Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Działania dla przywrócenia 3 godzin nauki w tygodniu języka niemieckiego jako języka mniejszości zapowiadał 14 grudnia 2022 r. minister Przemysław Czarnek podczas obrad Komisji  Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych 
• Rzecznik Praw Obywatelskich pyta zatem MEiN, czy i jakie działania podjęto lub są planowane 
• AKTUALIZACJA: W resorcie trwają analizy obowiązujących rozwiązań w tym zakresie, zmierzające do kompleksowego uporządkowania kwestii nauczania języków mniejszościowych, etnicznych i języka regionalnego - odpowiedział minister
• W związku z tym wydaje się, że powrót do rozwiązania organizacyjnego obowiązującego przed 4 lutego 2022 r. nie rozwiąże problemów, jakie są udziałem szkolnictwa mniejszościowego w Polsce - dodał
• AKTUALIZACJA2:  MEiN przekazało RPO informacje nt. stanu nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej, przepisów dot. jego nauczania oraz podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w 2023 r. w związku z nauczaniem tego języka
• Obecnie Ministerstwo nie prowadzi procesu legislacyjnego aktu prawnego zmierzającego do przywrócenia stanu nauczania języka niemieckiej mniejszości narodowej obowiązującego przed rokiem szkolnym 2022/2023 

Przez ostatni rok RPO obserwował zmiany przepisów powodujące ograniczenie dostępu mniejszości niemieckiej w Polsce do edukacji. Stojąc na straży realizacji zasady równego traktowania, Marcin Wiącek zwrócił się do min. Przemysława Czarnka o podjęcie działań na rzecz zmiany aktualnego stanu prawno-organizacyjnego w celu zapewnienia jednakowego poszanowania praw wszystkich mniejszości narodowych.

Zmiana przepisów

Proces zmian zapoczątkowało uchwalenie przez Sejm 17 grudnia 2021 r. ustawy budżetowej na rok 2022, która zakładała zmniejszenie o 39,8 mln zł środków przewidzianych pierwotnie w części dotyczącej subwencji oświatowej na nauczanie języków mniejszości narodowych i etnicznych. 

W konsekwencji zmiany prawne wprowadzono rozporządzeniem MEiN z 4 lutego 2022 r. Na jego mocy od 1 września 2022 r. zmniejszono wymiar nauki języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej, realizowanej w formie dodatkowej nauki języka, z 3 godzin do 1 godziny tygodniowo. Zmiana dotyczyła wyłącznie mniejszości niemieckiej. W kolejnym rozporządzeniu, z 10 lutego 2022 r., określono zmniejszenie wartości wag służących naliczaniu subwencji dla uczniów lub słuchaczy należących do mniejszości niemieckiej.

O interwencję zwrócili się do RPO przedstawiciele mniejszości niemieckiej, w tym Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce oraz Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim, a także przedstawiciele innych mniejszości narodowych i etnicznych oraz innych organizacji społecznych i organów samorządu.

Zmiany były przedmiotem wystąpień RPO do Marszałka Senatu oraz Prezesa Rady Ministrów. Pozostają aktualne wyrażone w nich uwagi co do naruszenia standardu konstytucyjnego i prawnomiędzynarodowego odnośnie do ochrony praw mniejszości narodowych, w zakresie pozytywnego działania państwa na rzecz podtrzymania ich tożsamości kulturowo-językowej. RPO wskazał, że rozporządzenia z 4 lutego 2022 r. i z 10 lutego 2022 r. wydano poza granicami upoważnienia ustawowego, wobec czego naruszają art. 92 ust. 1 Konstytucji RP. 

W tym kontekście RPO podkreśla, że z wielką nadzieją zapoznał się z wystąpieniem ministra edukacji wygłoszonym podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych 14 grudnia 2022 r. Wynika z niego, że minister zamierza podjąć działania w celu przywrócenia nauki języka niemieckiego w wymiarze trzech godzin tygodniowo - analogicznym do innych mniejszości. 

