Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rada Miejska w Jędrzejowie wprowadziła zakaz wprowadzania psów i innych zwierząt do tamtejszego parku rekreacyjnego oraz miejsca rekreacyjnego zwanego zalewem
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Adam Krzywoń zwraca się do burmistrza miasta Marcina Piszczka o podjęcie działań w celu wyeliminowania takiej niezgodnej z prawem regulacji prawa miejscowego

Obywatel w piśmie do RPO kwestionuje zgodność z prawem zakazu wprowadzania psów do parku rekreacyjnego w Jędrzejowie. Funkcjonują tam: skatepark, pumptrack-tor rowerowy, dwa place zabaw, urządzenia siłowni zewnętrznej oraz wiata do grillowania. Zdaniem autora pisma, zakaz ten  ogranicza prawo obywateli do korzystania z przestrzeni publicznej.

Z ustaleń RPO wynika, że zakaz ustanowiono w przepisach prawa miejscowego, wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. Zgodnie z postanowieniami § 6 ust. 5 uchwały Rady Miejskiej w Jędrzejowie z 29 stycznia 2015 r. w sprawie przyjęcia regulaminu korzystania z miejsca rekreacyjnego „park” oraz wydania przepisów porządkowych, na terenie „parku” obowiązuje bezwzględny zakaz wprowadzania psów i innych zwierząt.

Tymczasem w orzecznictwie sądów administracyjnych prezentowane jest stanowisko, że skoro przepis ustawowy (art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) zobowiązuje organ samorządu gminnego do ustalenia obowiązków nakładanych na właścicieli zwierząt domowych celem zapewnienia ochrony przed zanieczyszczeniem przez te zwierzęta terenów przeznaczonych do wspólnego użytku, to nie jest dopuszczalne regulowanie tej samej materii i w takim samym zakresie w uchwale podjętej na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. Ten przepis obejmuje bowiem tylko sprawy, które nie są objęte delegacją ustawową wynikającą z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku, a dotyczą zasad i trybu korzystania z urządzeń i obiektów użyteczności publicznej. Zakres delegacji określony art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku wyłącza zatem wydawanie aktów prawa miejscowego na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym. 

Wydanie aktu prawa miejscowego na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym polega bowiem na wprowadzeniu do porządku prawnego nowych przepisów, które albo w ogóle nie mają odpowiednika w przepisach już obowiązujących, albo nie istnieją przepisy uszczegółowiające zakres regulacji w ramach ustawowych upoważnień. W wyroku II OSK 3084/17 Naczelny Sąd Administracyjny wyraził także pogląd, że działając w ramach kompetencji przysługujących na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym, rada gminy (miasta) nie mogła ustanowić całkowitego zakazu wprowadzania psów do obiektu użyteczności publicznej, a jedynie była władna do określenia zasad i trybu korzystania z tego obiektu.

W uchwale Nr XXVI/230/20 z 4 września 2020 r. w sprawie regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie Gminy Jędrzejów, Rada Miejska w Jędrzejowie określiła obowiązki właścicieli zwierząt domowych. Postanowiono m.in., że na terenach publicznie dostępnych psy powinny być wyprowadzane na smyczy, natomiast psy należące do rasy psów dużych, powinny być wyprowadzane na smyczy oraz w kagańcu.  Ponadto na mocy regulaminu osoby utrzymujące zwierzęta domowe zostały zobowiązane do sprawowania właściwej opieki nad zwierzętami, w tym w szczególności niepozostawiania ich bez dozoru oraz do niezwłocznego usuwania zanieczyszczeń pozostawionych przez zwierzęta domowe w obiektach i na innych terenach przeznaczonych do użytku publicznego.

Skoro zatem zasady postępowania ze zwierzętami w miejscach publicznych unormowano w regulaminie utrzymania czystości i porządku, to regulowanie tej samej materii w akcie prawa miejscowego określającym zasady korzystania z gminnego obiektu użyteczności publicznej, jakim jest park rekreacji, należy uznać za sprzeczne z prawem.

Z kolei zakaz wprowadzania psów i innych zwierząt na teren miejsca rekreacyjnego „zalew” wynika z § 6 ust. 6 uchwały Nr XVI/153/12, Rady Miejskiej w Jędrzejowie z 1 marca 2012 r. w sprawie przyjęcia regulaminu korzystania z miejsca rekreacyjnego „zalew” oraz wydania przepisów porządkowych. Uchwałe podjęto na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 4 ustawy o samorządzie gminnym.

Zakaz wprowadzania zwierząt na teren miejsca rekreacyjnego „zalew” ma charakter bezwzględny, obejmuje bowiem także psy asystujące, przez co jest sprzeczny także z art. 20a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Gwarantuje on osobom z niepełnosprawnościami wraz z psem asystującym prawo wstępu do obiektów użyteczności publicznej.

V.7204.32.2025, V.7204.39.2025