Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Sprawa uzyskania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla uczniów z ADHD. Pismo do MEN

Data:
  • Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynął wniosek w sprawie problemów z uzyskaniem orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla uczniów, u których zdiagnozowano zaburzenia hiperkinetyczne, w tym hiperkinetyczne zaburzenia zachowania (ADHD) 
  • Zastępca RPO Valeri Vachev pisze w tej sprawie do podsekretarz stanu w Ministerstwa Edukacji Narodowej Izabeli Ziętki

Rzecznik otrzymał wniosek w sprawie uczniów, u których zdiagnozowano zaburzenia hiperkinetyczne, w tym hiperkinetyczne zaburzenia zachowania (ADHD). W opinii wnioskodawczyni obecne uregulowania wsparcia uczniów z tej grupy w procesie edukacji nie odpowiadają ich szczególnym potrzebom. 

Podkreślono brak możliwości uzyskania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla tych uczniów. Mogą oni uzyskać orzeczenie o zagrożeniu niedostosowaniem społecznym lub orzeczenie o niedostosowaniu społecznym. Niemniej jednak, możliwość ta obejmuje wyłącznie część uczniów, m.in. w przypadkach, w których ADHD występuje wraz z inną szczególną potrzebą edukacyjną. W pozostałych przypadkach można ubiegać się o opinię dokumentującą diagnozę hiperkinetycznego zaburzenia zachowania. Zdaniem wnioskodawczyni dokument ten nie uprawnia jednak do  odpowiedniego wsparcia.

Wskazano również na konsekwencje braku możliwości uzyskania przez ucznia z ADHD orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego - wykaz subwencji nie zawiera hiperkinetycznego zaburzenia zachowania (ADHD). Oznacza to, że wyłącznie w przypadku, gdy uczeń z ADHD uzyska orzeczenie o zagrożeniu niedostosowaniem społecznym lub orzeczenie o niedostosowaniu społecznym, placówka edukacyjna będzie miała możliwość uzyskania dodatkowych środków na dostosowanie procesu edukacji do szczególnych potrzeb ucznia. 

Wątpliwości wnioskodawczyni budzi również wysokość subwencji. Na tle kwot możliwych do uzyskania dla uczniów  z orzeczeniami wydanymi z uwagi na inne szczególne potrzeby, kwota subwencji przysługująca wyłącznie części uczniów z ADHD nie pozwala na wprowadzenie adekwatnych do potrzeb rozwiązań.

Z informacji RPO wynika, że kwestia edukacji uczniów z ADHD było przedmiotem petycji kierowanych przez środowisko, była też tematem spotkań z przedstawicielami organizacji społecznych. Potrzeba zapewnienia wsparcia uczniom z ADHD została również dostrzeżona w interpelacji z 4 kwietnia 2024 r.

Art. 70 Konstytucji RP przyznaje każdemu prawo do nauki oraz zobowiązuje władze publiczne do zapewnienia obywatelom powszechnego i równego dostępu do wykształcenia. A na podstawie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, Polska zobowiązała się do zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami dostępu do wykształcenia bez dyskryminacji i na zasadach równych szans.

W świetle zaś preambuły Prawa oświatowego szkoła powinna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności. Zgodnie z ustawą system oświaty zapewnia m.in. możliwość pobierania nauki przez dzieci i młodzież z niepełnosprawnościami, zgodnie z ich indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami. Zadaniem państwa jest zapewnienie systemu, który będzie zmierzał do pełnego rozwoju potencjału ucznia, talentów i kreatywności, a także zdolności przy pełnym wykorzystaniu jego możliwości, a podejmowane działania powinny gwarantować, że osoby z niepełnosprawnościami nie będą wykluczone z powszechnego systemu edukacji z powodu niepełnosprawności.

ZRPO zwraca się do MEN o stanowisko. Prosi zwłaszcza o wskazanie, czy analizowano kwestię umożliwienia uzyskiwania przez uczniów z ADHD orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego wyłącznie na podstawie diagnozy stwierdzającej hiperkinetyczne zaburzenia zachowania oraz czy zbadano kwestię dostosowania wysokości subwencji do kosztów zwiększenia dostępności procesu edukacji dla uczniów z ADHD.

XI.7036.42.2023

Załączniki:

Autor informacji: Łukasz Starzewski
Data publikacji:
Osoba udostępniająca: Łukasz Starzewski
Data:
Opis: Dochodzi odpowiedź MEN
Operator: Łukasz Starzewski