Wątpliwości RPO budzi jedynie to, że tej zapowiedzi nie towarzyszyła informacja o zmianie wartości wag służących naliczaniu subwencji dla uczniów lub słuchaczy z mniejszości niemieckiej. W załączniku do rozporządzenia MEiN z 22 grudnia 2022 r. podtrzymano rozwiązania wprowadzone rozporządzeniem z 10 lutego 2022 r. w zakresie zmniejszenia wartości wag.

Naruszenie przepisów konstytucyjnych 

W opinii RPO przyjęte rozwiązania naruszają ogólny konstytucyjny zakaz dyskryminacji w życiu społecznym (art. 32 ust. 2 Konstytucji) - w tym kontekście związany z gwarancjami z art. 35 ust. 1 Konstytucji. Wynika z niego, że obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowej lub etnicznej przysługuje  gwarantowane prawo do wolności zachowania i rozwoju własnego języka. Art. 35 ust. 1 Konstytucji formułuje konkretne prawo podmiotowe jednostki, które powinno być respektowane z zachowaniem reguł niedyskryminacji. To konstytucyjne prawo obywatelskie potwierdza art. 6 ust. 1 ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Zabrania on  dyskryminacji wynikającej z przynależności do mniejszości narodowej lub etnicznej.

Ograniczenie wymiaru nauki języka niemieckiego i zmniejszenie subwencji  naruszają prawo gwarantowane w art. 35 ust. 1 w związku z art. 32 ust. 2 Konstytucji RP, zakaz dyskryminacji zawarty w art. 6 ust. 1 ustawy o mniejszościach oraz prawo mniejszości do nauki języka przewidziane w art. 8 pkt 4 ustawy o mniejszościach. Nie dają one podstaw do różnicowania sytuacji poszczególnych mniejszości narodowych i etnicznych, a tym bardziej do uzależniania poziomu praw którejkolwiek z mniejszości od sytuacji, w jakiej znajdują się polskie grupy narodowościowe lub polskie mniejszości w innych państwach.

Skutki ograniczeń 

Konsekwencją obowiązywania obu rozporządzeń MEiN są negatywne skutki społeczne, w szczególności dla obywateli polskich należących do mniejszości niemieckiej, ale też wspólnot, zwłaszcza lokalnych. Ograniczono prawo uczniów i uczennic do edukacji, a placówki oświatowe były zmuszone do redukcji etatów nauczycieli.

Mogło to spowodować również znaczące zmiany w sposobie postrzegania mniejszości narodowych i etnicznych przez społeczeństwo. Realizacja prawa mniejszości do nauki własnego języka zaczęła być postrzegana jako przywilej, a nie gwarantowane Konstytucją prawo podmiotowe.

W dyskursie publicznym wprowadzenie ograniczeń uzasadniano zasadą wzajemności w relacjach polsko-niemieckich. Ma to być odpowiedź na politykę władz Republiki Federalnej Niemiec w zakresie nauczania języka polskiego. Jakkolwiek zasada wzajemności może znajdować pewne uzasadnienie w obszarze polityki zagranicznej, to nie może ona determinować ograniczania praw i wolności obywateli polskich. Konstytucja RP w żadnym przepisie nie odwołuje się do zasady wzajemności.

W tym świetle realizacja działań zadeklarowanych przez MEiN podczas posiedzenia Komisji Wspólnej staje się wyjątkowo pilna.

Dla umożliwienia obywatelom polskim należącym do mniejszości niemieckiej pełnej realizacji prawa do zachowania i rozwoju własnego języka kluczowe jest zarówno przywrócenie przyjętego dla mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego wymiaru nauczania (3 godzin tygodniowo), jak i zapewnienie odpowiednich środków finansowych w subwencji oświatowej.

Ograniczenie wsparcia finansowego państwa w zakresie edukacji najliczniejszej grupy uczniów i uczennic należących do mniejszości narodowej w Polsce powoduje dodatkowe obciążenie finansowe samorządów terytorialnych. W związku z tym deklarowane przez ministra rozwiązanie polegające na realizacji nauki języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej w formie dodatkowej nauki języka w wymiarze 3 godzin tygodniowo, przy braku zwiększenia nakładów przeznaczonych na ten cel w ramach oświatowej części subwencji ogólnej, może okazać się niemożliwe do wykonania.

