Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Na podstawie doniesień medialnych RPO powziął informację o śmierci ciężarnej pacjentki w Podhalańskim Szpitalu Specjalistycznym w Nowym Targu
• Marcin Wiącek zwraca się w tej sprawie do Ministra Zdrowia i Rzecznika Praw Pacjenta oraz Prokuratury Rejonowej w Nowym Targu
• AKTUALIZACJA: Na podstawie zebranej dokumentacji Rzecznik Praw Pacjenta ustalił szereg nieprawidłowości  w trakcie pobytu pacjentki w szpitalu. Wskazał m.in. na liczne zaniechania w związku z rozwijającym się stanem zapalnym oraz na nienależyty nadzór nad ciężarną i nieprzekazywanie jej przystępnej i zrozumiałej informacji o jej zdrowiu
• Minister Zdrowia odpisał m.in., że powołał Zespół do spraw opracowania wytycznych dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z zakończeniem ciąży
• Narodowy Fundusz Zdrowia nie może dokonać oceny podjętych przez lekarzy decyzji oraz działań leczniczych, kwestie te pozostają w wyłącznej kompetencji lekarzy - napisał małopolski Oddział NFZ

Z doniesień mediów wynika, że kobietę przyjęto 21 maja 2023 r. do szpitala, gdyż zaczęły jej odchodzić wody płodowe. Lekarze stwierdzili u niej bezwodzie. Pielęgniarki miały kazać pacjentce leżeć z nogami powyżej głowy, ponieważ – jak twierdziły – dzięki temu wody mogą napłynąć. W takiej pozycji pacjentka miała spędzić kolejne trzy dni.  Pacjentkę zaczęła boleć głowa i brzuch, we wtorek wystąpiły wymioty – stan zapalny miał się rozwijać  od niedzieli. 

Jak relacjonuje w mediach mąż pacjentki, personel szpitala jeszcze we wtorek podtrzymywał nadzieję, że dziecko urodzi się zdrowe. Nikt nie poinformował pacjentki i jej męża, że stan kobiety jest zły, a jej życiu grozi niebezpieczeństwo.

Pacjentka zmarła 24 maja o godz. 9.39. Kilka godzin wcześniej lekarze stwierdzili obumarcie płodu. Bezpośrednią przyczyną śmierci kobiety był wstrząs septyczny.

Doniesienia te mogą wskazywać, że doszło do naruszenia praw pacjentki, zwłaszcza prawa do informacji o stanie zdrowia oraz prawa do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej. 

Z doniesień medialnych wynika także, że w przeszłości w szpitalu miało dochodzić do zwlekania z wykonaniem zabiegu cesarskiego cięcia. Wedle jednej z relacji konsekwencją tego miała być śmierć dziecka wkrótce po urodzeniu. Ponadto jedna z pacjentek wskazuje na nieodpowiednie zachowanie ordynatora oddziału ginekologiczno-położniczego, który miał nie informować pacjentki o stanie zdrowia i zwracać się do niej w sposób niewłaściwy.

Rzecznik prosi ministra Adama Niedzielskiego o wskazanie, czy, a jeśli tak, to jakie działania podjęło Ministerstwo dla wyjaśnienia sytuacji, a także uniknięcia podobnych zdarzeń w przyszłości.

Rzecznika praw pacjenta Bartłomieja Chmielowca Marcin Wiącek pyta, czy i  jakie działania podjął w celu wyjaśnienia sytuacji w szpitalu.

Prokuratora Rejonowego Biuro RPO prosi o wskazanie, co jest przedmiotem postępowania i jakie ustalenia zostały już poczynione. 

Odpowiedź Waldemara Kraski, sekretarza stanu w MZ

Po otrzymaniu informacji o tym tragicznym zdarzeniu niezwłocznie zostały podjęte działania z urzędu. W celu wyjaśnienia niniejszej sprawy w dniu 2 czerwca 2023 r. Minister Zdrowia, na podstawie art. 119 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2023 r. poz. 991), zlecił Panu prof. dr. hab. Krzysztofowi Czajkowskiemu, konsultantowi krajowemu w dziedzinie położnictwa i ginekologii, przeprowadzenie czynności kontrolnych w ww. podmiocie.

Postępowanie w przedmiotowej sprawie przeprowadził również Rzecznik Praw Pacjenta, który również skorzystał z opinii konsultanta krajowego w dziedzinie położnictwa i ginekologii. Informacje o wynikach tego postępowania zostały zamieszczone na stronie internetowej Rzecznika Praw Pacjenta.

