Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Ludzie skarżą się na brak systemowego rozwiązania, które obejmie zarówno dopłaty do czynszu, jak i możliwość dofinansowania kosztów dostosowania mieszkania do potrzeb osoby z niepełnosprawnością
• Takich dostępnych mieszkań musi być wystarczająco dużo i nie mogą być zbyt drogie
• Wiele budynków nie spełnia wymogów projektowania uniwersalnego, a wprowadzenie odpowiednich zmian, zgodnie z indywidualnymi potrzebami mieszkańca, wymaga znacznych nakładów
• AKTUALIZACJA: Pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych odpowiada, co już zrobiono w tej sprawie i co jest planowane 

Rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek występuje do Pawła Wdówika, pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych

RPO otrzymuje liczne skargi dotyczące wsparcia osób z niepełnosprawnościami w zakresie mieszkalnictwa. Skarżący podkreślają, że jedynym rozwiązaniem kierowanym do osób z niepełnosprawnościami są centra opiekuńczo-mieszkalne. Wskazują, że nie są one  jednak adresowane do wszystkich osób z niepełnosprawnościami. Podkreślają również brak działań kierowanych do osób opuszczających DPS-y i wynajmujących mieszkania,  dążących do życia w społeczności lokalnej. Oczekują oni rozwiązania systemowego, które obejmie zarówno dopłaty do czynszu, jak i możliwość uzyskania dofinansowania kosztów dostosowania mieszkania do potrzeb osoby z niepełnosprawnością. 

Dostęp do mieszkań oznacza możliwość życia w społeczeństwie na równych zasadach z innymi osobami. Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych obejmuje zobowiązanie władz do zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami dostępu do bezpiecznych i odpowiednich mieszkań, indywidualnie dostosowanych usług oraz obiektów i usług w społeczeństwie.  Odpowiednie rozwiązania powinny również wpisywać się w założenia procesu deinstytucjonalizacji ukierunkowanego na prawo wyboru formy wspieranego zamieszkiwania. Dostępne mieszkania zapewniające zakwaterowanie osobom niepełnosprawnym, niezależnie od tego, czy mieszkają one samotnie, czy z członkami rodziny muszą być dostępne w wystarczającej liczbie w całym społeczeństwie oraz powinny być dostępne cenowo dla tych osób.
 
W 2019 r. zaprezentowano dziesięciopunktowy plan wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami. W jego ramach resort rodziny miał wprowadzić  pakiet trzech programów pn. „Mój dom”, których nadrzędnym celem jest zapewnienie odpowiednich warunków mieszkaniowych dla osób z niepełnosprawnościami. W tych ramach miały zostać uruchomione trzy programy dotyczące centrów opiekuńczo-mieszkalnych, budynków bez barier oraz mieszkań bez barier. W ramach ostatniego przewidziano dopłat do czynszu oraz dofinansowanie kosztów dostosowania mieszkania do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Odpowiednie programy zostały zaakceptowane w planie wsparcia na rok 2019 , jednak w kolejnych latach nie zostały ujęte w tego rodzaju planach. Jeżeli zaś chodzi o rok 2021, to w ramach planu wsparcia został uwzględniony wyłącznie program dotyczący centrów opiekuńczo-mieszkalnych.

Zagadnienie mieszkalnictwa wspomaganego ujęto w Strategii na rzecz osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030. Zakłada się uregulowanie usługi mieszkalnictwa wspomaganego na poziomie ustawowym i ujednolicenia jej z usługą mieszkalnictwa chronionego, zawartą w art. 53 ustawy o pomocy społecznej. Ujednoliconą formułę mają stanowić mieszkania wspomagane dzielące się na typ treningowy (czasowy) oraz wspierany (docelowo na czas nieokreślony).

Wypracowane rozwiązania miały być przeznaczone dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności (w tym intelektualnej, ruchowej i sprzężonej), osób z doświadczeniem kryzysu zdrowia psychicznego i osób starszych. Mieszkalnictwo wspomagane ma uwzględniać zróżnicowane potrzeby, w tym osób wymagających intensywnego wsparcia. Zgodnie ze Strategią odpowiednie działania mają zostać wdrożone do końca 2025 r.