Zgodnie z informacjami wiceministra Dariusza Piontkowskiego z posiedzenia Komisji Wspólnej 14 grudnia 2022 r., wydanie rozporządzenia z 4 lutego 2022 r. było spowodowane ograniczeniem środków przewidzianych w budżecie państwa w części oświatowej subwencji ogólnej. Wskazał, że ponowne określenie wymiaru nauki języka niemieckiego jako języka mniejszości w postaci 3 godzin tygodniowo, przy jednoczesnym zmniejszeniu środków przeznaczonych na ten cel, skutkowałoby koniecznością ponoszenia znacznych kosztów przez samorządy terytorialne. Wynika z tego, że przywrócenie oczekiwanego wymiaru nauki języka niemieckiego jako języka mniejszości wymaga również zwiększenia wartości wag służących naliczaniu subwencji dla uczniów lub słuchaczy należących do mniejszości niemieckiej.

Rzecznik prosi min. Czarnka o ustosunkowanie się do tych uwag oraz wskazanie, czy i jakie działania zostały podjęte lub są planowane w celu niezwłocznego przywrócenia wymiaru godzin nauki języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej na zasadzie równości z innymi mniejszościami oraz zwiększenia wartości wag naliczania subwencji dla uczniów lub słuchaczy należących do mniejszości niemieckiej.

Odpowiedź ministra Przemysława Czarnka

Odpowiadając na pismo z dnia 15 marca br. w sprawie działań na rzecz zmiany aktualnego stanu prawno-organizacyjnego w celu zapewnienia jednakowego poszanowania praw wszystkich mniejszości narodowych w zakresie edukacji, uprzejmie informuję,  że w Ministerstwie Edukacji i Nauki trwają analizy obowiązujących rozwiązań w tym zakresie, zmierzające do kompleksowego uporządkowania kwestii nauczania języków mniejszościowych, etnicznych i języka regionalnego.

W związku z powyższym wydaje się, że powrót do rozwiązania organizacyjnego obowiązującego przed 4 lutego 2022 r. nie rozwiąże problemów, jakie są udziałem szkolnictwa mniejszościowego w Polsce.

Deklaruję prowadzenie merytorycznej debaty na ten temat ze środowiskami mniejszościowymi – w ramach ustanowionego dla tego celu forum – czyli Komisji Wspólnej Rządu oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych. O postępach prac w tym zakresie, Rzecznik Praw Obywatelskich będzie informowany na bieżąco z uwagi na stały udział swojego przedstawiciela w pracach Komisji Wspólnej.

Kolejne pismo RPO do MEiN

W odpowiedzi Marcin Wiącek napisał, że Rzecznik Praw Obywatelskich nie jest organem administracji rządowej i nie wchodzi w skład Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych. Przedstawiciel RPO nie uczestniczy zatem w jej posiedzeniach.

Wobec tego Rzecznik prosi o informacje nt. postępu prac w Komisji Wspólnej i w podległym Ministerstwie w całej sprawie. Należy przy tym mieć na uwadze krótki czas, jaki pozostał do rozpoczęcia kolejnego roku szkolnego.

Ponadto pyta, czy w MEiN przeprowadzono analizy skutków społecznych wprowadzonych zmian w zakresie sposobu organizacji nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej oraz jakie sformułowane wnioski i zalecenia. 

Odpowiedz Dariusza Piontkowskiego, sekretarza stanu w MEiN

Odpowiadając na pismo XI.813.18.2021.JK z dnia 6 lipca br. w sprawie postępu prac prowadzonych w Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych oraz w Ministerstwie Edukacji i Nauki mających na celu przywrócenie wymiaru godzin nauki języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej na zasadzie równości z innymi mniejszościami oraz zwiększenie wartości wag służących naliczaniu subwencji dla uczniów lub słuchaczy należących do mniejszości niemieckiej uprzejmie informuję, że na ostatnim posiedzeniu Komisji w dniu 5 lipca br. prezentowałem stanowisko resortu w tej sprawie.

