Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik zgłosił w postępowaniu w sprawie skargi konstytucyjnej i przedstawił stanowisko, że art. 41 ust. 2 Prawa geologicznego i górniczego jest niezgodny z Konstytucją (SK 19/15)
• Zgodnie z kwestionowanym przepisem stronami postępowań koncesyjnych prowadzonych na podstawie Działu III ustawy nie są właściciele (użytkownicy wieczyści) nieruchomości znajdujących się poza granicami projektowanego albo istniejącego obszaru górniczego lub miejscami wykonywania robót geologicznych.
• Stronami takiego postępowania są tylko właściciele (użytkownicy wieczyści) nieruchomości znajdujących się w granicach takich obszarów lub miejsc.

Zaskarżony przepis Prawa geologicznego i górniczego nadmiernie i nieproporcjonalnie ogranicza środki ochrony prawa własności, a tym samym narusza konstytucyjne gwarancje poszanowania i ochrony własności.

Ustawodawca nie zapewnił właścicielom nieruchomości przylegających do terenów, na których jest prowadzona działalność górnicza, mogąca mieć szkodliwy wpływ na grunty sąsiednie, instrumentów umożliwiających skuteczną ochronę ich praw. Przeciwnie, wprowadził mechanizm ograniczający ochronę własności. Trudno też wskazać okoliczności uzasadniające tak daleko idące ograniczenia, za wyjątkiem ułatwienia procedury udzielania koncesji.

Zakwestionowana regulacja sprzyja tylko wybranej grupie podmiotów, tj. przedsiębiorcom ubiegającym się o udzielenie koncesji. To wyłącznie bowiem przedsiębiorca projektuje zasięg tzw. obszaru i terenu górniczego, decydując tym samym o kręgu stron postępowania koncesyjnego. Przewidziany przez ustawodawcę poziom ochrony właścicieli nieruchomości sąsiednich, ograniczający się do możliwości udziału w procedurach planistycznych oraz skorzystania ze środków prawnych przewidzianych w Kodeksie cywilnym, jest niedostateczny. Skarga oczekuje na rozpoznanie przez Trybunał Konstytucyjny.

Aktualizacja: 12 maja 2021 r. Trybunał Konstytucyjny uznał zaskarżony przepis za niekonstytucyjny Uznał, że jest on niezgodny z art. 45 Konstytucji (prawo do sądu) RPO argumentował, że sprzeczność zachodzi między przepisem ustawy a art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji (prawo własności). W pozostałym zakresie TK umorzył postępowanie.

IV.7006.114.2015