Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Funkcjonariusze Policji, którzy ponieśli straty wskutek powodzi, nie mają prawa do dodatkowego urlopu na usuwanie jej skutków
• Przepisy uprawniające do 20 dni takiego urlopu odnoszą się bowiem tylko do osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, a nie do pozostających w stosunku służbowym
• RPO Marcin Wiącek zwraca się w sprawie odpowiedniej zmiany prawa do Prezesa Rady Ministrów
• AKTUALIZACJA 19.12.2024: Kierownictwo MSWiA uznało za celowe podjęcie prac zmierzających do wprowadzenia w przyszłości rozwiązań postulowanych przez Rzecznika

Policjanci, których nieruchomości ucierpiały podczas powodzi, piszą do Rzecznika Praw Obywatelskich w  sprawie dodatkowego urlopu na usuwanie jej skutków.  Przełożeni nie zgadzają się na to, bo przepisy odnoszą się wyłącznie do pracowników, a nie do osób pozostających w stosunku służbowym. Problem wydaje się szczególnie dolegliwy dla funkcjonariuszy i żołnierzy bezpośrednio zaangażowanych w usuwanie skutków powodzi, którzy zostali poszkodowani. Ich domy nie nadają się do zamieszkania, oni zaś pomagając innym, sami nie są w stanie sobie pomóc.

Zgodnie z art. 7a ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, pracownikowi będącemu poszkodowanym przysługuje, w okresie wskazanym w przepisach wydanych na podstawie art. 1 ust. 2, zwolnienie od pracy, w wymiarze do 20 dni, w celu usuwania skutków powodzi w odniesieniu bezpośrednio do swojego mienia lub mienia osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej pozostającej z nim w faktycznym związku, wspólnie zamieszkującej i gospodarującej. W okresie zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, obliczonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego.

Przepis ten dotyczy wyłącznie osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, co oznacza, że nie stosuje się go do funkcjonariuszy i żołnierzy pozostających w stosunku służbowym. 

Specyfika stosunku służbowego (szczególnie dyspozycyjność) odpowiada zaangażowaniu funkcjonariuszy i żołnierzy w usuwanie skutków powodzi. Jeżeli jednak Państwo wymaga od nich szczególnego zaangażowania w trakcie klęski żywiołowej, to powinno w pierwszej kolejności zabezpieczyć ich domy rodzinne albo przynajmniej umożliwić poszkodowanym funkcjonariuszom/żołnierzom samodzielne zabezpieczenie swoich domostw. 

- W takim przypadku rozszerzenie zakresu  art. 7a ust. 1 ustawy powodziowej o stosunki służbowe wydaje się odpowiednim rozwiązaniem – pisze Marcin Wiącek, prosząc premiera Donalda Tuska o rozwiązanie  problemu.

Odpowiedź Czesława Mroczka, sekretarza stanu w MSWiA

Na wstępie pragnę podkreślić, że Kierownictwo resortu spraw wewnętrznych i administracji stoi na stanowisku, zgodnie z którym za celowe należy uznać podjęcie prac, zmierzających do wprowadzenia w przyszłości rozwiązań postulowanych przez Pana Rzecznika w omawianym zakresie.

Należy jednocześnie mieć na uwadze, że ze względu na odrębność oraz specyfikę jaka związana jest z kształtem stosunku służbowego w formacjach podległych Ministrowi SWiA, nie sposób automatycznie odnieść obecnie obowiązującej regulacji, zawartej w art. 7a ust. 1-11 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi i dedykowanej dla pracowników, wprost do funkcjonariuszy. Docelowa regulacja powinna mieć zastosowanie wobec funkcjonariuszy służb, w taki sposób, by uwzględnić szczególny status funkcjonariuszy jako członków formacji zhierarchizowanych i zmilitaryzowanych, a także zadania, do których realizacji ww. formacje zostały powołane.

Przedmiotowa kwestia zostanie rozważona z uwzględnieniem w szczególności interesu społecznego (interesu służby), zorientowanego na utrzymanie zdolności jednostek organizacyjnych poszczególnych formacji do zapewnienia właściwej realizacji przez służby ustawowych zadań.

Z kolei jak wynika ze stanowiska Ministra Obrony Narodowej  zgodnie z art. 280 i 281 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny żołnierzowi zawodowemu przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze 26 dni roboczych oraz dodatkowy urlop wypoczynkowy w maksymalnym wymiarze do 15 dni roboczych. Ponadto, żołnierzowi zawodowemu może być przyznany m.in. urlop okolicznościowy, np. w celu załatwienia ważnych spraw osobistych w wymiarze jednorazowo nie dłuższym niż 5 dni roboczych. W tożsamy sposób, stosownie do art. 331 ustawy o obronie Ojczyzny, żołnierzom niebędącym żołnierzami zawodowymi w czasie odbywania służby wojskowej można udzielać urlopów: wypoczynkowych, dodatkowych, okolicznościowych w wymiarze uzależnionym od procesu szkolenia oraz rodzaju pełnionej służby. Należy podkreślić, że zgodnie z przepisami § 6 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 marca 2024 r. w sprawie urlopów żołnierzy niebędących żołnierzami zawodowymi w służbie wojskowej , m.in.: w sytuacji konieczności usunięcia skutków wystąpienia stanu klęski żywiołowej, która dotknęła żołnierza i jego rodzinę, żołnierzom niebędącym żołnierzami zawodowymi można udzielać m.in.: urlopu okolicznościowego na ich udokumentowany wniosek w wymiarze do 14 dni roboczych.

WZF.7043.215.2024