2023 r. wynika, że kwotę przekazu pocztowego wypłaca się po uprzednim:

1)    ustaleniu przez pracownika Poczty Polskiej S.A. osoby uprawnionej do odbioru zgodnie z ustawą;
2)    sprawdzeniu tożsamości odbiorcy;
3)    uiszczeniu przez odbiorcę opłat ciążących na przekazie pocztowym;
4)    pokwitowaniu przez odbiorcę otrzymania kwoty przekazu pocztowego na odpowiednim dokumencie odbioru, a jeśli przekaz pocztowy nadany jest za potwierdzeniem odbioru - również na formularzu tego potwierdzenia.

Z §17 ust. 7 tego Regulaminu wynika natomiast, że z kwot nadsyłanych z zagranicy przekazów pocztowych ze świadczeniami emerytalnymi i rentowymi, wypłacanych przez placówki pocztowe, Poczta Polska S.A. potrąca zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i wystawia deklaracje podatkowe (PIT-11) zgodnie z obowiązującymi przepisami. W celu pozyskania danych potrzebnych do wystawienia deklaracji podatkowych odbiorca przekazu jest zobowiązany na żądanie Poczty Polskiej S.A. złożyć oświadczenie zawierające m. in. nazwisko, nazwisko rodowe, imiona, datę urodzenia, Numer Identyfikacji Podatkowej, numer PESEL, adres zamieszkania, nazwę i adres Urzędu Skarbowego właściwego według miejsca zamieszkania.

Po analizie tych przepisów Rzecznik poprosił wnioskodawców, by doprecyzowali, jakiego świadczenia dotyczyły poszczególne wnioski. Większość wskazała, że sytuacja okazała się jednorazowym incydentem i przy pobieraniu świadczenia w kolejnym miesiącu żądania takie listonoszy nie powtórzyły się.

Zastępca RPO Stanisław Trociuk prosi prezesa PP o wyjaśnienia oraz potwierdzenie, czy w przypadku listonoszy zbierających nadmiarowe dane od świadczeniobiorców doszło do nadinterpretacji przywołanego na wstępie Regulaminu. Zwrócił się także o poinformowanie o działaniach dla zapewnienia przestrzegania przez listonoszy przepisów prawa powszechnie obowiązującego.

Odpowiedź Poczty Polskiej 

Poczta Polska S.A. jako instytucja obowiązana w myśli ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu dba o bezpieczeństwo obrotu i w związku z tym pracownicy Poczty Polskiej S.A. mają prawo do weryfikowania tożsamości odbiorców przekazów pieniężnych i spisania cech dokumentu tożsamości.

W celu realizacji obowiązków wynikających z przepisów prawa a w szczególności zabezpieczenia obrotu finansowego zostały wprowadzone w Regulaminie świadczenia usługi przekaz pocztowy doprecyzowania od dnia 11.04.2023 r. w zakresie obowiązkowej weryfikacji tożsamości odbiorców przekazów pocztowych. W związku z otrzymanymi sygnałami od Klientów Poczty Polskiej S.A. związanymi z brakiem możliwości odbioru środków pieniężnych z uwagi na brak lub nieaktualność dowodów tożsamości oraz biorąc pod uwagę aspekt społeczny, iż te świadczenia są często jedynym źródłem dochodu osób starszych i niepełnosprawnych, dokonano ponownej analizy możliwości uproszczenia sposobu potwierdzania tożsamości w zakresie przekazów pocztowych nadawanych przez jednostki publiczne. 

W wyniku podjętych działań w dniu 18.04.2023 r. została wprowadzona zmiana do Regulaminu świadczenia usługi przekaz pocztowy' na podstawie Art. 42 Ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Zgodnie z nowymi regulacjami przewidziano możliwość odstąpienia od okazania dokumentu tożsamości w przypadku przekazów pocztowych, których nadawcą jest jednostka sektora finansów publicznych, w tym nadająca przekazy dotyczące świadczeń emerytalno-rentowych jeżeli odbiorca przekazu pocztowego jest znany pracownikowi Poczty Polskiej S.A. Powyższa zmiana pozwala na stosowanie wcześniejszych zasad wypłaty świadczeń z jednostek sektora finansów publicznych w przypadku, gdy odbiorca jest znany pracownikowi Poczty Polskiej SA. 

Niemniej listonosze Poczty Polskiej S.A. mają prawo do weryfikowania tożsamości odbiorców przekazów pieniężnych, wynikające z obowiązujących regulacji, zawartych umów z kontrahentami oraz regulaminu świadczenia usług. Jeżeli listonosz nie jest pewien tożsamości odbiorcy przekazu, emerytury lub renty, ma obowiązek jej weryfikacji.

W związku z powyższym informujemy, iż w okresie od 11 kwietnia 2023 r. do 17 kwietnia 2023 r. obowiązywał Regulamin świadczenia usługi przekaz pocztowy na podstawie, którego pracownicy Poczty Polskiej byli zobligowani do weryfikacji tożsamości i spisanie cech dokumentu tożsamości. Uproszczone środki bezpieczeństwa finansowego wprowadzono od dnia 18 kwietnia 2023 r.

VII.501.92.2023