Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W ub.r. maturzyści zgłaszali trudności z rekrutacją na studia na uczelniach w Danii i w Szwecji 
• W obecnym roku szkolnym ogłoszenie wyników matur i wydanie świadectw nastąpi w Polsce 9 lipca. Zgłoszenia na studia w Danii przyjmowane są zaś do 5 lipca - skarg można zatem oczekiwać i w tym roku.
• Rzecznik Praw Obywatelskich pisze do minister edukacji Barbary Nowackiej 
• AKTUALIZACJA 9.04.2024: Do RPO wpłynęły w tej sprawie kolejne wnioski. Marcin Wiącek wyraża nadzieję na pomyślne rozwiązanie problemu i prosi Panią Minister o odpowiedź na swe pismo z 12 lutego 2024 r.
• AKTUALIZACJA 12.04.2024: W obszernej odpowiedzi min. Barbara Nowacka informuje, że nie ma możliwości skrócenia terminu przekazania zdającym wyników egzaminu maturalnego
• Jest zaś możliwość wystawienia osobom, które planują studia wyższe np. w Danii czy Szwecji, zaświadczenia, że przystąpiły do egzaminu maturalnego w 2024 r., a wyniki egzaminu będą znane 9 lipca. Uczelnie duńskie czy szwedzkie, którym zależy na rekrutacji kandydatów, nie powinny czynić problemów z przesunięciem terminu złożenia dokumentów aplikacyjnych.
• AKTUALIZACJA 18.04.2024: Po odpowiedzi MEN Rzecznik prosi o dalsze informacje Dyrektora CKE - m.in. czy wydawane przez CKE w ubiegłym roku zaświadczenia o przystąpieniu danej osoby do matury oraz dacie ogłoszenia wyników były honorowane przez zagraniczne uczelnie
• AKTUALIZACJA 30.04.2024: Wszystkim zdającym, którzy wystąpią do OKE z udokumentowanym wnioskiem o zaświadczenie o wyniku egzaminu maturalnego, zostanie ono wydane w języku polskim oraz w tłumaczeniu na język angielski - pisze CKE

W ubiegłym roku do RPO wpływały wnioski dotyczące terminu ogłaszania wyników egzaminu maturalnego oraz wydania zdającym świadectw, aneksów i informacji o wynikach - ustalonego na 7 lipca 2023 r. Absolwenci szkół średnich zgłaszali trudności związane z rekrutacją na studia na uczelniach w Danii i w Szwecji, które przewidywały wcześniejsze terminy rejestracji odpowiednich dokumentów w systemie. 

Sprawa była tematem wystąpienia Zastępcy RPO do Dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. 

W odpowiedzi z 9 lutego 2023 r.  dyrektor CKE Marcin Smolik poinformował, że nie widzi możliwości zmiany ustalonych dat. Wyjaśnił, że przy opracowaniu harmonogramu egzaminów uwzględnia się wiele czynników. Nie ma wśród nich terminów rekrutacji na zagranicznych uczelniach, gdyż nie są one jednolite. 

CKE proponowała osobom planującym studia za granicą, aby wnioskowały o wydanie stosownego zaświadczenia o przystąpieniu do egzaminu maturalnego i terminie ogłoszenia wyników. Dyrektor CKE wyraził nadzieję, że uczelnie duńskie i szwedzkie nie będą czynić problemów z przesunięciem terminów złożenia dokumentów aplikacyjnych.

W obecnym roku szkolnym termin ogłaszania wyników egzaminu maturalnego oraz wydania zdającym świadectw, aneksów i informacji o wynikach to 9 lipca. Zgłoszenia na studia w Danii przyjmowane są do 5 lipca, w związku z czym można oczekiwać skarg także i w tym roku.

Jak podkreślał ZRPO w piśmie do Dyrektora CKE, działania władz krajowych powinny uwzględniać prawa przysługujące obywatelom Unii Europejskiej, związane z obywatelstwem unijnym. Należy do nich prawo do swobodnego przemieszczania się i osiedlania na terytorium państw członkowskich (art. 21 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej) oraz prawo do nauki w innym państwie.