Wprowadzone rozwiązania należy ocenić jednak jako niedoskonałe, gdyż możliwość korzystania ze wsparcia w mieszkaniu chronionym jest ograniczona czasowo, w związku z czym nie stanowi zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych osób lub rodzin. Rozwiązania nie mają charakteru systemowego. Dostęp tej formy wsparcia jest ograniczony z uwagi na niewystarczające środki finansowe, czas ich udzielania oraz ograniczenia terytorialne, powiązane z aktywnością jednostki samorządowej.

1 stycznia 2019 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii uruchomiło program „Mieszkanie na start”, w którym zaproponowano bezzwrotne finansowe wsparcie wydatków z tytułu najmu mieszkania w formie dopłat pokrywających część czynszu najmu nowego mieszkania lub mieszkania oddanego do używania w wyniku działań rewitalizacyjnych. Program ten jest skierowany do osób o umiarkowanych i niższych dochodach w utrzymaniu wynajmowanych mieszkań przez długi czas. 

Brakuje jednak rozwiązań, w ramach których można by uzyskać dopłaty do czynszu w mieszkaniach z rynku wtórnego. Z kolei możliwość dofinansowania z PFRON na likwidację barier architektonicznych nie obejmuje wszelkich barier istniejących w mieszkaniu, a pula środków przeznaczona na realizację tego zadania jest ograniczona. Z tych względów wielu zainteresowanych nie uzyskuje dofinansowania. 

W ramach ustawy z 20 lipca 2018 r. o pomocy państwa w ponoszeniu wydatków mieszkaniowych w pierwszych latach najmu mieszkania wprowadzono możliwość, aby rada gminy przyjęła dodatkowe kryteria pierwszeństwa w ramach naboru wniosków. Jednym z nich jest legitymowanie się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Przedstawione rozwiązania są jednak dostępne przede wszystkim w dużych i średnich miastach, a wysokość czynszów może wykluczać z tej możliwości osoby najuboższe.   

Rozwiązaniem kierowanym do osób o niskich dochodach jest z kolei możliwość uzyskania dodatku mieszkaniowego na podstawie ustawy z  21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych. Poza kryterium dochodowym  wprowadzone w niej również ograniczenia powierzchni lokalu. Dodatek mieszkaniowy jest przyznawany na 6 miesięcy.  

Wiele budynków nie spełnia wymogów projektowania uniwersalnego ani wymogu adaptabilności. Wówczas wprowadzenie odpowiednich zmian zgodnie z indywidualnymi potrzebami mieszkańca wymaga znacznych nakładów finansowych. Miał na to odpowiadać program „Mieszkanie bez barier”, który nie został jednak uruchomiony. Z kolei program „Mieszkanie na start” obejmuje wyłącznie dopłaty do czynszu i nie pozwala na uzyskanie dofinansowania na dostosowanie mieszkania do potrzeb osoby z niepełnosprawnością. Są one zróżnicowane, a konieczne działania nie mogą ograniczyć się jedynie do dostępności architektonicznej – w niektórych przypadkach niezbędne jest zamontowanie innych urządzeń, np. instalacji ostrzegawczych. 

Z uwagi na brak możliwości uzyskania dofinansowania na dostosowanie mieszkania do potrzeb osoby z niepełnosprawnością, program „Mieszkanie na start” nie odpowiada na zgłaszane Rzecznikowi potrzeby. Słusznym kierunkiem wydaje się zatem dążenie do zapewnienia jak największej dostępności mieszkań wspomaganych, gdzie poza ich dostosowaniem architektonicznym możliwe jest uzyskanie wsparcia asystenckiego. 

RPO z satysfakcją odnotował, że 9 maja 2022 r. ogłoszono, iż Rada Nadzorcza PFRON zatwierdziła program „Samodzielność-Aktywność-Mobilność!” Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe, który jest adresowany m.in. do organizacji pozarządowych. W ramach pakietu „Samodzielność-Aktywność-Mobilność!” planowane jest uruchomienie dwóch programów „Mieszkanie dla absolwenta” oraz „Dostępne mieszkanie”.

Choć wydaje się, że  rozwiązania te odpowiadają na wiele zgłaszanych Rzecznikowi postulatów, to nie są one adresowane do wszystkich osób z niepełnosprawnościami – są one przeznaczone wyłącznie dla osób legitymujących się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności oraz w przypadku osób z niepełnosprawnością słuchu – orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. 

