Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Uczniowie z dyskalkulią i ich rodzice skarżą się na obowiązkowe egzaminy maturalne z matematyki. W ich opinii trudności w uczeniu się tego przedmiotu powodują, że nie uzyskują pozytywnego wyniku na egzaminie maturalnym
• Rzecznik Praw Obywatelskich spytał Centralną Komisję Egzaminacyjną o zdawalność tych uczniów
• Oscyluje ona wokół 50 proc., w 2024 r. było to nawet 66 proc - odpowiedział dyrektor CKE. Żaden zdający nie otrzymał zaś 0 pkt. za egzamin
• A większość zdobytych punktów ta grupa uczniów uzyskuje przy zadaniach zamkniętych  

Zastępca RPO Valeri Vachev wystąpił do dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej Roberta Zakrzewskiego.

Do Rzecznika wpływają bowiem wnioski uczniów z dyskalkulią i ich opiekunów prawnych ws. przystępowania do obowiązkowego egzaminu maturalnego z matematyki. W opinii wnioskodawców, trudności w uczeniu się matematyki często powodują, że te osoby nie uzyskują pozytywnego wyniku na egzaminie maturalnym, co zamyka im drogę do kształcenia na poziomie wyższym mimo i uzdolnień w innych obszarach.

Zgodnie z Komunikatem Dyrektora CKE z 20 sierpnia 2024 r. w sprawie szczegółowych sposobów dostosowania warunków i form przeprowadzania egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2024/2025  uczniowie z opinią poradni psychologiczno- pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się w postaci dyskalkulii mogą liczyć na dostosowanie warunków egzaminu, ale nie jego formy. Głównym udogodnieniem jest zastosowanie szczegółowych zasad oceniania rozwiązań zadań otwartych egzaminu z matematyki na poziomie podstawowym uwzględniających specyficzne trudności w uczeniu się. Osoby, które zwróciły się do Rzecznika, uznają to za niewystarczające.

ZRPO Valeri Vachev prosi Dyrektora CKE o udostępnienie danych na temat wysokości średniego udziału punktów zdobytych przez zdających egzamin maturalny z matematyki z dyskalkulią w podziale na zadania zamknięte oraz otwarte, liczbę osób zdających z dyskalkulią, liczbę takich osób, które uzyskały wynik pozytywny  wraz z poziomem zdawalności w tej grupie uczniów za lata 2021-2024. Zwraca się też o porównanie tych danych ze średnimi wartościami dotyczącymi uczniów bez stwierdzonej dyskalkulii.

Odpowiedź Roberta Zakrzewskiego, dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej 

Obowiązkowy egzamin maturalny z matematyki wynika z art. 44zzd ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2024 r. poz. 750, z późn. zm.). Obowiązek ten obejmuje wszystkich zdających, bez względu na rodzaj dostosowania.

Centralna Komisja Egzaminacyjna przywiązuje ogromną wagę do zapewnienia zdającym ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym zdającym z niepełnosprawnościami, form arkuszy egzaminacyjnych oraz warunków przeprowadzania egzaminów dostosowanych do potrzeb tych osób. W roku 2015 Centralna Komisja Egzaminacyjna rozpoczęła prace dotyczące zasad oceniania osób z dyskalkulią, w których uczestniczyli eksperci z zakresu dyskalkulii. Zaproszeni do współpracy specjaliści w czasie spotkań wyjaśnili, na czym polega dyskalkulia, oraz - na potrzeby ekspertów CKE i okręgowych komisji egzaminacyjnych - przygotowali materiały omawiające przyczyny i objawy zaburzenia. W wyniku tej współpracy CKE przygotowała ogólne wytyczne dotyczące zasad oceniania zadań otwartych w pracach zdających z dyskalkulią. Wytyczne te stanowią bazę do corocznego przygotowywania szczegółowych zasad oceniania rozwiązań poszczególnych zadań w arkuszu egzaminacyjnym.

Od sesji egzaminacyjnej 2016 r. powołany został zespół egzaminatorów sprawdzających prace egzaminu maturalnego na poziomie podstawowym zdających z dyskalkulią (tylko zadania otwarte). W skład tego zespołu weszli: koordynatorzy Centralnej Komisji Egzaminacyjnej oraz Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Łodzi, eksperci-matematycy współpracujący z Okręgową Komisją Egzaminacyjną w Łodzi, w tym egzaminator-specjalista w zakresie dyskalkulii oraz co najmniej jeden ekspert/terapeuta specjalizujący się w dyskalkulii, który pełni w zespole funkcję konsultacyjną. 

Zadania zamknięte, z definicji, nie wymagają od zdającego przedstawienia toku rozumowania, lecz podania końcowej odpowiedzi/wyniku wybranej spośród podanych. Nie ma zatem możliwości ustalenia odrębnych zasad ich oceny niż obecnie funkcjonujące - zdający dostaje 1 pkt za wskazanie poprawnej odpowiedzi.

Analiza wyników egzaminu maturalnego z matematyki z lat 2021-2024  pokazuje, że to właśnie zadania zamknięte pozwalają uzyskać zdającym większość ze zdobytych przez nich punktów. Fakt ten bezsprzecznie dowodzi, że to z zadaniami zamkniętymi zdający radzą sobie dużo lepiej niż z zadaniami otwartymi.

Przedstawiam także dane statystyczne dotyczące liczby zdających ze zdiagnozowaną dyskalkulią w roku 2021, 2022, 2023 i 2024. Dane odnoszą się do egzaminu maturalnego z matematyki na poziomie podstawowym.

Z przedstawionych danych wynika, że:

• do egzaminu w każdym roku, oprócz roku 2021 (634 osób), przystąpiło ponad 800 absolwentów (w roku 2022 - 801, w 2023 - 855, a w roku 2024 - 956 osób)
• żaden ze zdających z opinią o dyskalkulii nie otrzymał 0% za egzamin (w odróżnieniu od osób bez opinii o dyskalkulii)
• zdający z dyskalkulią osiągali maksymalną liczbę punktów za egzamin (poza absolwentami technikum z 2023 r., tam wartość najwyższa wyniosła 91%)
• parametrami, które różnicują obie grupy zdających, są średnia i mediana (niższe dla osób z dyskalkulią)
• niższa jest także zdawalność tej grupy osób, ale oscyluje ona wokół 50%, a w roku 2024 zdający z dyskalkulią osiągnęli nawet 66%.

XI.7036.6.2024