Marcin Wiącek pyta Panią Minister, czy problem wymaga podjęcia działań. Prosi również o odpowiedź na pytanie, czy w ubiegłym roku do Ministerstwa wpływały skargi w tej sprawie.

Odpowiedź Barbary Nowackiej, minister edukacji

Zasady przeprowadzania egzaminu maturalnego w formule 2023 r. regulują przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty  oraz rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 1 sierpnia 2022 r. w sprawie egzaminu maturalnego . 
Zgodnie z ww. przepisami egzamin maturalny jest przeprowadzany jeden raz w ciągu roku, w okresie od maja do września, w terminie głównym, dodatkowym i poprawkowym , zgodnie z ogłaszanym corocznie  na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, komunikatem dyrektora tej Komisji.

Zgodnie z przepisami ustawy o systemie oświaty  terminy ogłaszania wyników m.in. egzaminu maturalnego są zamieszczone w komunikacie dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, do 20 sierpnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym jest przeprowadzany egzamin maturalny. 

W komunikacie na rok 2024, opublikowanym na stronie internetowej BIP CKE 17 sierpnia 2023 r., termin ogłoszenia wyników egzaminu maturalnego został określony na 9 lipca 2024 r. Termin ten jest zbliżony do terminów określonych dla egzaminu maturalnego przeprowadzanego na przestrzeni dekady poprzedzającej rok 2024 r.:

• 2023 r. – 7 lipca 2023 r.;
• 2022 r. – 6 lipca 2022 r.
• 2021 r. – 5 lipca 2021 r.;
• 2020 r. – 11 sierpnia 2020 r. (ze względu na zmiany w harmonogramie przeprowadzania egzaminów, spowodowane epidemią SARS-CoV-2);
• 2019 r. – 4 lipca 2019 r.;
• 2018 r. – 3 lipca 2018 r.;
• 2017 r. – 30 czerwca 2017 r.;
• 2016 r. – 5 lipca 2016 r.;
• 2015 r. – 30 czerwca 2015 r.;
• 2014 r. – 27 czerwca 2015 r.;
• 2013 r. – 28 czerwca 2013 r.;
• 2012 r. – 29 czerwca 2012 r.

Jak wynika z powyższego zestawienia – wyniki egzaminu maturalnego ogłaszane są od lat w ostatnim tygodniu czerwca lub pierwszym tygodniu lipca.

Wyniki egzaminu maturalnego, o których mowa powyżej, obejmują zarówno egzamin maturalny przeprowadzany w terminie głównym (w maju), jak i egzamin maturalny przeprowadzany w terminie dodatkowym (w czerwcu). Do egzaminu w terminie dodatkowym, na mocy art. 44zzj ustawy o systemie oświaty, przystępują absolwenci, którzy nie mogli przystąpić do egzaminu w maju ze względu na szczególne przypadki zdrowotne lub losowe. Egzamin w terminie dodatkowym jest przeprowadzany zazwyczaj od 1 czerwca do mniej więcej 14–17 czerwca, w zależności od terminu, w którym w danym roku kalendarzowym przypada święto Bożego Ciała. Pomiędzy zakończeniem sesji dodatkowej egzaminu maturalnego a terminem wydania świadectw dojrzałości jest zaledwie kilkanaście dni, podczas których prace egzaminacyjne muszą być sprawdzone, sprawdzenie zweryfikowane, karty odpowiedzi sczytane. To bardzo niewiele czasu, zważywszy na zakres prac do wykonania.

Należy również mieć świadomość, że sprawdzenia i oceny prac egzaminu maturalnego dokonuje nie „system” (w domyśle – informatyczny), a ludzie – egzaminatorzy. Również ludzie – pracownicy okręgowych komisji egzaminacyjnych i Centralnej Komisji Egzaminacyjnej – są odpowiedzialni za zrealizowanie zadań, które muszą zostać wykonane po sprawdzeniu i ocenieniu prac egzaminacyjnych przez egzaminatorów. Należy zauważyć, że w skali całego kraju np. w 2022 r. sprawdzonych i ocenionych zostało ponad 1 700 000 prac egzaminacyjnych egzaminu maturalnego. Proces ten przebiegał według rygorystycznie przestrzeganych zasad, których celem było zapewnienie najwyższej możliwej jakości sprawdzania, w tym jakości materiałów przekazywanych egzaminatorom podczas spotkań bezpośrednio przed przystąpieniem do pracy.

