Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Organ administracji może odstępować od dokonywania doręczeń niektórym stronom postępowania, zastępując je publicznymi ogłoszeniami na tablicy informacyjnej urzędu, uzupełnianymi wpisami w Biuletynie Informacji Publicznej
• Rzecznik Praw Obywatelskich ma wątpliwości, czy w dobie rozwoju technologii informatycznych i postępującej informatyzacji administracji zasadne jest utrzymywanie tej instytucji rodem z lat 80. ubiegłego wieku
• RPO Marcin Wiącek prosi Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o podjęcie prac nad dostosowaniem art. 49 i art. 49a Kodeksu postępowania administracyjnego do aktualnych uwarunkowań społecznych i technologicznych 
• Minimalnym standardem powinno być obligatoryjne ogłoszenie w BIP, z zapewnieniem zainteresowanym newslettera powiadamiającego o nowej publikacji w Biuletynie
• AKTUALIZACJA 6.12.2024: Zakres części spraw, którego dotyczą propozycje Pana Rzecznika, pozostaje we właściwości Ministerstwa Cyfryzacji - odpisało MSWiA. Podkreślono, że już wcześniej odpowiedziano RPO, iż uwzględnienie wniosku nie znajduje uzasadnienia.

W ostatnich tygodniach współpracownicy RPO prowadzili korespondencję z MSWiA ws. potencjalnych zmian w art. 49 i art. 49a K.p.a. Chodzi o umożliwienie zastąpienia indywidualnych doręczeń w postępowaniu administracyjnym publicznymi ogłoszeniami.

RPO nabrał wątpliwości, czy w dobie rozwoju technologii informatycznych i postępującej informatyzacji administracji publicznej zasadne jest utrzymywanie instytucji, mającej rodowód w latach 80. ubiegłego wieku. Polega ona na wywieszeniu papierowego obwieszczenia na tablicy informacyjnej urzędu obsługującego organ administracji, uzupełnianego publikacjami na stronach Biuletynu Informacji Publicznej.

Ze stanowiska Departamentu Prawnego MSWiA (opartego także na konsultacjach z Ministerstwem Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwem Infrastruktury) wynika, że nie dostrzega on potrzeby zmian. RPO akceptuje argumentację, że zastąpienie obwieszczeń doręczeniami elektronicznymi mogłoby prowadzić do zniweczenia jednego z celów regulacji, jakim jest swoiste zwolnienie organu z dokonywania przedłużających postępowanie czynności materialno-technicznych przy uczestnictwie w postępowaniu setek, a nawet tysięcy stron. Z drugiej zaś strony Rzecznik nie zgadza się z generalną konkluzją o "braku uzasadnienia" dla zmian.

Instytucja doręczenia na gruncie przepisów regulujących proces administracyjny jest uznawana za urzeczywistnienie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu. Umożliwia zapoznanie się z czynnościami organu i innych uczestników postępowania albo uczestniczenie w nich. W tym kontekście nie sposób określić art. 49 i art. 49a K.p.a. - pozwalających na odstąpienie od dokonywania doręczeń niektórym stronom postępowania i zastąpienie ich publicznymi ogłoszeniami - inaczej niż ograniczeniem uprawnień procesowych niektórych stron postępowania.

Ograniczenie to, oprócz uzasadnienia w postaci konieczności realizacji innych chronionych prawem wartości (szybkości postępowania), musi pozostawać w odpowiedniej proporcji do celu. O ile w latach 80. ograniczenie obwieszczenia do wywieszania ogłoszeń w urzędzie można było uznać za środek proporcjonalny, o tyle w trzeciej dekadzie 21. wieku - już niekoniecznie. 

W dobie informatyzacji administracji publicznej i powszechnego dostępu do technologii informatycznych, poza innymi stosowanymi formami ogłoszeń, minimalnym standardem powinno być obligatoryjne ogłoszenie na stronie Biuletynu Informacji Publicznej (optymalnie - na wydzielonej podstronie) wraz zapewnieniem wszystkim zainteresowanym dostępu narzędzia teleinformatycznego (newsletter) służącego powiadamianiu o nowej publikacji na stronach BIP.

Rzecznik zwraca się do min. Tomasza Siemoniaka o podjęcie prac nad dostosowaniem art. 49 i art. 49a K.p.a. do aktualnych uwarunkowań społecznych i technologicznych. Prosi o poinformowanie o podjętej decyzji.

Kopie wystąpienia RPO trafiły do sejmowych Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych oraz  Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, a także do senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

V.564.1.2024