Członkowie Komisji Wspólnej otrzymali kompleksową informację  Ministra Edukacji i Nauki na temat stanu nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej, przepisów prawa dotyczących nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej oraz podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2023 otrzymywanej przez jednostki samorządu terytorialnego w związku z nauczaniem języka niemieckiego jako języka mniejszości narodowej.  

Treść tej informacji poniżej

MEIN podaje w niej aktualne dane statystyczne, dotyczące liczby uczniów objętych nauczaniem języka niemieckiego jako języka mniejszości w poszczególnych województwach. Jest ich w całej Polsce 63 388 -  najwięcej w szkołach podstawowych (56 054), a terytorialnie e – w woj. opolskim (31 161).

Kuratorzy oświaty informują m.in. że w bieżącym roku szkolnym forma dodatkowej nauki języka mniejszości w dalszym ciągu pozostaje najpopularniejszą formą kształcenia, choć nastąpiło zwiększenie zainteresowania nauczaniem języka mniejszości w formie prowadzenia zajęć edukacyjnych w dwóch językach: języku polskim i języku niemieckim. Zdarza się, że samorządy dodatkowo finansują drugą i trzecią godzinę języka mniejszości niemieckiej (woj.  opolskie i śląskie).

Część oświatowa subwencji ogólnej

Zadania oświatowe związane z prowadzeniem przez jednostki samorządu terytorialnego szkół i placówek oświatowych finansowane są z dochodów jednostek samorządu terytorialnego. Jednym z dochodów samorządów terytorialnych jest część oświatowa subwencji ogólnej. Zgodnie z art. 27 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, wysokość części oświatowej subwencji ogólnej dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala corocznie ustawa budżetowa. Kwotę przeznaczoną na część oświatową subwencji ogólnej dla wszystkich gmin, powiatów i województw samorządowych ustala się w wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków z tytułu zmiany realizowanych zadań oświatowych.

Część oświatową subwencji ogólnej – po odliczeniu rezerwy ustawowej – dzieli się między jednostki samorządu terytorialnego według zasad określanych corocznie w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania. Rozporządzenie uzależnia wysokość części oświatowej subwencji ogólnej dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego od:

liczby uczniów przeliczeniowych ustalanej w wyniku zastosowania zróżnicowanych wag dla wybranych kategorii uczniów (wychowanków) i określonych typów  i rodzajów szkół oraz wskaźnika korygującego Di, uwzględniającego stopnie awansu zawodowego nauczycieli, wysokości finansowego standardu A (kwota części oświatowej subwencji ogólnej dzielona algorytmem przypadająca na jednego ucznia przeliczeniowego).

Subwencja oświatowa ustalana jest na dany rok kalendarzowy i przekazywana do jednostek samorządu terytorialnego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Część oświatowa subwencji ogólnej dla każdej jednostki samorządu terytorialnego stanowi jedną kwotę, a o sposobie jej wydatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 3 ww. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego.

Kwoty subwencji oświatowej nie można wprost odnosić do zadań oświatowych nałożonych na jednostki samorządu terytorialnego. W obowiązującym systemie prawnym nie ma przepisu, z którego wynikałoby, iż budżet państwa gwarantuje w ramach części oświatowej subwencji ogólnej środki na pokrycie wszystkich wydatków na realizację zadań oświatowych jednostek samorządu terytorialnego.

Finansowanie mniejszości narodowych i etnicznych w  subwencji oświatowej w roku 2022

Kwestie szczegółowe dotyczące organizowania nauki języka lub w języku mniejszości reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków i sposobu wykonywania przez przedszkola, szkoły i placówki publiczne zadań umożliwiających podtrzymywanie poczucia tożsamości narodowej, etnicznej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki z dnia 21 grudnia 2021 r.  w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022  (Dz. U. z 2021 r., poz. 2453) w algorytmie podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2022 w odniesieniu do uczniów mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym uwzględniono następujące wagi dla uczniów należących do danej mniejszości narodowej lub etnicznej oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, dla uczniów pochodzenia romskiego, dla których szkoła podejmuje dodatkowe zadania edukacyjne:

• P25 = 0,2 (dla uczniów lub słuchaczy należących do danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub społeczności posługującej się językiem regionalnym oraz uczniów lub słuchaczy pochodzenia romskiego, dla których szkoła podejmuje zadania edukacyjne zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty; waga obejmuje uczniów lub słuchaczy, których liczba, odrębnie ustalona dla każdej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub społeczności posługującej się językiem regionalnym oraz uczniów lub słuchaczy pochodzenia romskiego, jest wyższa niż: w szkole podstawowej – 112, a w szkole ponadpodstawowej i klasach szkoły ponadgimnazjalnej prowadzonych w szkole ponadpodstawowej – 42),
• P26 = 1,0 (dla uczniów lub słuchaczy należących do danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub społeczności posługującej się językiem regionalnym oraz uczniów lub słuchaczy pochodzenia romskiego, dla których szkoła podejmuje zadania edukacyjne zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty; waga obejmuje uczniów lub słuchaczy, których liczba, odrębnie ustalona dla każdej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub społeczności posługującej się językiem regionalnym oraz uczniów lub słuchaczy pochodzenia romskiego: w szkole podstawowej jest wyższa niż 80 i nie przekracza 112, a w szkole ponadpodstawowej i klasach szkoły ponadgimnazjalnej prowadzonych w szkole ponadpodstawowej jest wyższa niż 30 i nie przekracza 42),
• P27 = 1,3 (dla uczniów lub słuchaczy należących do danej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub społeczności posługującej się językiem regionalnym oraz uczniów lub słuchaczy pochodzenia romskiego, dla których szkoła podejmuje zadania edukacyjne zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty; waga obejmuje uczniów lub słuchaczy, których liczba, odrębnie ustalona dla każdej mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub społeczności posługującej się językiem regionalnym oraz uczniów lub słuchaczy pochodzenia romskiego, nie przekracza: w szkole podstawowej – 80, a w szkole ponadpodstawowej i klasach szkoły ponadgimnazjalnej prowadzonych w szkole ponadpodstawowej – 30),
• P28 = 0,6 (dla uczniów lub słuchaczy oddziałów i szkół z nauczaniem w języku mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub w języku regionalnym oraz dla uczniów lub słuchaczy oddziałów i szkół, w których zajęcia edukacyjne są prowadzone w dwóch językach: polskim oraz języku mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języku regionalnym, będącym drugim językiem nauczania).

Przyznanie pierwszych trzech wag zależy od liczby uczniów należących do danej mniejszości narodowej lub etnicznej oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, dla uczniów pochodzenia romskiego.

Natomiast waga P28 jest naliczana dla uczniów oddziałów i szkół z nauczaniem w języku mniejszości narodowej lub mniejszości etnicznej bądź w języku regionalnym oraz dla uczniów oddziałów i szkół, w których zajęcia edukacyjne prowadzone są w dwóch językach: polskim oraz języku mniejszości lub języku regionalnym, będącym drugim językiem nauczania.

W celu dostosowania finansowania do zmniejszonej:

• od 1 września 2022 r. liczby godzin dla uczniów mniejszości narodowej niemieckiej realizującej naukę w formie dodatkowej nauki języka mniejszości;
• kwoty subwencji oświatowej na rok 2022 o 39,8 mln zł (zmiana dokonana poprawką poselską w trakcie prac nad ustawą budżetową na rok 2022)

przygotowano nowelizację rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022 .

Stosownie do wymogu wynikającego z art. 167 ust. 4 Konstytucji RP, skutek zmiany zadań jednostek samorządu terytorialnego (obniżenia kosztów nauczania języka niemieckiego jako języka mniejszości, wynikające ze zmniejszenia liczby godzin nauczania tego języka), został uwzględniony w podziale kwoty subwencji oświatowej na rok 2022.

W zakresie uczniów objętych nauczaniem języka niemieckiego jako języka mniejszości  narodowej realizowanego w formie dodatkowej nauki języka mniejszości w rozporządzeniu zmieniającym rozporządzenie w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2022 wagi P25 - P27 uległy korekcie i zostały ustalone w następującej wysokości: waga P25 = 0,166 (naliczono o 4,4 mln zł mniej subwencji), waga P26 = 0,827 (naliczono o 10,3 mln zł mniej subwencji), waga P27 = 1,076 (naliczono o 25,1 mln zł mniej subwencji).