Po przeprowadzeniu egzaminu z danego przedmiotu odbywa się, corocznie, 3-, 4- lub 5-dniowe spotkanie (w zależności od przedmiotu) ekspertów, podczas którego – na podstawie rzeczywistych odpowiedzi udzielonych przez zdających podczas egzaminu – doskonalone są zasady oceniania opracowane wstępnie przez ekspertów CKE i OKE w trakcie przygotowywania arkusza egzaminacyjnego. Spotkanie to ma na celu opracowanie zasad oceniania w taki sposób, aby w maksymalnie możliwym stopniu określić zasady oceniania rozwiązań zadań otwartych realizowanych przez zdających – niejednokrotnie na dziesiątki możliwych sposobów. Służy to zapewnieniu – na tyle, na ile jest to możliwe – jednolitości i porównywalności oceniania w skali kraju.

Po opracowaniu ostatecznej wersji materiałów dla egzaminatorów – co również wymaga 2–3 dni pracy – materiały są przekazywane do okręgowych komisji egzaminacyjnych, których eksperci przeprowadzają szkolenia najpierw dla przewodniczących zespołów egzaminatorów, a następnie – dla samych egzaminatorów. Ze względu na fakt, że szkolenia te odbywają się w trakcie roku szkolnego, kiedy zdecydowana większość egzaminatorów wykonuje swoje nauczycielskie obowiązki, szkolenia te są przeprowadzane głównie podczas jednego z majowych lub już czerwcowych weekendów (w przypadku egzaminów przeprowadzanych w drugiej połowie maja). Po przeszkoleniu przewodniczących oraz egzaminatorów – przystępują oni do pracy.

Podobnie jak w przypadku szkoleń – sprawdzanie i ocenianie prac egzaminacyjnych może odbywać się wyłącznie w weekendy. W przypadku egzaminów, do których przystępuje znaczna liczba zdających, konieczne jest zaangażowanie egzaminatorów przez 2 lub nawet 3 kolejne weekendy, co oznacza, że sprawdzanie prac egzaminu maturalnego przeprowadzonego w terminie głównym (w maju) kończy się zazwyczaj w drugi weekend czerwca. W ten sam weekend odbywa się zazwyczaj również sprawdzanie prac w trybie „centralnym”, tj. sprawdzanie w jednej z okręgowych komisji egzaminacyjnych prac egzaminów z przedmiotów, do których w skali kraju przystępuje niewielu zdających i niemożliwe lub niezasadne byłoby powołanie zespołów egzaminatorów w każdej okręgowej komisji egzaminacyjnej.

Sprawdzanie i ocenianie prac egzaminacyjnych odbywa się w ośrodkach oceniania, konieczne jest – po zakończeniu sprawdzania – przesłanie prac z ośrodka oceniania do okręgowej komisji egzaminacyjnej, gdzie następuje weryfikacja kompletności i poprawności sprawdzenia materiałów. Pracownicy okręgowych komisji egzaminacyjnych sprawdzają,

• czy wszystkie prace zostały zwrócone do okręgowej komisji egzaminacyjnej,
• czy sprawdzenie jest kompletne,
• czy nie występują żadne braki.