Obawy Rzecznika budzi również, że ze wsparcia w likwidacji barier istniejących w mieszkaniu wyłączone są dodatkowo osoby, które w momencie składania wniosku ukończyły 65. rok życia. 

Wprowadzone kryteria odbiegają zatem od założeń zaprezentowanych w Strategii. Z uwagi na projektowy, a nie systemowy, charakter tych rozwiązań, dostęp do tej formy wsparcia może okazać się utrudniony. Programy w ramach pakietu „Samodzielność-Aktywność-Mobilność!” powinny być zatem  jedynie rozwiązaniem przejściowym przed wdrożeniem rozwiązań systemowych.

Marcin Wiącek prosi Pawła Wdówika o wyjaśnienie, z jakich powodów zrezygnowano z dalszych działań w ramach programu „Mieszkanie bez barier” i czy w jego miejsce zaproponowano inne rozwiązania. Zwraca się też o  stanowisko w sprawie opracowania projektu ustawy o mieszkalnictwie wspomaganym.

Odpowiedź pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych Pawła Wdówika

Na wstępie pragnę poinformować, że Program „Mieszkania bez barier” ujęty w plan działania na rzecz wsparcia osób niepełnosprawnych na 2019 rok zakładał dopłaty do najmu mieszkania dla osób niepełnosprawnych oraz dofinansowania kosztów dostosowania lub wyposażenia mieszkań do potrzeb osób niepełnosprawnych. 

Wprowadzenie nowej ustawowej formy wsparcia finansowego dla osób niepełnosprawnych w postaci świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji, finansowanego również ze środków Funduszu Solidarnościowego, daje konkretne wsparcie finansowe w zakresie oczekiwanym przez osoby niepełnosprawne, zasilając ich budżet domowy, zwiększając możliwości finansowe osób niepełnosprawnych, pozwalając jednocześnie na poniesienie kosztów związanych z odpłatnością za lokal czy też dofinansowania kosztów dostosowania lub wyposażenia mieszkań do potrzeb osób niepełnosprawnych.

30.11.2021 r. na stronie Ministerstwa pod adresem https://www.gov.pl/web/rodzina/ogloszenie-o-rocznym-planie-dzialania-na-rzecz-wsparcia-osob-niepelnosprawnych-na-2022-rok zostało opublikowane Ogłoszenie o Rocznym Planie Działania na Rzecz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych na 2022 rok, o którym mowa w art. 11 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1787, z późn. zm.). Programy resortowe Ministra Rodziny i Polityki Społecznej, wskazane do realizacji w 2022 roku na podstawie art. 7 ust. 5 ustawy o Funduszu Solidarnościowym to. m.in. Program pn. „Centra opiekuńczo-mieszkalne”, adresowany do jednostek samorządu terytorialnego szczebla gminnego i powiatowego. Głównym celem Programu jest: pomoc dorosłym osobom niepełnosprawnym ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności lub orzeczeniem traktowanym na równi z orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, o których mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 573), poprzez zapewnienie usług zamieszkiwania w formie pobytu całodobowego lub pobytu dziennego. Informacje z zakresu programów realizowanych w ramach Funduszu Solidarnościowego są publikowane na stronie Biura https://niepelnosprawni.gov.pl/p,161,fundusz-solidarnosciowy 

W Programie kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem”  (zwanym dalej Programem) założono realizację działania pn. „Tworzenie mieszkań chronionych dla osób niepełnosprawnych”. Celem działania jest udzielanie wsparcia, o którym mowa w art. 53 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.  U. z 2021 r. poz. 2268, z późn. zm.) dla osób legitymujących się orzeczeniami o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Działanie polega na dofinansowaniu z budżetu państwa tworzenia mieszkań chronionych – treningowych lub wspieranych – zadania własnego jednostek samorządu terytorialnego. Lokale nie powinny być większe niż dla 7 osób, powinny być one dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Pierwszeństwo w otrzymaniu tej formy wsparcia będą miały osoby samotne lub zamieszkujące w trudnych warunkach lokalowych albo środowiskowych. Zgodnie z Planem finansowym Programu na lata 2022-2026, stanowiącym załącznik nr 2 do uchwały nr 189 Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2021 r. zmieniającej uchwałę w sprawie programu kompleksowego wsparcia dla rodzin „Za życiem” na realizację ww. działania zaplanowano środki w wysokości 24 mln zł rocznie.

