Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Wobec przepełnienia KOZZD w Gostyninie - gdzie izoluje się w celu leczenia sprawców przestępstw, którzy stwarzają zagrożenie - przyjęto ustawę o użyczeniu na ten cel budynków Służby Więziennej
• Krajowy Ośrodek Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym nr 2 ma być zlokalizowany w Czersku (woj. pomorskie)
• RPO Marcin Wiącek pyta Ministra Zdrowia o szczegóły dotyczące nowego obiektu 
• AKTUALIZACJA: Trwają prace końcowe związane z adaptacją oddziału w Czersku i dostosowaniem go do potrzeb KOZZD. Przyjęcia pacjentów będą możliwe będą po ich zakończeniu - odpowiada MZ

KOZZD w Gostyninie to jedyny taki ośrodek w kraju. Powstał na mocy ustawy z 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie wobec życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. Nie jest to zatem więzienie, ani szpital psychiatryczny. To placówka lecznicza, w której ma być prowadzona terapia. KOZZD podlega Ministrowi Zdrowia.

Zgodnie z przepisami, KOZZD przeznaczony jest maksymalnie dla 60 osób. Tymczasem już w 2019 r. liczba ta została przekroczona. W połowie tego roku w placówce przebywało aż 91 pacjentów. Ze względu na znaczne przeludnienie placówki, dyrektor odmówił przyjęcia kolejnej osoby.

Rzecznik Praw Obywatelskich od kilku lat zabiegał o kompleksową nowelizację ustawy z 2013 r. Zidentyfikowane luki prawne bądź błędy legislacyjne opisano w monografii BRPO z 2020 r. pt. "Izolacja sprawców przestępstw uznanych za niebezpiecznych dla społeczeństwa". 

20 czerwca 2021 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z 2013 r. Umożliwia ona użyczenie KOZZD w Gostyninie nieruchomości na czas określony przez Służbę Więzienną. Chodzi o możliwość przyjęcia większej liczby osób stwarzających zagrożenie oraz delegowanie do ośrodka funkcjonariuszy SW. 

Z informacji dyrektora KOZZD wynika, że taką nieruchomością jest Oddział Zewnętrzny w Czersku, podlegający Zakładowi Karnemu w Koronowie. Obecnie trwają w nim prace dostosowujące. 

Wobec systematycznie wzrastającej liczby pacjentów izolowanych od społeczeństwa w ośrodku w Gostyninie, RPO prosi ministra Adam Niedzielski o odpowiedzi na pytania: 

1. Na jakim etapie znajdują się obecnie przygotowania do uruchomienia placówki w Czersku i jaka będzie jej docelowa pojemność? 
2. Od kiedy planowane jest rozpoczęcie pierwszych transportów pacjentów do KOZZD nr 2?
3. Czy Ministerstwo Zdrowia opracowało procedury umieszczania pacjentów KOZZD w placówce w Czersku, w tym kryteria doboru osób, które zostaną w pierwszej kolejności przetransportowane do KOZZD nr 2? Jeżeli tak, to uprzejmie proszę o ich przedstawienie. Jeśli nie, to czy należy sądzić, iż decyzje w tym zakresie są pozostawione Dyrektorowi KOZZD i będą miały charakter wyłącznie uznaniowy? 
4. Czy po otwarciu placówki w Czersku planuje się powrót do KOZZD dwóch pacjentów umieszczonych w ROPS w Starogardzie Gdańskim? 
5. Czy nowy ośrodek zostanie od razu przygotowany do przyjęcia określonej, docelowej liczby pacjentów, czy też będzie przygotowywany sukcesywnie, odpowiednio do pojawiających się potrzeb? 
6. Czy został już skompletowany zespół terapeutyczny pracujący z pacjentami, kto będzie wchodził w jego skład oraz czy zasilą go także specjaliści-funkcjonariusze Służby Więziennej? 
7.  Który sąd będzie właściwy w przypadku osób pozbawionych wolności w KOZZD nr 2 dla spraw opisanych w rozdziale 7 ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób? 

Odpowiedź wiceministra zdrowia Macieja Miłkowskiego 

W odniesieniu do przedmiotu sprawy, informuję że aktualnie trwają prace końcowe związane z adaptacją Oddziału Zewnętrznego w Czersku Zakładu Karnego w Koronowie i dostosowaniem go do potrzeb Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, zwanego dalej „Ośrodkiem”. Tym samym przyjęcia pacjentów do ww. oddziału możliwe będą po zakończeniu niniejszych prac.

W odniesieniu do kwestii procedur umieszczenia pacjentów Ośrodka w oddziale w Czersku, informuję, że w pierwszej kolejności przenoszeni będą pacjenci z Ośrodka, którzy nie przejawiają istotnych schorzeń somatycznych i nie stwarzają poważnych problemów w zakresie swojego zachowania.

W zakresie pytania o pacjentów z Regionalnego Ośrodka Psychiatrii Sądowej w Starogardzie Gdańskim, zostaną oni przeniesieni do oddziału w Czersku.

W kwestii docelowej liczby pacjentów w oddziale w Czersku, pacjenci będą do niego przyjmowani sukcesywnie i stosownie do jego możliwości strukturalnych.

Odnośnie zapewnienia zespołu terapeutycznego, obecnie trwa końcowy etap rekrutacji personelu, który zatrudniony będzie w oddziale. Wśród nich znajdują się pielęgniarki, psycholodzy, psycholodzy-seksuolodzy, pracownicy resocjalizacji, terapeuci zajęciowi, pracownik socjalny.

Do czasu pozyskania pełnej obsady pracowników ochrony oddelegowani do pełnienia zadań służby ochrony zostaną funkcjonariusze Służby Więziennej, po odbytym przez nich szkoleniu w Ośrodku w Gostyninie. W pierwszym okresie wdrażania się nowych pracowników w ich obowiązki zawodowe będą oni wspierani i nadzorowani przez obecny personel Ośrodka w Gostyninie.

Właściwym sądem dla osób, które będą przebywać w oddziale w Czersku, będzie Sąd Okręgowy w Płocku, gdyż wszyscy pacjenci, którzy trafią do niniejszego oddziału będą przeniesieni z Ośrodka macierzystego w Gostyninie, tak więc będą znajdować się pod jurysdykcją Sądu Okręgowego w Płocku.

IX.517.1397.2021