W tym samym czasie rozpoczyna się również wyrywkowa weryfikacja jakości pracy egzaminatorów, sprawdzane są ponownie prace „graniczne” bądź prace, których wyniki – w efekcie przeprowadzanych analiz statystycznych – wskazywane są jako wymagające ponownego sprawdzenia. Jednocześnie z tymi działaniami okręgowe komisje egzaminacyjne sczytują karty odpowiedzi,  na których egzaminatorzy zaznaczają liczbę punktów przyznaną za rozwiązanie każdego zadania otwartego. W skali kraju okręgowe komisje egzaminacyjne w przywołanym już 2022 r. musiały sczytać – tylko w przypadku egzaminu maturalnego – ponad 1 700 000 kart odpowiedzi. Sczytywanie nie odbywa się bezproblemowo – karty zawierają błędy, chociażby w zaznaczeniach odpowiedzi do zadań zamkniętych naniesionych przez zdających, co wiąże się z koniecznością weryfikacji zaznaczeń z zaznaczeniami w arkuszu egzaminacyjnym. Sam ten proces zajmuje 3–4 dni pracy.

Równolegle do opisanych wyżej działań okręgowe komisje egzaminacyjne przeprowadzają procedurę unieważniania prac egzaminacyjnych, w przypadku których egzaminatorzy podczas sprawdzania zgłosili podejrzenie niesamodzielnego rozwiązywania zadań przez danego zdającego. Po nowelizacji ustawy o systemie oświaty z 2015 r. proces ten wymaga przeprowadzenia kilkuetapowego postępowania, w tym przedstawienia zdającemu informacji o zamiarze unieważnienia wraz z uzasadnieniem i umożliwienie zdającemu przedstawienie własnego stanowiska. Całą procedurę, trwającą od kilku do kilkunastu dni w przypadku każdego jednego unieważnienia, w sposób szczegółowy określa art. 44zzw ustawy o systemie oświaty.

Oczywiście czynności, o których mowa powyżej, nie są wykonywane na zasadzie „wszystko albo nic”, tylko przebiegają równolegle (z zachowaniem sekwencji działań) dla poszczególnych przedmiotów, tak aby w maksymalnym stopniu skrócić czas realizacji zadań będących w zakresie odpowiedzialności okręgowych komisji egzaminacyjnych. Wszystkie te działania muszą jednak prowadzić do sytuacji, w której – około 20 czerwca – zanonimizowane wyniki jednostkowe wszystkich zdających z wszystkich przedmiotów są przekazywane do CKE, która – zgodnie z art. 44zzk ust. 3 ustawy o systemie oświaty – opracowuje wyniki na skali centylowej. Proces ten wymaga bardzo drobiazgowej analizy wyników przekazywanych przez okręgowe komisje egzaminacyjne, wielokrotnego i wieloetapowego sprawdzania ich kompletności i poprawności; trwa on około 2 dni (egzamin maturalny jest przeprowadzany z 25 przedmiotów, niektóre z nich [języki obce nowożytne] na 3 poziomach; w zdecydowanej większości przypadków w każdym przedmiocie występują arkusze w co najmniej kilku różnych formach [dostosowaniach dla zdających z niepełnosprawnościami], co również wymaga kolejnych działań). Konieczne jest opracowanie ponad 50 skal centylowych, które są następnie przekazywane do okręgowych komisji egzaminacyjnych.

Po otrzymaniu skal centylowych okręgowe komisje egzaminacyjne przystępują do drukowania świadectw dojrzałości oraz innych dokumentów wydawanych zdającym przystępującym do egzaminu maturalnego (aneksów, zaświadczeń). Od roku 2022 konieczne jest dodatkowo powiązanie wyników egzaminu maturalnego z wynikami egzaminów z zakresu kształcenia branżowego w przypadkach określonych w art. 44zzd ust. 4b ustawy o systemie oświaty, ponieważ w przypadku zdających, których dotyczy ten przepis, konieczne jest wydrukowanie na świadectwie dojrzałości stosownej informacji. Przy ponad 350 000 zdających egzamin maturalny, okręgowe komisje egzaminacyjne muszą wydrukować 700 000 dokumentów (każdy zdający otrzymuje oryginał dokumentu i odpis) – co samo w sobie zajmuje około 3 dni ciągłej pracy ludzi i maszyn. Następnie konieczne jest sprawdzenie poprawności wydruków, zweryfikowanie ich kompletności oraz przygotowanie materiałów do wysyłki do szkół i sama wysyłka.

