Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Mieszkańcy Katowic skarżą się na zasady ustalania kar pieniężnych w związku z funkcjonowaniem Strefy Płatnego Parkowania i Śródmiejskiej Strefy Płatnego Parkowania
• Kara wynosząca od 200 do 300 zł za jeden nieopłacony postój znacząco przekracza możliwości finansowe wielu osób
• A wezwania do zapłaty są wysyłane nawet po kilku miesiącach od zdarzenia, co zwiększa zadłużenie
• Mieszkańcy wskazują też na brak realnych możliwości odwołania się od decyzji o karze, np. wobec zdarzeń losowych
• Aleksandra Wentkowska, pełnomocnik terenowy Rzecznika Praw Obywatelskich w Katowicach, występuje do prezydenta miasta Marcina Krupy

Do Biura RPO wpływają liczne skargi mieszkańców Katowic na funkcjonowanie Strefy Płatnego Parkowania oraz Śródmiejskiej Strefy Płatnego Parkowania (ŚSPP), a także sposobu nakładania opłat dodatkowych.  

Skarżący wskazują na poważne problemy systemowe związane z funkcjonowaniem obydwu stref. Chodzi o nadmiernie wysokie opłaty dodatkowe nakładane przez Miejski Zarząd Ulic i Mostów. Kara wynosząca od 200 do 300 zł za jeden nieopłacony postój znacząco przekracza możliwości finansowe wielu osób, zwłaszcza tych w trudnej sytuacji materialnej (studenci, emeryci, osoby z niepełnosprawnością).

Zgodnie z art. 32 Konstytucji RP, wszyscy obywatele są równi wobec prawa. Ustalanie kar przekraczających realne możliwości przeciętnego gospodarstwa domowego rodzi wątpliwości co do ich proporcjonalności i w stosunku do przewinienia. Art. 64 Konstytucji chroni prawo własności, co oznacza, że nakładanie kar finansowych nieadekwatnych do sytuacji materialnej obywateli może być postrzegane jako naruszenie tego prawa.

Skargi wskazują także na brak informacji o nałożeniu opłaty dodatkowej. W wielu przypadkach wezwania do zapłaty są wysyłane dopiero po kilku miesiącach od zdarzenia, co prowadzi do kumulacji kar i generuje zadłużenie sięgające nawet kilkunastu tysięcy zł. Brak możliwości monitorowania tego  utrudnia użytkownikom pojazdów sprawdzanie swej aktualnej sytuacji i  uniemożliwia skorzystanie z procedur odwoławczych w rozsądnym terminie.

Opóźnienia w dostarczaniu informacji o nałożonych opłatach można postrzegać jako naruszenie zasady rzetelności i terminowości działania administracji, co skutkuje negatywnymi konsekwencjami dla obywateli. 

Ponadto mieszkańcy wskazują na brak realnych możliwości odwołania się od decyzji o opłatach dodatkowych. Regulamin SPP i ŚSPP nie uwzględnia zdarzeń losowych ani innych okoliczności, które mogłyby być podstawą odstąpienia od nałożenia opłaty dodatkowej. Brak odpowiednich procedur odwoławczych narusza art. 78 Konstytucji RP, stanowiący że każda ze stron postępowania ma prawo do odwołania się od decyzji wydanej w pierwszej instancji. 

Powoduje, to że system funkcjonowania SPP i ŚSPP nie spełnia wymogów demokratycznego państwa prawnego.

Rzecznikowi zgłoszono również wątpliwości co do żądania przez MZUiM w Katowicach wyciągów z rachunków bankowych mieszkańców ubiegających się o umorzenie mandatów. Budzi to poważne zastrzeżenia pod kątem zgodności z Rozporządzeniem RODO) zwłaszcza i z zasadą minimalizacji danych. Przetwarzanie danych osobowych powinno być adekwatne, stosowne i ograniczone do tego, co niezbędne w związku z celem ich przetwarzania. Żądanie wyciągów bankowych za ostatnie 12 miesięcy w celu rozpatrzenia wniosku o umorzenie opłaty dodatkowej wydaje się nieproporcjonalne do celu przetwarzania danych.

Skargi wskazują również na trudności w korzystaniu z nowoczesnych technik informatycznych do obsługi płatności. System, który wymaga korzystania z aplikacji mobilnych do regulowania opłat dodatkowych, wyklucza osoby starsze oraz te, które nie mają dostępu do nowoczesnych technologii. Dochodzi w ten sposób do  naruszenia zasady równego traktowania obywateli (art. 32 Konstytucji RP).

Aleksandra Wentkowska prosi prezydenta Katowic Marcina Krupy o rozważenie podjęcia działań w celu poprawy sytuacji w opisanym zakresie.

BPK.815.51.2024