Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Ludzie skarżą się, że organy administracji zawiadamiają ich - jako strony postępowania administracyjnego - o jego przebiegu czy wyniku nie w formie indywidualnych doręczeń, lecz publicznych obwieszczeń, ogłoszeń lub udostępniania w BIP danej instytucji 
• Wymaga to ponadprzeciętnej czujności, a wręcz nawet bieżącego śledzenia działalności danego organu administracji
• Mimo to zdarza się, że o wydaniu rozstrzygnięcia organu administracji zainteresowani dowiadują się już po fakcie 
• Biuro RPO występuje do Departamentu Prawnego MSWiA, aby przepisy pozwalające na taką formę zawiadomień nie dotyczyły stron postępowań, wobec których są warunki do doręczeń elektronicznych

Do Rzecznika Praw Obywatelskich od lat wpływają zastrzeżenia wobec art. 49 i art. 49a Kodeksu postępowania administracyjnego. Pozwala on organom administracji na zawiadamianie stron postępowania administracyjnego o jego przebiegu nie w formie indywidualnych doręczeń, lecz publicznych obwieszczeń, ogłoszeń lub udostępnienia w Biuletynie Informacji Publicznej.

Instytucja ta, powszechnie stosowana zwłaszcza w procesie inwestycyjnym, miała być swoistym kompromisem pomiędzy koniecznością zapewnienia sprawności i szybkości postępowania a prawami procesowymi stron. Choć przynajmniej formalnie powinna gwarantować możliwość czynnego udziału stron w postępowaniu, pozostaje jednak przedmiotem nieustającej krytyki ze względu na nieprzyjazną dla obywateli formę dokonywania zawiadomień. Wymaga bowiem od nich zachowania ponadprzeciętnej czujności i w zasadzie bieżącego śledzenia działalności danego organu administracji. 

Często zaś zdarza się, że zainteresowane osoby już po fakcie dowiadują się o wydaniu rozstrzygnięcia przez organ administracji czy też wręcz o samym fakcie prowadzenia postępowania administracyjnego.

W dobie obecnego rozwoju technologii informatycznych, które szeroko wkraczają do administracji publicznej, te zastrzeżenia nabierają dodatkowej wagi. Informatyzacja administracji, zwłaszcza wdrażane doręczenia elektroniczne, stawiają pytania o zasadność utrzymywania art. 49 i art. 49a Kpa w obecnej formie. Wątpliwości budzi bowiem utrzymywanie w pełni stanu istotnego upośledzenia jawności procedur administracyjnych, wynikającego ze stosowania tych przepisów, gdy skutek w postaci zapewnienia szybkości postępowania może być, jak się wydaje, przynajmniej częściowo realizowany z wykorzystaniem współczesnych technologii. 

W związku z tym dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO Piotr Mierzejewski pyta dyrektor Departamentu Prawnego MSWiA Jolantę Zaborską, czy są prowadzone lub planowane prace legislacyjnych w celu zmiany art. 49 i art. 49a Kpa, zwłaszcza poprzez przynajmniej wyłączenie ich stosowania w odniesieniu do stron, wobec których istnieją warunki do doręczeń elektronicznych.

V.564.1.2024