Należy zauważyć, że okręgowe komisje egzaminacyjne muszą przygotować wysyłkę albo przekazanie materiałów (w przypadku niektórych komisji wysyłka nie jest po prostu możliwa) do ponad 5 000 szkół, w których jest przeprowadzany egzamin maturalny. 
Działania, o których mowa powyżej, nie odbywają się w próżni; egzamin maturalny to tylko jeden z egzaminów przeprowadzanych w okresie maj – lipiec każdego roku. Praktycznie jednocześnie z nim przeprowadzany jest egzamin ósmoklasisty oraz wszystkie egzaminy z zakresu kształcenia w zawodach. Zatem do około 1,7 mln arkuszy egzaminu maturalnego, które muszą zostać – na przestrzeni zaledwie około 6 tygodni – sprawdzone, ocenione, przetransportowane, sczytane, zweryfikowane, należy dodać około 1,6 mln arkuszy egzaminu ósmoklasisty i około 0,5 mln arkuszy egzaminów „zawodowych”, które podlegają identycznym procesom, co arkusze egzaminu maturalnego. Ogółem daje to około 3,8 mln arkuszy do opracowania na przestrzeni zaledwie około 8 tygodni.

Do tego należy dodać konieczność wydrukowania, skonfekcjonowania i dostarczenia do szkół, ośrodków, centrów około 1,7 mln różnego rodzaju dokumentów potwierdzających uzyskanie wyników egzaminacyjnych.

Zakres zadań do wykonania w bardzo krótkim czasie jest zatem ogromny. Przeprowadzenie wszystkich opisanych powyżej działań w czasie, w którym są one obecnie przeprowadzane, wymaga ogromu pracy pracowników CKE i OKE.

Konieczne jest przyjęcie optymalnego harmonogramu przeprowadzania egzaminu, zapewniającego najwyższą możliwą jakość sprawdzania i oceniania egzaminu w rozsądnym przedziale czasu, dającym możliwość przeprowadzenia postępowania rekrutacyjnego do uczelni w okresie zbliżonym do obowiązującego w latach ubiegłych. Wymuszenie skrócenia terminu przekazywania zdającym wyników de facto o kilka dni, naprawdę nie wpłynęłoby w istotny sposób na obniżenie „wielotygodniowego stresu i niepewności”, a wiązałoby się z koniecznością poświęcenia jakości wykonywanych działań na rzecz „przyspieszenia” dla samego przyspieszenia.

Mając wszystkie powyższe informacje na względzie, uprzejmie informuję, że nie ma możliwości skrócenia terminu przekazania zdającym wyników egzaminu maturalnego.

Co więcej, w obecnym roku szkolnym, przy dwóch różnych formułach egzaminu maturalnego, konieczne było przesunięcie tego terminu właśnie na 9 lipca.

W związku z powyższym, nie może być więc mowy o jakimkolwiek  opóźnieniu w publikacji wyników egzaminu maturalnego. Do zadań Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, nadzorowanej przez Ministra Edukacji, należy przygotowanie, zorganizowanie i przeprowadzenie egzaminów zewnętrznych dla dzieci i młodzieży funkcjonujących w polskim systemie oświaty. Przytoczone powyżej argumenty, w tym ten dotyczący dbałości o poziom i jakość sprawdzanych prac egzaminacyjnych, odnoszące się do terminu ogłoszenia w bieżącym roku szkolnym wyników egzaminu maturalnego dowodzą rzetelności w pracy i profesjonalizmu w działaniu wszystkich uczestników odpowiedzialnych za system egzaminów zewnętrznych w Polsce.

Zgodnie z art. 70 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce  w polskim systemie szkolnictwa wyższego uczelnie samodzielnie ustalają warunki, tryb oraz terminy rozpoczęcia i zakończenia rekrutacji oraz sposób jej przeprowadzenia. Uczelnie określają również, jakie wyniki:

• egzaminu dojrzałości,
• egzaminu maturalnego,
• egzaminu dojrzałości lub egzaminu maturalnego i egzaminu lub egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie,
• egzaminu dojrzałości lub egzaminu maturalnego i egzaminu lub egzaminów zawodowych,

będą podstawą przyjęcia na studia pierwszego stopnia lub jednolite studia magisterskie i podają je do wiadomości publicznej nie później niż do dnia 30 czerwca roku poprzedzającego rok akademicki, w którym ma się odbyć rekrutacja, a w przypadku utworzenia uczelni lub studiów na określonym kierunku, poziomie i profilu – niezwłocznie.

