Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Naczelny Sąd Administracyjny uwzględnił skargę kasacyjną RPO i uchylił postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie o odrzuceniu skargi RPO na uchwałę Sejmiku Województwa Lubelskiego o przeciwdziałaniu „ideologii LGBT”
• Sprawa trafi do ponownego rozpoznania przez WSA. To już piąte takie postanowienie NSA

17 lutego 2021 r. WSA w Lublinie - z powodów formalnych bez badania pod względem merytorycznym - odrzucił skargę RPO na uchwałę (stanowisko) Sejmiku Województwa Lubelskiego z 25 kwietnia 2019 r. w przedmiocie wprowadzania ideologii LGBT do wspólnot samorządowych (sygn. akt III SA/Lu 240/20).

WSA uznał, że uchwała nie została podjęta w sprawie z zakresu administracji publicznej, a tym samym nie może być przedmiotem kontroli sądu administracyjnego. Zgłoszono zdanie odrębne. 

Rzecznik złożył  skargę kasacyjną do NSA. Zarzucił WSA błędne przyjęcie, że te uchwały nie mogą być przedmiotem kontroli sądowoadministracyjnej.

18 listopada 2021 r. NSA (sygn. akt III OSK 5249/21) uwzględnił skargę.

W sprawie brały też udział organizacje społeczne Instytut Ordo Iuris i Stowarzyszenie im. Z. Hołdy. Oddalenia skargi kasacyjnej RPO domagała się Prokuratura Krajowa.

W wielu gminach, powiatach, a także w niektórych województwach samorządowych, obowiązują uchwały o przeciwdziałaniu „ideologii LGBT”. 

Stanowczo protestował przeciw nim Rzecznik Praw Obywatelskich. Jest bowiem przeciwny działaniom organów władzy publicznej, nakierowanym na piętnowanie i wykluczanie osób i grup z życia społecznego, a opartym na uprzedzeniach i stereotypach. A każdy jest chroniony przed dyskryminacją. Każde nierówne traktowanie ze względu na cechy osobiste (jak m.in. płeć, orientacja seksualna) wymaga reakcji niezależnego organu ds. równego traktowania, jakim jest RPO.

Dlatego pod koniec 2019 r. RPO skierował do pięciu wojewódzkich sądów administracyjnych skargi na wybrane uchwały rad gmin o przeciwdziałaniu „ideologii LGBT”.

Wniósł o stwierdzenie ich nieważności - wobec sprzeczności z Konstytucją oraz Konwencją o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. 
Uchwały samorządów o przeciwdziałaniu „ideologii LGBT” są też sprzeczne z prawem  europejskim – wskazywał RPO. Naruszają bowiem prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, wolności wypowiedzi oraz zakazu dyskryminacji ze względu na orientację seksualną i tożsamość płciową. Ponadto zniechęcają obywateli UE - którzy np. identyfikują się jako osoby LGBT - do przebywania na terenach, gdzie takie uchwały obowiązują.  

4 tego typu uchwały zostały unieważnione:

• wyrok WSA w Gliwicach z 14 lipca 2020 r., sygn. akt III SA/Gl 15/20 (uchwała gm. Istebna),
• wyrok WSA w Warszawie (Radom) z 15 lipca 2020 r., VIII SA/Wa 42/20 (uchwała gm. Klwów),
• wyrok WSA w Lublinie z 6 sierpnia 2020 r., sygn. akt III SA/Lu 7/20 (uchwała gm. Serniki),
• wyrok WSA w Kielcach z 11 września 2020 r., sygn. II SA/Ke 382/20 (uchwała gm. Osiek).

Uwzględniając zarzuty Rzecznika, sądy uznały, że uchwały dotyczyły spraw z zakresu administracji publicznej i zawierały elementy władcze. Uznawały, że ingerują one w prawa i wolności człowieka.

5 skarg RPO sądy administracyjne odrzuciły swymi postanowieniami (Kraków, Lublin, Rzeszów). Oceniły, że sprawy te nie należą do właściwości sądu, bo uchwały nie dotyczą spraw z zakresu administracji publicznej. Decyzje te RPO zaskarżył do NSA, który je uchyla

XI.505.4.2020