Zaplanowane na lata 2022-2024 działania w ramach  pakietu „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” (S-A-M!),  dotyczące rehabilitacji  społecznej,  zawodowej
i leczniczej osób ze szczególnymi potrzebami wynikającymi z niepełnosprawności, na które przeznaczony zostanie dodatkowy miliard złotych. Adresatami działań będą osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności. W ramach pakietu będą realizowane cztery programy:  

1.    Program mieszkanie dla osób z niepełnosprawnościami, 
2.    Program samochodowy, 
3.    Finansowanie tworzenia nowych Warsztatów Terapii Zajęciowej i Zakładów Aktywności Zawodowej, 
4.    Wypożyczalnia sprzętu rehabilitacyjnego, wyrobów medycznych i technologii asystujących.

Program mieszkanie dla osób z niepełnosprawnościami składa się z trzech modułów, z których każdy realizuje inny cel:

•    Moduł A: Przewiduje dofinansowanie wynajmu mieszkania dla absolwentów opuszczających uczelnie lub szkoły średnie i policealne, na okres rozpoczęcia zatrudnienia w tym poszukiwania pracy.
Ze wsparcia skorzystać ma co najmniej 3 tys. absolwentów. Przewidywany koszt realizacji wsparcia to 150 mln zł w ciągu 3 lat. Operatorem wsparcia jest samorząd powiatowy właściwy ze względu na miejscowość. Informacje o programie są dostępne na stronie Funduszu: https://www.pfron.org.pl/komunikaty-z-regionu/szczegoly-komunikatu/news/program-samodzielnosc-aktywnosc-mobilnosc-mieszkanie-dla-absolwenta/ 

•    Moduł B: Przewiduje dofinansowanie zamiany mieszkania obarczonego barierami architektonicznymi dla osób z dysfunkcją narządu ruchu.
W ciągu trzech lat ze wsparcia na łączną kwotę 150 mln zł ma skorzystać co najmniej 2,5 tys. osób. Tak jak w module A, operatorem wsparcia jest samorząd powiatowy. 
Celem programu jest wsparcie niezależności oraz ułatwianie podejmowania aktywności zawodowej i społecznej osób z niepełnosprawnościami poprzez zapewnienie mieszkania wolnego od barier architektonicznych. https://www.pfron.org.pl/komunikaty-z-regionu/szczegoly-komunikatu/news/nowy-program-samodzielnosc-aktywnosc-mobilnosc-dostepne-mieszkanie/ 

•    Moduł C: Program dla organizacji pozarządowych na tworzenie mieszkań wspomaganych oraz wspomaganych społeczności mieszkaniowych dla osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności wymagających stałego wsparcia. 
Ta forma pomocy zakłada się uruchomienie ok. 150 – 250  nowych projektów mieszkań wspomaganych i wspomaganych społeczności mieszkaniowych. W ciągu trzech lat na ten cel przeznaczone zostanie 300 mln zł. Wsparcie będzie realizowane poprzez oddziały PFRON. W maju 2022 r. Rada Nadzorcza Funduszu zatwierdziła do realizacji program. 

Celem programu jest stworzenie infrastruktury Wspomaganych Społeczności Mieszkaniowych (WSM), składającej się z kilku odrębnych zespołów mieszkalnych, która służyć ma zapewnieniu niezależności osobom z niepełnosprawnościami w zakresie stylu życia i codziennych czynności. https://www.pfron.org.pl/aktualnosci/szczegoly-aktualnosci/news/program-samodzielnosc-aktywnosc-mobilnosc-wspomagane-spolecznosci-mieszkaniow/ 