W odniesieniu do zasad przyjęć na studia rozpoczynające się w roku akademickim 2023/2024, warunki rekrutacji zostały uchwalone przez senaty uczelni i podane do wiadomości publicznej przed dniem 30 czerwca 2022 r., zgodnie z ww. art. 70 ust. 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Zatem przyszli maturzyści mogą dokonać stosownych wyborów przedmiotów zdawanych w 2024 r. na odpowiednim poziomie (do dnia 7 lutego 2024 r. należało złożyć ostateczną deklarację o przystąpieniu do egzaminu i wyborze przedmiotu na poziomie rozszerzonym).

Jak wskazano powyżej, każda uczelnia określa swoje własne przeliczniki punktowe, przyszli kandydaci na studia powinni zatem – jeszcze przed złożeniem deklaracji maturalnej – dowiedzieć się, co będzie wysoko punktowane.

Należy także podkreślić, że o ile przepisy przewidują ustalenie przez uczelnie warunków rekrutacji, to jednak uczelnie nie mają uprawnienia do wprowadzania odstępstw od generalnej zasady dotyczącej dostępności do studiów i równego traktowania wszystkich kandydatów na studia. Uczelnie mają obowiązek ustalania takich przeliczników wyników matur, w tym zagranicznych dokumentów, aby wszyscy kandydaci na studia mieli równe szanse w trakcie rekrutacji, a jedynym kryterium wstępu na studia była ocena wiedzy i umiejętności kandydata. Uczelnia w procesie rekrutacji otrzymuje dokumenty, na których stosowane są różne skale ocen, wydane w różnych latach, dlatego musi we własnym zakresie opracować algorytm uwzględniający te wszystkie elementy, żeby móc dokonać sprawiedliwego porównania wyników osiągniętych przez maturzystów/kandydatów na studia.

W polskim systemie szkolnictwa wyższego zatem, zgodnie z art. 69 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce , podstawę przyjęcia na studia pierwszego stopnia lub jednolite studia magisterskie stanowią wyniki egzaminu maturalnego. O tym, jakie wyniki egzaminu maturalnego stanowią kryteria tego naboru decyduje autonomicznie senat danej uczelni.

Ministerstwo Edukacji nie monitoruje systemów szkolnictwa wyższego innych państw pod kątem rekrutacji dla obywateli naszego kraju. Podpisane umowy wielo- czy dwustronne, o których mowa m.in. w art. 93 i następnych ustawy o systemie oświaty, a także sygnowana konwencja haska są jednymi z licznych form współpracy międzynarodowej ułatwiającej podjęcie studiów zagranicznych przez polskich obywateli, a także przyjmowanie w naszym systemie aplikantów z zagranicznych systemów edukacji.

W podnoszonej sprawie mamy już do czynienia z absolwentami pełnoletnimi, czyli osobami, które – zgodnie z art. 10 ust. 1 i art. 11 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny – osiągnęły pełną zdolności do czynności prawnych i które same mogą podejmować decyzje dotyczące m.in. wyboru dalszej drogi edukacyjnej.

Mając powyższe informacje na względzie, uprzejmie informuję, że nie ma możliwości wcześniejszego przekazania poszczególnym zdającym wyników egzaminu maturalnego.  

Zgodnie jednak z deklaracją dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z ubiegłego roku szkolnego, istnieje możliwość wystawienia osobom, które planują aplikować na studia wyższe np. w Danii czy Szwecji, zaświadczenia, że przystąpiły do egzaminu maturalnego w 2024 r., a wyniki tego egzaminu będą znane 9 lipca br. Uczelnie duńskie czy szwedzkie, którym zależy na rekrutacji kandydatów, nie powinny czynić problemów z przesunięciem terminu złożenia dokumentów aplikacyjnych.