Wspomniane wyżej wagi to tylko dodatkowe środki na nauczanie języka mniejszości, natomiast każdy uczeń szkoły otrzymuje również tzw. standard finansowy A, oraz inne dodatkowe wagi, jeżeli się do nich kwalifikuje (np. dodatkowe środki finansowe z tytułu specjalnych potrzeb edukacyjnych, dodatkowe środki finansowe dla uczniów szkół zawodowych, dodatkowe środki dla uczniów w szkołach na wsi lub w mieście do 5 tys. mieszkańców).

Dodatkowe środki w ramach subwencji oświatowej dla uczniów uczących się języków mniejszości oraz języka regionalnego  w 2022 roku wynoszą 408,5 mln zł i zostały skalkulowane dla 76,6 tys. uczniów (waga P25 – 23,4 tys. uczniów, waga P26  – 16,2 tys. uczniów, waga P27 – 37 tys. uczniów).

Największa część kwoty subwencji oświatowej dla mniejszości w 2022 roku naliczona została na mniejszość niemiecką – 202,3 mln zł (49,5%). Druga w kolejności pod tym względem jest grupa uczniów posługujących się językiem regionalnym kaszubskim – 156,1 mln zł (38,2%). Powyższe dwie kwoty łącznie stanowią 87,7% subwencji oświatowej przeznaczanej na mniejszości narodowe i etniczne.

Najliczniejszą grupą uczniów mniejszości w 2022 roku stanowi mniejszość niemiecka – 48,5 tys. uczniów (63,3%). Druga w kolejności pod tym względem jest to grupa uczniów posługujących się językiem regionalnym kaszubskim licząca 20,7 tys. uczniów (27,1%). Powyższe dwie grupy stanowią łącznie 90,4% wszystkich uczniów mniejszości.

Dodatkowa kwota subwencji oświatowej naliczona w 2022 r. na uczniów  należących do mniejszości narodowych, etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym jest niższa w porównaniu do kwoty subwencji z roku 2021 o ok. 27,7 mln zł, tj. o 6,4%.

Finansowanie mniejszości narodowych i etnicznych w  subwencji oświatowej w roku 2023

Dodatkowe środki w ramach subwencji oświatowej dla uczniów uczących się języków mniejszości oraz języka regionalnego w 2023 roku wynoszą 388,8 mln zł i zostały skalkulowane dla 83,8 tys. uczniów (waga P27 – 29,7 tys. uczniów, waga P28  – 19,2 tys. uczniów, waga P28 – 34,9 tys. uczniów).

Największa część kwoty subwencji oświatowej dla mniejszości w 2023 roku naliczona została na mniejszość posługującą się językiem regionalnym kaszubskim – 184,2 mln zł (47,4%). Druga w kolejności pod tym względem jest mniejszość niemiecka– 148,9 mln zł (38,3%). Powyższe dwie kwoty łącznie stanowią 85,7% subwencji oświatowej przeznaczanej na mniejszości narodowe i etniczne.

Najliczniejszą grupą uczniów mniejszości w 2023 roku stanowi mniejszość niemiecka – 54,6 tys. uczniów (65,2%). Druga w kolejności pod tym względem jest grupa uczniów posługujących się językiem regionalnym kaszubskim licząca 22,14tys. uczniów (26,4%). Powyższe dwie grupy stanowią łącznie 91,5% wszystkich uczniów mniejszości.
Dodatkowa kwota subwencji oświatowej naliczona w 2023 r. na uczniów  należących do mniejszości narodowych, etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym jest niższa w porównaniu do kwoty subwencji z roku 2022 o ok. 19,7 mln zł, tj. o 4,8%.

W chwili obecnej Ministerstwo Edukacji i Nauki nie prowadzi procesu legislacyjnego aktu prawnego zmierzającego do przywrócenia stanu nauczania języka niemieckiej mniejszości narodowej  obowiązującego przed rokiem szkolnym 2022/2023. 

XI.813.18.2021