Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Referendarze sądowi skarżą się, że nie mają możliwości zaskarżenia rozstrzygnięcia prezesa sądu o podziale czynności
• Taką możliwość mają sędziowie i asesorzy sądowi
• Aby przeanalizować skalę problemu, RPO Marcin Wiącek pisze do Krajowej Rady Sądownictwa
• AKTUALIZACJA:  Nie jest dopuszczalne wniesienie przez referendarza sadowego odwołania od ustalonego przez prezesa sądu podziału czynności z art. 22a § 5 p.u.s.p. - odpowiada przewodnicząca KRS 

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi referendarzy sądowych na brak możliwości zaskarżenia przez nich rozstrzygnięcia prezesa sądu o podziale czynności, mimo że taką możliwość mają sędziowie i asesorzy sądowi.

W związku z tym, w celu przeanalizowania skali problemu, jakim są odwołania referendarzy sądowych od podziału czynności, a także przyjętej przez Krajową Radę Sądownictwa praktyki rozpatrywania takich odwołań, RPO Marcin Wiącek pisze do przewodniczącej KRS Dagmary Pawełczyk-Woickiej.

Prosi o stanowisko KRS co do dopuszczalności wnoszenia przez referendarzy sądowych odwołań od ustalonego przez prezesa sądu podziału czynności, a także informacje statystyczne z ostatnich 10 lat w tym zakresie.

Odpowiedź przewodniczącej KRS sędzi Dagmary Pawełczyk-Woickiej

Regulacja art. 22a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sadów powszechnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 217 ze zm. - dalej: p.u.s.p.) przewiduje - w zakresie dotyczącym referendarzy sądowych - uprawnienie prezesa sądu do ustalenia podziału czynności w kierowanej jednostce, określającego m.in. przydział referendarzy sądowych do wydziałów sądu, zakres obowiązków referendarzy sądowych i sposób ich uczestniczenia w przydziale spraw, a także plan dyżurów oraz zastępstw referendarzy sądowych. Ustawodawca przewidział przy tym kompetencje prezesa sądu do ustalenia nowego podziału czynności w całości lub części w każdym czasie, jeżeli przemawiają za tym względy, o których mowa w art. 22a § 1 p.u.s.p., to jest specjalizacja referendarzy sądowych w rozpoznawaniu poszczególnych rodzajów spraw, konieczność zapewnienia właściwego rozmieszczenia referendarzy sądowych w wydziałach sądu i równomiernego rozłożenia ich obowiązków oraz potrzeby zagwarantowania sprawnego postępowania sądowego.

Z jednoznacznego brzmienia art. 22a § 5 p.u.s.p. wynika przy tym, że referendarzom nie przysługuje - inaczej niż sędziom i asesorom sadowym - uprawnienie do złożenia odwołania od nowego podziału czynności skutkującego zmianą zakresu ich obowiązków, w szczególności przeniesieniem do innego wydziału sądu, do czasu rozpoznania którego wykonywaniu podlegają obowiązki dotychczasowe. Takie ukształtowanie treści 
art. 22a p.u.s.p. znajduje swoje uzasadnienie w odmienności statusu referendarza sądowego względem sędziego czy asesora sądowego, wynikającej z faktu, że referendarzowi sądowemu nie przysługuje przymiot niezawisłości i pozostaje on w stosunku pracy z sądem, ukształtowanym odmiennie względem stosunku służbowego sędziego i asesora sądowego. Z uwagi na potrzebę ochrony osób sprawujących wymiar sprawiedliwości w aspekcie szerszym, aniżeli tylko wykonywanie zadań z zakresu ochrony prawnej, przed ewentualnym negatywnym oddziaływaniem administracyjnym na ich pozycję i zakres realizowanych zadań orzeczniczych w sposób mogący nosić znamiona szykany czy odsunięcia od prowadzenia określonych spraw, wprowadzono możliwość zakwestionowania podziału czynności, w szczególności zakresu powierzanych zadań, sędziemu i asesorowi sądowemu, odstępując od tożsamej regulacji w odniesieniu do referendarzy sądowych.

Mając powyższe na uwadze nie jest dopuszczalne wniesienie przez referendarza sadowego odwołania od ustalonego przez prezesa sądu podziału czynności z art. 22a § 5 p.u.s.p.

Nie stwierdzono, aby w latach 2012-2023 do Krajowej Rady Sądownictwa wpłynęły odwołania referendarzy sądowych od ustalonego przez prezesa sądu podziału czynności.

VII.511.23.2023