Dostosowywanie zasad organizacji egzaminów w Polsce do wszystkich systemów zagranicznych, zwłaszcza, że mówimy bardziej o poszczególnych uczelniach w różnych krajach, nie jest możliwe zarówno z punktu widzenia logistyki egzaminacyjnej, jak i przepisów prawa.

Nadmienię, iż tylko w Europie (nie wliczając Polski) jest około 2 300 uniwersytetów . Nie ma możliwości dostosowania harmonogramu państwowego egzaminu do wewnętrznego terminarza rekrutacyjnego każdej z tych jednostek. Biorąc pod uwagę fakt, że w maju i czerwcu w polskich szkołach przeprowadzanych jest ogółem około 4 500 000 egzaminów (ósmoklasisty, maturalnego, zawodowego), jako niemożliwe do spełnienia należy przyjąć oczekiwanie, że państwowy system egzaminacyjny musiałby każdego roku dostosowywać się do wewnętrznych regulacji każdego uniwersytetu zagranicznego.

W związku natomiast z wyartykułowaną troską Pana Rzecznika o obywateli Unii Europejskiej i przysługujące im prawa (m.in. do swobodnego przemieszczania się i osiedlania na terytorium państw członkowskich UE oraz prawo do nauki w innym państwie), zauważamy, że Dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej tuż po sesji poprawkowej w 2023 r. wystosował pisma do ambasadorów Danii i Szwecji (np. do Pana Andreasa von Beckeratha Desygnowanego Ambasadora Szwecji w Polsce – 25 sierpnia 2023 r. /WAG.070.1.7.2023.MS/), zwracając uwagę na nierówność w traktowaniu przez uczelnie tych państw polskich maturzystów ubiegających się o przyjęcie na studia.

Zwrócono się m.in. do Ambasadora Szwecji z prośbą o przekazanie przedstawicielowi Ministerstwa Edukacji i Badań w Szwecji (Utbildningsdepartementet) lub innym stosownym uprawnionym organom informacji o harmonogramie egzaminu maturalnego w Polsce w 2024 r., z prośbą o uwzględnienie możliwości złożenia przez absolwentów polskich szkół ponadpodstawowych, starających się o przyjęcie do szwedzkich uczelni, dokumentów aplikacyjnych po określonym w ww. harmonogramie terminie przekazania świadectw dojrzałości zdającym, tj. po 9 lipca 2024 r. Uwzględnienie powyższego terminu pozwoli maturzystom polskich szkół na spokojne uczestnictwo w rekrutacji do szkół wyższych w np. Szwecji, a szkołom wyższym w Szwecji da możliwość pozyskania świetnych studentów, doskonale przygotowanych do podjęcia studiów na ich wymarzonych kierunkach w szwedzkich uniwersytetach. Nadmieniono, że Polska i Szwecja, jako państwa członkowskie Unii Europejskiej, działają na rzecz ustanowienia europejskiego obszaru edukacji, który ma oznaczać usunięcie barier w uczeniu się i poprawę dostępu do wysokiej jakości kształcenia dla wszystkich, a mobilność i podjęcie dalszej nauki w innym państwie unijnym stanowi potwierdzenie naszej europejskiej współpracy.

Uprzejmie informuję Pana Rzecznika, że zarówno do Ministerstwa Edukacji Narodowej, jak i do Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w poruszonej sprawie nie wpłynęły żadne skargi, przesłanych zostało natomiast kilka pism i e-maili, na które udzielono stosownej odpowiedzi.

Rzecznik prosi o informacje Dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej

W związku z odpowiedzią Minister Edukacji Narodowej, w której poinformowano o działaniach Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, w tym m.in. skierowaniu pism do ambasadorów Danii i Szwecji zwracających uwagę na nierówność w traktowaniu przez uczelnie tych państw polskich maturzystów ubiegających się o przyjęcie na studia, ZRPO Stanisław Trociuk zwrócił się do dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej Marcina Smolika o udostępnienie kopii tych pism wraz z otrzymanymi odpowiedziami.

