Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Trybunał Konstytucyjny bada pytanie prawne Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w związku z kwestią wpadkową w postępowaniu po ogłoszeniu upadłości Getin Noble Bank S.A (sygn. akt P 1/25)
• Rzecznik Praw Obywatelskich zgłosił udział w tym postępowaniu, gdyż sprawa upadłości GNB ma szczególny wymiar społeczny; jego przymusowa restrukturyzacja, a następnie upadłość, odbyła się z naruszeniem  praw majątkowych bardzo dużej grupy obywateli-konsumentów 

Postępowanie Trybunału Konstytucyjnego dotyczy pytania prawnego Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie, XVIII Wydział Gospodarczy, w związku z kwestią wpadkową w postępowaniu po ogłoszeniu upadłości Getin Noble Bank S.A. (sygn. akt WAlM/GUp/44/2023). 

Brzmi ono: "Czy art. 440 ust. 3 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (tj. Dz.U. 2024 poz. 794) w brzmieniu nadanym przez art. 354 pkt 6 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji (opublikowanym w Dz.U. 2016 poz. 996), w zakresie w jakim prowadzi do pierwszeństwa zaspokojenia z funduszów masy upadłości kosztów przymusowej restrukturyzacji upadłego banku, niepokrytych z przychodów z przymusowej restrukturyzacji, przed innymi zobowiązaniami upadłego, z pominięciem sądowej kontroli zasadności roszczenia Bankowego Funduszu Gwarancyjnego z tego tytułu zarówno co do zasady, jak i wysokości w procedurze związanej z dokonywaniem zgłoszenia wierzytelności i zaskarżaniem listy wierzytelności jest zgodny z art. 2, art. 9, art. 32 ust. 1. art. 45 ust. 1 i art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP?".

Pytanie zadano w związku z rozpatrywaniem przez sędziego-komisarza w Sądzie Rejonowym dla m. st. Warszawy zarzutów wierzycieli do sprawozdania rachunkowego syndyka masy upadłości za okres od 1 lutego 2024 r. do 30 kwietnia 2024 r., złożonego do akt sprawy 30 sierpnia 2024 r. Sędzia-komisarz w wyniku rozpoznania zarzutów lub z urzędu w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia sprawozdania odmawia uznania w całości lub części określonego wydatku oraz orzeka o zwrocie do masy upadłości kwoty poniesionej z tytułu wydatku, którego uznania odmówiono.

Zarzuty wierzycieli zmierzają zatem do zatrzymania w masie upadłości kwot wypłacanych BFG jako koszty przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Bank S.A. Kwestionowany przepis Prawa upadłościowego stanowi podstawę prawną roszczenia BFG, przy czym wierzytelność ta korzysta z wyjątkowego i zakwestionowanego konstytucyjnie uprzywilejowania wobec innych wierzytelności dochodzonych z masy upadłości banku.

Kwestionowany przepis pozwala bowiem na zaspokojenie kosztów przymusowej restrukturyzacji niepokrytych z przychodów z przymusowej restrukturyzacji, zaraz po mających pierwszeństwo kosztach postępowania upadłościowego.

Takie działanie na rzecz BFG odbywa się w ramach postępowania prowadzonego po ogłoszeniu upadłości GNB. Wypłata na rzecz BFG kwot będzie miała bezpośredni wpływ na sytuację wierzycieli upadłego – do grupy tej należą zasadniczo kredytobiorcy frankowi upadłego banku – pomniejszając w sposób znaczny masę upadłości i zwiększając ryzyko braku zaspokojenia jakichkolwiek innych wierzytelności upadłego banku, w tym wierzytelności kredytobiorców frankowych zgłoszonych do masy upadłości GNB.

Wobec faktu, że sprawa upadłości GNB ma szczególny wymiar społeczny, a przymusowa restrukturyzacja GNB, a następnie jego upadłość odbyła się z naruszeniem sfery praw majątkowych bardzo dużej grupy obywateli-konsumentów (przede wszystkim obligatariuszy GNB oraz kredytobiorców frankowych), RPO 11 lutego 2025 r. zgłosił udział w postępowaniu TK. 

W stanowisku dla TK Rzecznik wskazał, że: art. 440 ust. 3 ustawy z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe w brzmieniu nadanym przez art. 354 pkt 6 ustawy z 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów i przymusowej restrukturyzacji, w zakresie w jakim prowadzi do pierwszeństwa zaspokojenia z funduszów masy upadłości kosztów przymusowej restrukturyzacji upadłego banku, niepokrytych z przychodów z przymusowej restrukturyzacji, przed innymi zobowiązaniami upadłego, z pominięciem sądowej kontroli zasadności roszczenia BFG z tego tytułu zarówno co do zasady, jak i wysokości w procedurze związanej z dokonywaniem zgłoszenia wierzytelności i zaskarżaniem listy wierzytelności jest niezgodny z art. 32 ust. 1, art. 45 ust. 1 i art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP.

Uzasadnienie swego stanowiska Rzecznik przekaże TK do końca kwietnia 2025 r.

V.510.5.2025