Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Prokuratura odmówiła obrońcy prawa do kontaktów telefonicznych z jego kilkunastoma aresztowanymi klientami – obywatelami Ukrainy
• RPO uznał, że nie było tego podstaw, bo prokuratura nie miała informacji, aby adwokat wykorzystywał te kontakty do utrudniania śledztwa
• Ponadto prokuratura bezpodstawnie odmówiła jednemu z tych aresztowanych widzenia z dwuletnim synem 
• Za zasadną Rzecznik uznał zaś odmowę widzeń i kontaktów telefonicznych aresztowanych z dorosłymi członkami rodzin

Rzecznik Praw Obywatelskich dostał skargę adwokata, który broni aresztowanych obywateli Ukrainy. Są oni podejrzani o działalność w zorganizowanej grupie przestępczej. 

Obrońca wskazywał, że prokuratura ograniczyła ich prawo do obrony przez niewyrażenie zgody na kontakt telefoniczny z nim. Uzasadniono to faktem, że adwokat jest obrońcą 13 spośród 14 podejrzanych. A 11 pełnomocnictw udzieliła mu osoba, której rola w całym przestępczym procederze jest badana.   

RPO podkreśla, że obrońca jest zobowiązany do postępowania zgodnie z zasadami etyki zawodu, a przede wszystkim zgodnie z prawem. Jedynie gdy organ ma informację, że obrońca wykorzystuje kontakt telefoniczny z aresztowanym do utrudniania postępowania karnego czy też popełnienia przestępstwa, niewyrażenie zgody na rozmowę telefoniczną można uznać za uzasadnione. Takimi informacjami zaś nie dysponowano. Dlatego Rzecznik w tej części uznał skargę za zasadną.

RPO przyjął zaś argumentację prokuratury, że są uzasadnione powody do ograniczeń widzeń i kontaktów telefonicznych tych aresztowanych z dorosłymi członkami ich najbliższej rodziny. Podstawą była obawa, że może to być  wykorzystane dla bezprawnego utrudniania postępowania. Pozostali członkowie grupy, którzy organizowali przestępczy proceder i nim kierowali, są bowiem nadal na wolności. A członkowie rodzin części podejrzanych nawiązywali wcześniej kontakty telefoniczne z osobami wytypowanymi jako współuczestnicy przestępstwa.

Rzecznik nie podzielił zaś stanowiska prokuratury ws. niewyrażenia zgody na widzenie jednego z aresztowanych z niespełna dwuletnim synem. W tym przypadku prokuratora uznała, że nie ma obawy utrudniania postępowania. Przyczyną odmowy był fakt, że zgody na widzenie nie uzyskała matka dziecka, którego dobro wymagało, aby w czasie widzenia było ono pod jej opieką.

Nieudzielenie matce zgody nie oznaczało jednak, że dziecko również nie może spotkać się z ojcem - mogło bowiem podczas widzenia być pod opieką Służby Więziennej. A decyzja, czy widzenie w takich warunkach jest zgodne z dobrem dziecka, należy do rodziców dziecka. Prokuratura nie ma uprawnień do oceny tego aspektu sprawy. Tymczasem rodzice swój zamiar wyrazili, składając wniosek o udzielenie dziecku widzenia. Dlatego RPO uznał skargę w tym zakresie za zasadną.

W konsekwencji zastępczyni RPO Hanna Machińska zwróciła się do prokuratora krajowego Bogdana Święczkowskiego o działania w celu wyeliminowania opisanych nieprawidłowości z praktyki prokuratury.

IX.517.2656.2019