Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 11-17 czerwca 2021 r. przedstawicielka KMPT realizowała rozmowy za pomocą komunikatora Skype z mieszkańcami i personelem Domu Pomocy Społecznej „Kombatant” w Olsztynie (dalej: DPS, Dom, placówka). Dom Pomocy Społecznej w Olsztynie (woj. warmińsko-mazurskie) ma charakter ponadlokalny, jest wielofunkcyjną jednostką budżetową miasta Olsztyna – przeznaczoną dla osób w podeszłym wieku, przewlekle somatycznie chorych, nie mogących samodzielnie funkcjonować w życiu codziennym.

Ogólna pojemność Domu wynosi 143, w czasie prowadzenia wideo-rozmów w DPS przebywało 125 mieszkańców. Sześciu mieszkańców Domu przebywało tam na mocy postanowienia sądu, 19 osób było ubezwłasnowolnionych (w tym jedna osoba była ubezwłasnowolniona częściowo). Dom Pomocy Społecznej w Olsztynie posiada 115 pokojów jednoosobowych i 14 – dwuosobowych. Wart podkreślenia jest fakt, iż każdy pokój ma balkon oraz łazienkę. Do dyspozycji mieszkańców Domu jest: sala gimnastyczna, sala widowiskowa, czytelnia, biblioteka, stołówka, kaplica, sklepik spożywczy oraz gabinety fizykoterapii, hydroterapii oraz masażu.

W sumie przeprowadzono 18 wideo-rozmów z: 13 mieszkańcami, Dyrektorką placówki, terapeutką, opiekunką, pielęgniarką oraz psychologiem.
Rozmowy odbywały się w specjalnie przygotowanym pomieszczeniu, w warunkach poufności, bez obecności osób trzecich. Wszyscy rozmówcy i Dyrektor DPS zostali poinformowani o zasadach prowadzenia rozmów i zakazie represji z art. 21 ust. 1 OPCAT. 

Współpraca ze strony Dyrektorki placówki i personelu była bardzo dobra i przebiegała bez żadnych zastrzeżeń. Poniżej przedstawiono wstępne wnioski z rozmów:
Wizytująca nie otrzymała żadnych sygnałów dotyczących złego traktowania mieszkańców ze strony personelu. Z przeprowadzonych rozmów wynika, iż osoby zamieszkujące DPS traktowane są z szacunkiem i troską, panuje tam rodzinna atmosfera. Wśród rozmówców pojawiało się wiele głosów mówiących o tym, iż okres pandemii, dużo większa izolacja - spowodowała zacieśnienie więzi między mieszkańcami, a pracownikami. Wstrzymane widzenia oraz dużo bardziej ograniczony dostęp do osób z zewnątrz wpłynął na sytuację, w której to personel Domu stał się niejako rodziną dla mieszkańców przybywających w placówce.

W Domu miały miejsca dwa ogniska zachorowań na koronawirusa – na przełomie listopada i grudnia 2020 r. oraz w lutym 2021 r. Za pierwszym razem zachorowało 69 mieszkańców, za drugim – 8 mieszkańców. W obu przypadkach placówka zabezpieczyła właściwą opiekę i pielęgnację chorych pacjentów, postępując ściśle według wskazań Sanepidu, lekarza rodzinnego oraz Urzędu Wojewódzkiego. W okresach tych cała placówka została podzielona na strefy, personel został zaopatrzony w odpowiednie środki ochrony osobistej oraz przeszkolony w zakresie ich właściwego użytkowania i utylizowania. W trakcie całego okresu trwania pandemii 23 mieszkańców zmarło w związku z zakażeniem Covid-19.

Na dzień 11 czerwca 2021 r. w pełni zaszczepionych było 96 mieszkańców. W sytuacji, gdy osoba nie jest ubezwłasnowolniona, ale jednocześnie kontakt z nią jest utrudniony, przez co niemożliwe jest uzyskanie zgody (bądź jej braku) na wykonanie szczepienie – placówka zwraca się w takiej sytuacji do sądu rodzinnego o wydanie zgody.

W DPS każdy nowo przybyły mieszkaniec (oraz ten, który powrócił ze szpitala), udaje się na kwarantannę, która trwa do dwóch tygodni. W tym czasie nie może opuszczać pokoju, posiłki są mu dostarczane przez personel. Po przybyciu do placówki nowy mieszkaniec badany jest przez pielęgniarkę – informacje dotyczące m.in. stanu skóry, ciśnienia, skali Bartel, ewentualnych obrażeń, zapisywane są w dokumentacji pielęgniarskiej, która dołączana jest do dokumentacji medycznej. Po dokonaniu oglądu mieszkańca przez pielęgniarkę, jest on także każdorazowo badany przez lekarza (lekarz przyjeżdża do DPS raz w tygodniu oraz w razie potrzeby). Ponadto, każdorazowo nowemu mieszkańcowi, przed umieszczeniem go na kwarantannie, robiony jest test na obecność koronawirusa. 

