Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Brak dodatku stołecznego, przytłoczenie obowiązkami związanymi z pandemią, niskie wynagrodzenia przewodników psów, brak AC dla pojazdów służbowych i ogromne braki kadrowe – to główne problemy zgłaszane pracownikom BRPO przez funkcjonariuszy Straży Granicznej
• Strażnicy narzekają m.in., że jeżeli w pościgu za przestępcą uszkodzą samochód, to muszą pokryć szkody z własnej kieszeni
• RPO przedstawia Komendantowi Głównemu SG wnioski z przeprowadzonej kontroli i prosi o wyjaśnienia

2 września 2021 r. pracownicy Rzecznika Praw Obywatelskich przeprowadzili kontrolę w Nadwiślańskim Oddziale Straży Granicznej w Warszawie. Przedstawiciele rzecznika sprawdzali warunki, w jakich pełnią służbę stołeczni funkcjonariusze SG. Wizyta zwróciła uwagę przedstawicieli BRPO na problemy, które przedstawiono Komendantowi Głównemu SG.

Brak dodatku stołecznego dla warszawskich strażników

Funkcjonariusze SG pracujący w Warszawie narzekali na brak tzw. dodatku stołecznego do wynagrodzenia. Warszawscy funkcjonariusze, których podstawa wynagrodzenia jest taka sama, jak ich kolegów w innych częściach kraju, czują się pokrzywdzeni. Muszą sobie wszak radzić z wyjątkowo wysokimi kosztami życia w Warszawie. Dodatek stołeczny miałby im to kompensować – na takie wsparcie mogą liczyć m.in. funkcjonariusze Policji.

Zgodnie z przepisami, które punktuje w piśmie Rzecznik, w stosunku do pograniczników również istnieją podstawy umożliwiające przyznanie im dodatku związanego z miejscem pełnienia służby – brakuje natomiast decyzji odpowiedniego organu, jakim w tym przypadku jest KG SG.

Przytłaczająca liczba obowiązków związanych z pandemią COVID-19

Rzecznik zwraca również uwagę na propozycję funkcjonariuszy na lotnisku Chopina w Warszawie by stworzyć aplikację wspierającą ich w wykonywaniu czynności związanych z pandemią koronawirusa. Obecnie strażnicy obsługujący lotnicze przejścia graniczne są odpowiedzialni za np. sprawdzanie paszportów covidowych lub testów na obecność koronawirusa, wprowadzanie do systemu kart lokalizacyjnych przyjezdnych, czy sprawdzanie osób przebywających na kwarantannie. Funkcjonariusze narzekają, że nie mogą się przez to skupić na zasadniczych zadaniach SG. Postulują przekazanie zadań związanych z epidemią innym podmiotom oraz ich cyfryzację.

Niskie uposażenia przewodników psów

Pracownicy BRPO otrzymali również skargi na wyjątkowo niskie uposażenia funkcjonariuszy SG opiekujących się psami służbowymi. Obecnie jest to najniżej opłacana grupa strażników. Za dobę opieki nad zwierzęciem otrzymują oni zaledwie 0,6 lub 0,3 procent podstawy wynagrodzenia, w zależności od tego, czy pełnią w danym dniu służbę. O tym problemie dowództwo SG było również informowane przez związki zawodowe strażników.

Brak AC dla samochodów służbowych

Poważne zastrzeżenia strażników budzi brak wykupionych ubezpieczeń AC dla samochodów służbowych SG. Oznacza to, że funkcjonariusze muszą płacić za uszkodzenia z własnej kieszeni – nawet, jeżeli powstały one w toku wykonywania czynności służbowych, np. pościgu za przestępcami. W sposób zrozumiały zniechęca to funkcjonariuszy do pełnego zaangażowania w tego typu zadania.

Braki kadrowe i długotrwały proces rekrutacyjny

Problemem wskazywanym przez funkcjonariuszy SG są także poważne braki kadrowe, z którymi zmaga się straż. We wrześniu 2021 r. nabór do służby był zrealizowany w zaledwie jednej trzeciej. Strażnicy zwrócili uwagę na czasochłonny i wymagający proces rekrutacyjny, nieprzystosowany do rosnących potrzeb kadrowych SG – samo otwarcie Centralnego Portu Komunikacyjnego wiązać się ma z powstaniem 1000 nowych etatów dla pograniczników. Tymczasem tylko 10-15% chętnych ostatecznie trafia do służby, a na weryfikację kandydata przez służby trzeba czekać nawet do 5-6 miesięcy. Wobec powyższej sytuacji rzecznik sugeruje refleksję nad rygorystycznymi wymogami dla kandydatów, pytając komendanta w szczególności o zasadność badania poligraficznego (wykrywaczem kłamstw) potencjalnych rekrutów przez służby specjalne.

WZF.7044.9.2021