Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich bada praktykę stosowania znowelizowanych przepisów Kodeksu karnego wykonawczego i ustawy o Służbie Więziennej
• Odbywa się to m.in. w drodze wizytacji jednostek penitencjarnych, co pozwala szczegółowo opisać sposób wdrażania nowych przepisów
• Publikujemy informację o wizytacji w Areszcie Śledczym w Radomiu ze szczegółowymi ocenami, wnioskami i zaleceniami

Wizytację 19-21 października 2022 r. przeprowadzili pracownicy Zespołu ds. Wykonywania Kar Biura RPO.

Zakres wizytacji

Pracownicy BRPO przeanalizowali wdrażanie przepisów dotyczących:

• korzystania przez osoby pozbawione wolności z samoinkasujących aparatów telefonicznych,
• odbywania widzeń (w tym tych przy wykorzystaniu komunikatora internetowego),
• realizacji prawa do skargi
• stosowania środków przymusu bezpośredniego.

Przedstawiciele Rzecznika m.in. rozmawiali z kierownictwem jednostki, osadzonymi (w tym rozmowy indywidualne, w osobnym pomieszczeniu bez obecności innych osób), dokonali oględzin pomieszczeń (np. cel mieszkalnych, sal widzeń), przeanalizowali dokumentację i porządek wewnętrzny jednostki. W trakcie wizytacji przyjęli również dwie skargi indywidualne, które nie dotyczyły tematyki wizytacji.

Wnioski

Obszerne obserwacje i analizy w poszczególnych obszarach tematycznych znajdują się w pełnej treści informacji udostępnionej w załączniku poniżej. Wizytacja pozwoliła na opisanie praktyki wdrażania znowelizowanych przepisów k.k.w. i ustawy o Służbie Więziennej w obszarach, które wybrano do analizy.

Wnioski zostały podzielone na dwie części, przedstawiając zarówno dobre praktyki, co zalecenia niezbędnych zdaniem wizytujących zmian.

Dobre praktyki dotyczą m.in. realizacji rozmów telefonicznych w wybranym przez osadzonego dniu i godzinie, nielimitowania częstotliwości rozmów telefonicznych osadzonych w zakładzie karnym typu półotwartego, nielimitowania częstotliwości rozmów z obrońcami, realizacji postanowień sądów określających kontakty osadzonych z dziećmi w wymiarze i częstotliwości wskazanych przez sąd, czy szerokiego zastosowania komunikatora internetowego w podtrzymywaniu kontaktów osadzonych z bliskimi.

Zalecenia:

1. Biorąc pod uwagę, że k.k.w. ustanawia jedynie standard minimalny realizacji prawa do korzystania z aparatu telefonicznego, należy zapewnić realizację prawa do skorzystania z aparatu tym osadzonym, którzy zgłosili taką potrzebę pierwszy raz w danym tygodniu oraz uprawnionym do realizacji nagród, a także umożliwić każdemu skazanemu, który się o to zwróci, przeprowadzenie kolejnej rozmowy telefonicznej w danym tygodniu, jeśli nie będzie to naruszało praw innych osób oraz nie będzie zakłócało ustalonego w zakładzie karnym porządku.
2. Wspieranie osadzonych w próbach kontaktu z obrońcami, którzy dotąd nie przesłali swoich numerów kontaktowych do jednostki np. przez umożliwienie realizacji kolejnej rozmowy, aby skazany mógł zwrócić się z prośbą do adwokata o aktywność w tym obszarze.
3. Odstąpienie od monitorowania przebiegu widzeń z obrońcami, pełnomocnikami czy przedstawicielami reprezentującymi skazanego przez Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, zgodnie z zaleceniem Zastępcy Dyrektora Generalnego Służby Więziennej.
4. Każdorazowe odnotowanie daty odebrania skargi kierowanej do dyrektora jednostki, korespondencją wewnętrzną, zgodnie z rekomendacjami Centralnego Zarządu Służby Więziennej.
5. Zmiana przepisów porządku wewnętrznego we wskazanym w informacji zakresie.
6. Uzupełnienie treści porządku wewnętrznego o zasady prewencyjnego stosowania kajdanek, wdrożone w Areszcie Śledczym w Radomiu w myśl nowych przepisów ustawy o Służby Więziennej.
7. Rezygnacja z przeprowadzania planowych konsultacji lekarskich w dyżurkach funkcjonariuszy oddziałowych. Takie przypadki należy ograniczyć do sytuacji wyjątkowych, w których stan pacjenta wymaga natychmiastowego udzielenia świadczeń medycznych, a dyżurka jest jedynym miejscem, w którym można podjąć czynności lekarskie.
8. Niezależnie od miejsca wykonywania świadczenia medycznego, należy respektować reguły dotyczące ewentualnej obecności funkcjonariusza SW niewykonującego zawodu medycznego w trakcie badania lekarskiego.
9. Umożliwienie zakupu znaczków pocztowych w ramach realizacji paczki żywnościowej, analogicznie jak ma to miejsce w przypadku umożliwienia zakupu tą drogą kart telefonicznych.
10. Wyposażenie oddzielnego pomieszczenia do odbywania widzeń bez osoby dozorującej w sprzęt spełniający normy wynikające z załącznika do rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych.
11. Oferowanie wsparcia osobom, które z przyczyn wykluczenia cyfrowego nie posiadają konta w komunikatorze Skype, aby mogły również odbywać widzenia tą drogą.
12. Zakupienie do biblioteki Aresztu Śledczego w Radomiu znowelizowanych Kodeksów karnych wykonawczych.

Informację z wizytacji została przekazana Dyrektorowi Aresztu Śledczego w Radomiu, Dyrektorowi Okręgowemu Służby Więziennej w Lublinie oraz Przewodniczącemu Wydziału Penitencjarnego Sądu Okręgowego w Radomiu.

IX.517.2259.2022