Dodatkowo, uprzejmie informuję, że Minister Zdrowia zarządzeniem z dnia 12 czerwca 2023 r. powołał Zespół do spraw opracowania wytycznych dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z zakończeniem ciąży.

Do zadań Zespołu należy opracowanie wytycznych dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z przerywaniem ciąży w przypadkach stwierdzenia wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 4a ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, zawierających w szczególności:

1. sposób oceny i potwierdzania przesłanek dopuszczalności przerwania ciąży;
2. przesłanki konieczności zlecenia dodatkowych konsultacji medycznych, mających na celu określenie stanu zdrowia ciężarnej;
3. sposób postępowania z ciężarną w przypadku stwierdzenia stanu zagrożenia jej życia, materiały szkoleniowe dla pracowników medycznych oddziałów ginekologiczno-położniczych.

Przewiduje się, że po zakończonych pracach zespołu - w oparciu o sporządzone wytyczne - zostaną przeprowadzone cykle szkoleń dla wszystkich placówek szpitalnych z oddziałami ginekologiczno-położniczymi. Będą one przeprowadzane przez Rzecznika Praw Pacjenta we współpracy z Konsultantem Krajowym w dziedzinie ginekologii i położnictwa, który jest przewodniczącym Zespołu.

Odpowiedź Rzecznika Praw Pacjenta

RPP Bartłomiej Chmielowiec przeprowadził czynności wyjaśniające. 26 maja 2023 r. wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie naruszenia prawa pacjenta  do świadczeń zdrowotnych. Rzecznik zwrócił się do placówki leczniczej o przesłanie szczegółowych wyjaśnień.

5 czerwca 2023 r. podmiot leczniczy przedłożył dokumentację medyczną pacjentki wraz z wyjaśnieniami, z których wynikało, że w ocenie Dyrekcji Szpitala postępowanie personelu medycznego w sprawie pacjentki było prawidłowe.

Na podstawie zebranej dokumentacji RPP ustalił szereg nieprawidłowości  w trakcie pobytu pacjentki na oddziale szpitala w Nowym Targu. Wskazał m.in., że nie wdrożono na czas adekwatnej antybiotykoterapii, a w związku z pogarszającym się stanem zdrowia nie prowadzono prawidłowego nadzoru stanu ogólnego i położniczego oraz nie wdrożono właściwego postępowania terapeutycznego we właściwym czasie. Nadzór nad ciężarną nie był prowadzony zgodnie z zachowaniem należytej staranności i zgodnie z aktualną wiedzą medyczną.

Jak wynika z postępowania wyjaśniającego, pacjentka podczas hospitalizacji w szpitalu nie uzyskała od personelu medycznego przystępnej i zrozumiałej informacji o stanie swojego zdrowia. W szczególności, gdy zgłaszała dolegliwości takie jak gorączka, dreszcze, osłabienie, nie została właściwie poinformowana o swoim stanie zdrowia, albowiem w tym czasie nie podjęto zgodnych z aktualną wiedzą medyczną świadczeń zdrowotnych.

Dokumentacja medyczna pacjentki nie była prowadzona prawidłowo, zgodnie z przepisami i w sposób rzetelny. W dokumentacji medycznej indywidualnej pacjentki brak jest informacji potwierdzającej bieżący nadzór nad jej stanem zdrowia. Obserwacje lekarskie i pielęgniarskie nie były spójne.

Mając powyższe na uwadze Rzecznik stwierdził naruszenie praw pacjenta do:

1. świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej, natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych w przypadku zagrożenia zdrowia i życia, świadczeń zdrowotnych związanych z porodem, świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością (art. 6 ust. 1, art. 7 ust. 1 i 2, art. 8 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zwana dalej ustawą);
2. informacji o swoim stanie zdrowia, w tym rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych (art. 9 ust. 1 i 2 ustawy),
3. dokumentacji medycznej (art. 23 ust. 1 ustawy);

RPP w piśmie do szpitala sformułował szereg zaleceń. Ponadto wniósł o rozważenie wypłaty zadośćuczynienia dla najbliżej rodziny zmarłej pacjentki, w związku z zawinionym naruszeniem praw pacjenta.

RPP całość materiału dowodowego przekaże do właściwych rzeczników odpowiedzialności zawodowej i właściwych organów ścigania celem podjęcia odpowiednich działań.

