Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Takie wydarzenie, jak bunt w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców, rodzi wiele pytań i wątpliwości
• Czy przebieg zajść wskazuje na wcześniejsze przygotowanie, czy miały one charakter spontaniczny?
• Jakich środków przymusu bezpośredniego i jakich służb użyto do stłumienia buntu? 
• Czy ktoś z cudzoziemców lub też funkcjonariuszy Straży Granicznej odniósł obrażenia? 

M.in. o to pyta komendanta głównego SG gen. dyw. Tomasza Pragę działający w BRPO Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur. Z dużym zaniepokojeniem śledzi on doniesienia prasowe na temat buntu z 25 listopada 2021 r. w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców w Wędrzynie (woj. lubuskie).

Był on wizytowany przez przedstawicieli KMPT 18 -21 października 2021 r. O wynikach kontroli RPO poinformował KG SG. Atmosfera w ośrodku w czasie wizyty była bardzo napięta. 

Przedstawiciele KMPT stwierdzili wtedy bardzo złe warunki w tym ośrodku, utworzonym na terenie czynnego poligonu wojskowego. Uznano, że nie spełniają one standardów godnego traktowania osób pozbawionych wolności. 

Ogromny stres cudzoziemców budziły słyszane na co dzień odgłosy strzałów i eksplozji – a są wśród nich tacy, którzy opuścili swój kraj w związku z konfliktami zbrojnymi. Może to prowadzić do pogłębienia traum.

Budynki mieszkalne przypominają zakłady karne. Otoczone są zasiekami typu „concertina”. Są one nawet na dostępnych dla cudzoziemców niewielkich placach spacerowych 

Każde wydarzenie nadzwyczajne, takie jak bunt, rodzi wiele pytań i wątpliwości. Dlatego KMPT prosi Komendanta Głównego SG o odpowiedzi na następujące pytania: 

1. Czy z wiedzy funkcjonariuszy ośrodka na temat atmosfery wśród cudzoziemców wynikało zagrożenie buntem? 
2. Czy przed buntem pojawiły się jakieś symptomy mogące świadczyć o jego przygotowywaniu? 
3. Czy w placówce przebywają cudzoziemcy zakażeni koronawirusem? Jeśli tak, to gdzie są izolowani? 
4. Czy po wizytacji KMPT liczba funkcjonariuszy pełniących służbę w ośrodku została zwiększona? Jeśli tak, to o ile? 
5. Czy w okresie poprzedzającym bunt z ośrodka usunięto cudzoziemców w związku z przymusowym wykonaniem decyzji o ich zobowiązaniu do powrotu? Jeśli tak, proszę o wskazanie liczby cudzoziemców oraz państw, do których mieli zostać odesłani.
6. Czy takie deportacje cudzoziemców przebywających obecnie w ośrodku są planowane w najbliższym czasie? Jeśli tak, proszę o wskazanie ich liczby oraz krajów, do których zostaną odesłani. 
7. Czy w związku z buntem planowana jest relokacja części cudzoziemców do innych placówek SG? Jeśli tak, proszę o wskazanie tych placówek oraz liczby cudzoziemców, którzy zostaną do nich przetransportowani. 
8. Czy przed tym wydarzeniem z cudzoziemcami rozmawiali przedstawiciele zewnętrznych instytucji kontrolnych? Jeśli tak, to jakich? 
9. Czy przebieg zajść wskazuje na wcześniejsze przygotowanie, czy też decyzja o buncie miała charakter spontaniczny? 
10.Ilu cudzoziemców brało czynny udział w wydarzeniu i z jakich państw? 
11.Czy w czasie buntu i jego tłumienia ktoś z cudzoziemców oraz z funkcjonariuszy Straży Granicznej odniósł obrażenia? Proszę o podanie liczby takich osób i wskazanie  ew. obrażeń. 
12.Czy w czasie buntu były podejmowane próby mediacji z cudzoziemcami? 
13.Jakich środków przymusu bezpośredniego użyto do stłumienia buntu? 
14.Czy w jego stłumieniu poza Strażą Graniczną brały także udział inne służby? Jeśli tak, proszę o ich wskazanie. 
15.Proszę o krótki opis zniszczeń wskutek wydarzenia. Czy mają one wpływ na możliwości dalszego zakwaterowania cudzoziemców w placówce? 
16.Jakie działania są obecnie podejmowane lub planowane, by zapobiec w przyszłości tego typu wydarzeniom we wszystkich ośrodkach dla cudzoziemców? 

KMP.572.1.2021