Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W oparciu o sygnały napływające od obywateli, a także analizy stanu prawnego i praktyki wyborczej, Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na problem związany z zastosowaniem w wyborach przezroczystych urn wyborczych w kontekście zagwarantowania zasady tajności głosowania.

Ustawodawca, dokonując zmiany Kodeksu wyborczego, ustanowił przepis art. 41a, w którym określił, iż urna wyborcza jest wykonana z przezroczystego materiału. Zainteresowanie i oczekiwanie wprowadzenia nowego rozwiązania przez wyborców wydaje się jednak dyskusyjne. Korzystanie z urn wyborczych wykonanych z przezroczystego materiału niewątpliwie stanowi także poważne wyzwanie z uwagi na konieczność zachowania gwarancji zasady tajności głosowania.

Świadomość występowania takich zagrożeń miał również ustawodawca, który wprowadził w art. 52 Kodeksu wyborczego możliwość wrzucenia przez wyborcę karty (lub kart) do głosowania do urny wyborczej w kopercie. Jak jednak wskazują sygnały napływające do Rzecznika, obywatele nie mają wiedzy o zaistnieniu tej całkowicie nowej, jeśli chodzi o procedurę głosowana w lokalu wyborczym, konstrukcji prawnej.

W ocenie Rzecznika ważną kwestią jest skuteczne przekazanie wyborcom informacji o możliwości skorzystania z kopert lub koperty. Istotne jest także uregulowanie kwestii informowania o nowej możliwości i czynności przekazywania kopert przez komisje obwodowe wyborcom pobierającym karty do głosowania (m.in. w wytycznych dla tychże komisji).

Ponadto, Rzecznik wskazał, że po raz pierwszy na szeroką skalę procedura głosowania z wykorzystaniem nowych urn i możliwości korzystania z kopert na karty do głosowania zostanie zastosowana w wyborach samorządowych w 2018 roku. Są to wybory charakteryzujące się dużym stopniem skomplikowania. W kontekście korzystania z koperty lub kopert, opracowanie odpowiedniej procedury odgrywa szczególną rolę, każdy bowiem wyborca będzie korzystał w ramach głosowania z kilku (trzech lub czterech) kart do głosowania.