16 lutego 2021 r. Rada Ministrów uchwaliła dokument Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030. Opracowanie i przyjęcie  dokumentu stanowi wypełnienie jednego z podstawowych warunków horyzontalnych finansowania polityki spójności UE w latach 2021-2027, jakim jest implementacja, czyli wdrażanie i stosowanie Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych, zgodnie z decyzją Rady 2010/48/WE. Należy zaznaczyć, że dokument był szeroko konsultowany ze środowiskiem osób z niepełnosprawnościami w ramach konsultacji publicznych i uwzględnia postulaty osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Przeszedł też proces uzgodnień międzyresortowych i opiniowania. Strategia zakłada kompleksowe, horyzontalne, ponadsektorowe podejście polityki publicznej do wsparcia osób z niepełnosprawnościami, uwzględniające ich potrzeby w zakresie niezależnego życia i włączenia społecznego. Zapisy dotyczące konkretnych działań w Strategii, w tym o charakterze legislacyjnym i programowym, zostały poprzedzone diagnozą stanu faktycznego sytuacji osób z niepełnosprawnościami w Polsce. Na tej podstawie wskazano 8 obszarów priorytetowych Strategii. Należą do nich: Niezależne życie, Dostępność, Edukacja, ,Praca, Warunki życia i ochrona socjalna, Zdrowie, Budowanie świadomości, Koordynacja. Celem głównym Strategii na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami jest włączenie osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami w życie społeczne i zawodowe, a tym samym zagwarantowanie im praw określonych w Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych.

W ramach obszaru priorytetowego „Niezależne życie” zaplanowano działania, których nadrzędnym celem jest zagwarantowanie osobom z niepełnosprawnościami prawa do niezależnego życia wynikającego z artykułu 19 Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych. Należy do nich m.in.: 

•    wspieranie możliwości samostanowienia oraz self-adwokatury osób z różnymi niepełnosprawnościami,
•    zastąpienie instytucji ubezwłasnowolnienia modelem wspieranego podejmowania decyzji,
•    zastąpienie zakazu zawierania małżeństw osób z niepełnosprawnością intelektualną i osób z problemami zdrowia psychicznego regulacjami odnośnie świadomości oświadczenia woli,
•    wprowadzenie systemowej usługi asystencji osobistej dla osób z różnymi niepełnosprawnościami,
•    wprowadzenie systemowej usługi opieki wytchnieniowej,
•    wdrożenie systemowej usługi mieszkalnictwa wspomaganego (mieszkanie treningowe i mieszkania wspierane),
•    rozpoczęcie procesu deinstytucjonalizacji czyli przechodzenia z opieki instytucjonalnej do wsparcia osoby w społeczności lokalnej, 
•    utworzenie kręgów wsparcia zakładających stworzenie wokół osoby z niepełnosprawnością, zgodnie z jej potrzebami, kręgu osób wspierających, przy połączeniu wsparcia formalnego (np. asystent osobisty, pracownik pomocy społecznej, terapeuta, prawnik) ze wsparciem nieformalnym (rodzina, przyjaciele, znajomi, sąsiedzi, sprzedawca w lokalnym sklepie),
•    wypracowanie mechanizmów umożliwiających złożenie na poziomie krajowym skargi przez osoby z różnego rodzaju niepełnosprawnościami,
•    stworzenie systemu monitorowania sytuacji mieszkańców instytucji, odbiorców usług społecznych oraz prewencji i interwencji.

Wskazano, że działania zaplanowane w ramach obszaru priorytetowego Niezależne życie mają na celu przede wszystkim:

•    zwiększenie możliwości samostanowienia i wypowiadania się osób z niepełnosprawnościami,
•    zwiększenie udziału osób z niepełnosprawnościami w życiu społecznym, publicznym
i politycznym,
•    wprowadzenie systemowych rozwiązań w obszarze usług społecznych wspierających osoby z niepełnosprawnościami w oparciu o proces deinstytucjonalizacji,
•    wypracowanie mechanizmów monitorowania zapewniania możliwości realizacji praw osób z niepełnosprawnościami.

W działaniu I.3.4. I. 3.4. Wdrożenie systemowej usługi mieszkalnictwa wspomaganego), w tym dla osób z różnymi niepełnosprawnościami, zaplanowano działania wdrażające proces deinstytucjonalizacji poprzez uregulowanie usługi mieszkalnictwa wspomaganego na poziomie ustawowym i ujednolicenia jej z usługą mieszkalnictwa chronionego. Ujednoliconą formułę docelową stanowić będzie mieszkalnictwo wspomagane, dzielące się na typ treningowy (pobyt czasowy) oraz wspierany (pobyt na czas nieokreślony, docelowy). Mieszkalnictwo wspomagane musi uwzględniać potrzeby osób wymagających intensywnego wsparcia, w tym wsparcia całodobowego. Docelowo typ mieszkania wspomaganego wspieranego powinien być kierowany przede wszystkim do osób wymagających intensywnego, całodobowego wsparcia.