Odpowiedź Małopolskiego Oddziału NFZ

W odpowiedzi na pismo znak: V.7010.80.2023.ETP z dnia 13 czerwca 2023 roku, dotyczące śmierci pacjentki na Oddziale Ginekologii i Położnictwa Podhalańskiego Specjalistycznego Szpitala im. Jana Pawła II w Nowym Targu, Małopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie uprzejmie informuje, że w odniesieniu do kwestii kontroli prowadzonych w Szpitalu im. Jana Pawła II, z siedzibą w Nowym Targu, Narodowy Fundusz Zdrowia przeprowadził w ostatnich latach (2017-2022), w ww. Szpitalu dziesięć kontroli oraz jedne czynności sprawdzające. Żadne z nich nie dotyczyło jednak zakresu ginekologii i położnictwa.

Obecnie, w związku z zaistniałą sytuacją, Dyrektor Departamentu Kontroli NFZ wystosowała do Prokuratora Rejonowego w Nowym Targu pismo deklarując wolę współpracy Narodowego Funduszu Zdrowia z Prokuraturą w niniejszej sprawie, w zakresie weryfikacji spełnienia zabezpieczenia oddziałów w personel lekarski zgodny z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego. Decyzja o dalszym postępowaniu zostanie podjęta po otrzymaniu odpowiedzi z ww. Prokuratury. (…)

W Podhalańskim Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II w Nowym Targu odnotowano następującą liczbę porodów w poszczególnych latach:

2019 r. - 1528 porodów,
2020 r. - 1431 porodów,
2021 r. - 1496 porodów,
2022 r. - 1433 porodów.

Informujemy również, że OW NFZ przekazywał wszystkim świadczeniodawcom komunikaty przypominające w Internetowym Systemie Informacyjnym (ISI - narzędzie wymiany informacji ze szpitalami) m.in. o:

• wejściu w życie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 9 listopada 2015 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w dziedzinie położnictwa i ginekologii z zakresu okołoporodowej opieki położniczo- ginekologicznej, sprawowanej nad kobietą w ciąży, porodu, połogu, w przypadkach występowania określonych powikłań oraz opieki nad kobietą w sytuacji niepowodzeń położniczych,
• realizacji przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 września 2017 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz. U. z 2016 r. poz. 1132) przez personel medyczny sprawujący opiekę nad pacjentką, 
• opublikowanym komunikacie Ministerstwa Zdrowia z dnia 7.11.2021 r. w sprawie zaleceń postępowania w sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu kobiety ciężarnej, 
• obowiązującym od 1 stycznia 2019 r. Standardzie Organizacyjnym Opieki Okołoporodowej, który w sposób kompleksowy obejmuje organizację opieki sprawowanej nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu oraz nad noworodkiem.

Małopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie ponadto informuje, że dnia 29 maja 2023 r. zwrócił się z prośbą do Podhalańskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II w Nowym Targu o przekazanie wyjaśnień w sprawie śmierci 33-letniej pacjentki ww. Szpitala, będącej w 5 miesiącu ciąży na Oddziale Ginekologiczno-Położniczym. W odpowiedzi, Dyrekcja Szpitala pismem z dnia 31 maja 2023 r. przedstawiła informacje dotyczącą hospitalizacji pacjentki.

Na zakończenie informujemy, że jako Narodowy Fundusz Zdrowia nie możemy dokonać oceny podjętych przez lekarzy decyzji oraz działań leczniczych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, kwestie dotyczące diagnozowania i leczenia pozostają w wyłącznej kompetencji lekarzy. Każdy lekarz podejmuje decyzje dotyczące procesu diagnostyczno-terapeutycznego w sposób autonomiczny. Podejmuje je również w oparciu o aktualną wiedzę medyczną, mając na uwadze stan zdrowia pacjenta, obowiązek udzielania świadczeń zgodnie z zasadami oraz świadom konsekwencji prawnych i zawodowych z tym związanych. Ocenę decyzji lekarskich mogą dokonać odrębne, umocowane ku temu instytucje.

Natomiast kwestie związane z przeprowadzeniem w Podhalańskim Szpitalu Specjalistycznym im. Jana Pawła II w Nowym Targu kontroli spełnienia warunków zabezpieczenia oddziałów w personel lekarski zgodny z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia w sprawie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego będą przedmiotem wspomnianych na wstępie ustaleń z Prokuraturą Rejonową w Nowym Targu.

VII.5001.4.2023, V.7010.80.2023