Wnioskodawcy w pismach do Rzecznika informują, że niektóre uczelnie (np. Copenhagen Business School) nie przewidują ustępstw w sprawie rekrutacji. Niedotrzymanie terminu złożenia kompletu dokumentów w systemie elektronicznym ma uniemożliwić aplikowanie na studia w tym roku akademickim.

Dlatego Rzecznik poprosił Dyrektora CKE również o informację czy zaświadczenia o przystąpieniu danej osoby do egzaminu maturalnego oraz dacie ogłoszenia wyników, wydawane przez CKE w ubiegłym roku, były honorowane przez zagraniczne uczelnie.

Kolejna odpowiedź Marcina Smolika, dyrektora CKE

W odpowiedzi na pismo z 16 kwietnia 2024 r. (VII.7031.9.2024.AT) uprzejmie informuję, że informację o skierowaniu pism do Ambasadorów Danii i Szwecji przekazałem również Panu Rzecznikowi w piśmie z 27 czerwca 2023 r. (WAG.050.1.6.2023.MS). W piśmie tym przekazałem Panu, że w związku z sytuacją zaistniałą w 2023 roku CKE zamierza we wrześniu 2023 r., po opublikowaniu harmonogramu egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2023/2024, przesłać do ambasad Szwecji i Danii informację o harmonogramie egzaminu maturalnego w Polsce w 2024 r. z prośbą o przekazanie tej informacji uniwersytetom w ww. krajach, tak aby zapewnić posiadaczom polskiego świadectwa dojrzałości warunki rekrutacji przewidziane dla posiadaczy świadectwa IB. Pisma takie zostały do obu Ambasadorów przesłane 25 sierpnia 2023 r. (w załączeniu). Niestety do dziś pozostały bez odpowiedzi.

W przywołanym wyżej piśmie zwracałem się również bezpośrednio do Pana Rzecznika - jako przedstawiciela polskich obywateli - z uprzejmą prośbą o rozważenie możliwości zwrócenia się do uczelni w Szwecji i Danii, które w sposób nierówny traktują kandydatów na studia, z wnioskiem o zapewnienie równego traktowania wszystkim kandydatom, bez względu na posiadany dokument uprawniający do ubiegania się o przyjęcie na studia.

Uprzejmie informuję również, że w lutym 2024 r. skierowałem pismo do Prof. Inger Askehave, Rektor Copenhagen Business School, oraz Prof. Anny Thomasson, Dziekan ds. Kształcenia Copenhagen Business School, z informacją dotyczącą terminu przekazania maturzystom świadectwa dojrzałości w 2024 r. oraz z propozycją rozwiązania, optymalnego przede wszystkim dla polskich absolwentów, ale również dla reprezentowanej przez Panie uczelni. Ponieważ do dziś (24 kwietnia br.) na to pismo nie otrzymałem odpowiedzi, zarówno do Pani Rektor, jak i do Pani Dziekan pismo zostało wysłane ponownie (oba pisma w załączeniu).

Informuję również, że w ubiegłym roku nie otrzymaliśmy - ani CKE, ani Okręgowe Komisje Egzaminacyjne - informacji, że przyjęte rozwiązanie, tj. informacja o wyniku egzaminu maturalnego wydana przez OKE na wniosek zdającego, nie zostałoby uznane przez którąkolwiek uczelnię zagraniczną. W tym roku do CKE wpłynęło jedno pismo w sprawie wcześniejszego wydania wyników egzaminu maturalnego ze względu na konieczność przedstawienia dokumentu w rekrutacji do szkoły wyższej za granicą.

Informuję Pana Rzecznika, że przyjęte w ubiegłym roku rozwiązanie będzie - z powodów przekazanych również w piśmie Ministra Edukacji - zastosowane ponownie w tym roku, z tą różnicą, że wszystkim zdającym, którzy wystąpią do OKE z udokumentowanym wnioskiem o wydanie takiego zaświadczenia, dokument zostanie przekazany w języku polskim oraz w tłumaczeniu na język angielski.

VII.7031.9.2024