Ponadto w ramach wyżej wymienionego priorytetu przewidziano do realizacji działanie  I. 3.5. Centra Opiekuńczo-Mieszkalne – Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe mające na celu  rozwój obecnie istniejąca formy Centrów Opiekuńczo Mieszkalnych w kierunku utworzenia nowych form bardziej ukierunkowanych na realizację postanowień Konwencji (m.in. zmniejszona zostanie liczba mieszkańców) oraz na upodmiotowienie osób z niepełnosprawnościami, łącznie z wprowadzeniem bardziej adekwatnej nazwy - Wspomagane Społeczności Mieszkaniowe. 

Przyszli mieszkańcy, niezależnie od zamieszkiwania w ramach Społeczności będą mogli, zgodnie ze swoimi potrzebami, korzystać z asystencji osobistej, różnych form wsparcia dziennego lub pracować.

Ponadto obecnie trwają prace w ramach projektu pt. Opracowanie projektu ustawy wdrażającej Konwencję o prawach osób niepełnosprawnych o proponowanej nazwie: Ustawa o wyrównywaniu szans osób z niepełnosprawnościami wraz z Oceną Skutków Regulacji i uzasadnieniem, jak też propozycji zmian legislacyjnych podążających za nową ustawą, realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020, Osi Priorytetowej II Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji, Działania 2.6 Wysoka jakość polityki na rzecz włączenia społecznego i zawodowego osób niepełnosprawnych, współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego.

W ramach prac I kamienia milowego Analiza faktyczna sytuacji osób z niepełnosprawnościami przeprowadzony został przegląd i analiza wszystkich rozwiązań prawnych z zakresu wsparcia osób z niepełnosprawnościami, w tym analiza aktów prawnych pod kątem Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. W ramach prac przeprowadzono analizę aktualnej sytuacji osób z niepełnosprawnościami m.in. w kontekście mobilności i transportu, edukacji włączającej, zatrudniania osób z niepełnosprawnościami (w tym zatrudniania na otwartym rynku pracy, zatrudniania wspomaganego), a w szczególności regulacjom i rozwiązaniom odnoszącym się do możliwości samostanowienia o sobie i realizacji podstawowych praw i wolności związanych z aktywnym uczestnictwem w życiu społecznym, również w kontekście deinstytucjonalizacji usług społecznych, mieszkalnictwa wspomaganego. Na podstawie zdiagnozowanych aktualnych potrzeb będą wypracowywane rozwiązania i narzędzia również takie niefunkcjonujące w obecnym porządku prawnym. Okres realizacji projektu: 09.2021 – 09.2023.

7.06.2022 r. Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie przyjęcia polityki publicznej pod nazwą Strategia rozwoju usług społecznych, polityka publiczna do roku 2030 (z perspektywą do 2035 r.), przedłożoną przez ministra rodziny i polityki społecznej. Strategia rozwoju usług społecznych zakłada realizację procesu deinstytucjonalizacji, czyli przechodzenia od opieki o charakterze instytucjonalnym do opieki świadczonej w środowisku rodzinnym i społeczności lokalnej. Usługi społeczne będą koncentrować się na rodzinie i dzieciach, seniorach, osobach z niepełnosprawnościami oraz osobach z zaburzeniami psychicznymi i w kryzysie bezdomności. W ramach zapewnienia wsparcia dla osób niepełnosprawnych zaplanowano działania z zakresu wspierania niezależności i zaplanowano wdrożenie systemowej usługi mieszkalnictwa wspomaganego (Cel szczegółowy nr 3). Tworzone będą mieszkania o równych profilach (m.in. indywidualne, grupowe, treningowe) oraz będą podejmowane działania z zakresu rozwoju i upowszechniania Centrów Opiekuńczo-Mieszkalnych.

XI.7061.10.2022