Praktycznie przez cały okres pandemii odwiedziny w DPS były wstrzymane. Mieszkańcy mogą bez żadnych ograniczeń korzystać z telefonów w placówce, jeśli nie posiadają swoich prywatnych telefonów komórkowych. Mogli także spotykać się ze swoimi najbliższymi za pomocą komunikatora Skype. W okresie, gdy liczba zachorowań spadała – była możliwość spotkania się z najbliższymi w pokoju odwiedzin (spotkanie odbywało się za pleksą), a gdy pogoda na to pozwalała – również w ogrodzie na terenie Domu.

Dom posiada bogatą ofertę zajęć dla mieszkańców – zajęcia z lepienia gliny, zajęcia plastyczne, zajęcia logopedyczne, gimnastyka, zajęcia rehabilitacyjne i terapeutyczne. W trakcie pandemii większość zajęć, zgodnie z wytycznymi, została wstrzymana. Dom ma atrium, w którym seniorzy mogą spędzać czas na świeżym powietrzu, gimnastykować się lub odpoczywać na ławkach. W okresie letnim terapeuci organizują w tym miejscu spotkania integracyjne (w małych grupach, z zachowaniem reżimu sanitarnego). Osoby sprawne fizyczne razem z fizjoterapeutą wychodziły także regularnie na spacery do pobliskiego lasu. 

Na terenie placówki znajduje się sklepik, który przez cały okres pandemii (z małymi wyjątkami) był czynny dla mieszkańców. Zmieniały się tylko zasady dokonywania zakupów – robił je personel na zamówienia mieszkańców, później mieszkańcy samodzielnie mogli je robić, bez kontaktu z osobą sprzedającą. Aktualnie każdy mieszkaniec może sam zrobić zakupy, z zastosowaniem reżimu sanitarnego.

W trakcie trwania pandemii obowiązuje zakaz opuszczania terenu Domu przez mieszkańców. W sytuacji, gdy mieszkaniec musi udać się poza teren DPS (np. do lekarza specjalisty, do optyka), taki wyjazd zawsze odbywa się w obecności jakiegoś pracownika, np. pielęgniarki, opiekunki bądź pani socjalnej. Zarówno personel, jak i mieszkańcy są w takiej sytuacji zaopatrzeni w środki ochrony osobistej. Aktualnie, osoby zaszczepione dwiema dawkami, mogą już samodzielnie wychodzić poza teren placówki.

Z rozmów z personelem oraz z mieszkańcami wynika, iż w Domu nie są stosowane żadne środki przymusu bezpośredniego. W przypadku silnego pobudzenia mieszkańca bądź zachowań agresywnych, personel stara się uspokoić takiego mieszkańca rozmową, tłumaczeniem, często wystarczy zabrać taką osobę na spacer bądź na herbatę - wtedy się uspokaja. Gdy te metody nie przynoszą efektów, wzywania jest karetka pogotowia.

Dom zatrudnia psychologa na umowę zlecenie (8 godzin w tygodniu). Główne obszary jego pracy związane są z pracą z mieszkańcem, współpracą z personelem oraz kontaktem z rodziną mieszkańca.  Przez około 9 miesięcy trwania pandemii możliwy był jedynie telefoniczny kontakt z psychologiem. Z uzyskanych informacji wynika, iż w minionym roku psycholog stanowił duże wsparcie dla personelu, regularnie spotykał się z pracownikami.

W Domu prowadzony jest rejestr skarg i wniosków. Mogą być one wnoszone pisemnie, za pomocą poczty elektronicznej, faxem oraz ustnie do protokołu. Rejestrowaniem, kierowaniem oraz kontrolą nad prawidłową realizacją sprawy bądź skargi zajmuje się specjalnie wyznaczony do tego celu pracownik. Osoba ta prowadzi rejestr skarg i wniosków, czuwa nad terminowym rozpatrzeniem skarg oraz udziela zgłaszającym się w sprawie skarg i wniosków niezbędnych informacji o toku załatwienia sprawy.

W Domu zatrudniony jest na pół etatu kapelan. Odprawia wszelkie uroczystości religijne oraz odwiedza mieszkańców w ich pokojach. W okresie największych obostrzeń, msza była odprawiana przez niego w kaplicy samodzielnie i transmitowana przez radiowęzeł. W reżimie sanitarnym kapelan odwiedzał mieszkańców z ostatnią posługą, był także w kontakcie telefonicznym z rodzinami mieszkańców, jeśli mieli taką potrzebę.