Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Niezbędna jest nowelizacja przepisów o interwencyjnych odbieraniu dręczonych zwierząt - uważa Rzecznik Praw Obywatelskich  
• Po raz kolejny zwraca się w tej sprawie do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi 
• Chodzi m.in. o gwarancje, które uchroniłyby opiekunów zwierząt przed nadużywaniem przepisów
• AKTUALIZACJA 7.08.2024: Ministerstwo informuje, że obecnie nie planuje zainicjowania rządowego procesu legislacyjnego zmierzającego do rozwiązania problemów stosowania przepisów o czasowym odbieraniu zwierząt

Rzecznik zwraca uwagę Ministra na nierozwiązane od wielu lat problemy stosowania art. 7 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt. Przewiduje on procedurę czasowego odebrania właścicielowi (opiekunowi) zwierzęcia, które jest traktowane w sposób znamionujący znęcanie się. Stanowi, że zwierzę takie może co do zasady zostać fizycznie odebrane po wydaniu decyzji administracyjnej przez organ wykonawczy gminy, a w sytuacjach niecierpiących zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia u jego właściciela zagraża jego życiu lub zdrowiu, bez uprzedniej zgody organu. 

W drugim z trybów ustawa upoważnia do dokonania fizycznego odbioru zwierzęcia funkcjonariuszy Policji, straży gminnych i przedstawicieli organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt. Wtedy podmiot, który dokonał interwencyjnego odbioru zwierzęcia zawiadamia niezwłocznie organ wykonawczy gminy, który z kolei następczo orzeka o zasadności odebrania zwierzęcia.

Praktyka stosowania tych regulacji wskazuje na potrzebę istotnych zmian i uzupełnień. Postulaty z tym związane były już szczegółowo przedstawiane przez RPO Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi (pisma z 20 października 2018 r. i z 23 stycznia 2023 r.). 

Dotychczas postulaty te nie doczekały się jednak realizacji. W 2023 r. toczyły się prace nad ustawą, mającą przynajmniej częściowo wyeliminować takie problemy, jednakże prace te, jak przekazał resort, zostały przerwane.

Tymczasem w pełni aktualne pozostają zastrzeżenia RPO wobec art. 7 ustawy, które zasadniczo dotyczą:

• nieprecyzyjnie określonego terminu na złożenie przez podmiot, który dokonał interwencyjnego odbioru zwierzęcia zawiadomienia do organu wykonawczego gminy i braku jakiejkolwiek sankcji za jego niedotrzymanie; obecna regulacja prowadzi do przypadków, w których zawiadomienie jest składane ze znacznym opóźnieniem, mogącym faktycznie uniemożliwiać organowi ocenę zasadności odbioru zwierzęcia;
• niewyposażenia organu wykonawczego gminy w realne kompetencje do kontroli miejsca przebywania odebranego zwierzęcia w przypadku, w którym zostało ono oddane pod opiekę organizacji społecznej, która dokonała odbioru; powoduje to sytuacje, w których w razie zaistnienia podstaw do zwrotu odebranego zwierzęcia, nie można ustalić, gdzie przebywa;
• braku wyraźnej podstawy prawnej do orzeczenia przez organ wykonawczy gminy o zwrocie odebranego (zwłaszcza w trybie interwencyjnym) zwierzęcia w przypadku niestwierdzenia lub wygaśnięcia podstaw do jego odebrania właścicielowi; brak takiego orzeczenia jest źródłem problemów właścicieli z odzyskaniem zwierzęcia oddanego pod opiekę organizacji społecznej, która dokonała jego odbioru;
• nieprecyzyjnej regulacji kosztów odebrania, utrzymania i leczenia odebranych zwierząt (aktualny jej kształt jest m.in. źródłem licznych sporów sądowych).

Prosząc o sięgnięcie do poprzednich wystąpień RPO - w których sygnalizowano też inne zagadnienia, m.in. związane ze statusem organizacji społecznych w procedurze odbioru zwierząt, czy organizacji zadań gmin w obszarze ich ochrony - Marcin Wiącek zwraca się do min. Czesława Siekierskiego o zainicjowanie rządowego procesu legislacyjnego, którego efektem byłby projekt rozwiązujący opisane problemy. RPO prosi też o stanowisko.

Odpowiedź Jacka Czerniaka, sekretarza stanu w MRiRW

W odpowiedzi na pismo z dnia 3 czerwca 2024 r.(znak: V.7202.13.2024.ŁK), w którym Pan Rzecznik zwrócił się o zainicjowanie rządowego procesu legislacyjnego zmierzającego do rozwiązania problemów dotyczących stosowania przepisów o czasowym odbieraniu zwierząt, informuję, że obecnie taka inicjatywa nie jest planowana.

Będę jednak wdzięczny za wszelkie możliwe do przekazania informacje o kierowanych do Pana Rzecznika wystąpieniach w sprawach dotyczących stosowania instytucji czasowego odbierania zwierząt. Informacja o konkretnych, budzących wątpliwości przypadkach będzie cennym materiałem, mającym znaczenie dla kierunków zmian, oraz ich uzasadnienia, w przypadku podjęcia decyzji o przeprowadzeniu interwencji legislacyjnej w omawianym obszarze.

V.7202.13.2024