Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Wojciech Brzozowski wystąpił do prezydenta Chorzowa w sprawie informacji, że Rada Miasta ma się zająć uchwałą zmierzającą do likwidacji Ośrodka Pomocy Osobom Uzależnionym od Alkoholu, w którego ramach działa izba wytrzeźwień
• AKTUALIZACJA 29.08.2025: Zasadniczym argumentem jest to, że budynek Ośrodka wymaga gruntownej modernizacji; według raportu KMPT jego stan techniczny nie spełnia standardów bytowych dla pacjentów - głosi odpowiedź
• Ponadto, w związku z malejącym zapotrzebowaniem Miasta i rosnącymi kosztami, utrzymywanie Izby przestaje być uzasadnione. Działania poradniczo-terapeutyczne Ośrodka będą kontynuowane w zmienionej formule.

W tej sprawie do RPO wpłynęło pismo Stowarzyszenia Dyrektorów i Głównych Księgowych Izb Wytrzeźwień w Polsce. Zrzesza ono kadrę kierowniczą izb wytrzeźwień oraz ośrodków i centrów, które w swoich strukturach mają izby wytrzeźwień. 

Z pisma wynika, że Rada Miasta Chorzowa planuje w sierpniu 2025 r. procedowanie uchwały zmierzającej do likwidacji Ośrodka Pomocy Osobom Uzależnionym od Alkoholu w Chorzowie, w którego ramach funkcjonuje izba wytrzeźwień. 

Rzecznik z zaniepokojeniem przyjmuje wszystkie sygnały świadczące o likwidacji tego typu placówek, których z roku na rok jest coraz mniej.

ZRPO Wojciech Brzozowski pyta prezydenta miasta Szymona Michałka, czy likwidacja placówki faktycznie jest planowana, a jeśli tak, to kiedy ma do niej dojść i z jakich przyczyn.

Odpowiedź Jacka Króliczka, zastępcy Prezydenta Miasta Chorzów

Planowany termin likwidacji Ośrodka ustalono na dzień 31 grudnia 2025 roku. Zasadniczym argumentem uzasadniającym podjęcie tej decyzji przez Miasto Chorzów jest to, że siedziba Ośrodka mieści się w budynku, który wymaga gruntownej modernizacji. Raport Rzecznika Praw Obywatelskich – Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur z dnia 2 stycznia 2025 roku z wizytacji Izby, przeprowadzonej w maju 2024 roku wskazuje, że stan techniczny obiektu nie spełnia obowiązujących standardów bytowych dla pacjentów w zakresie warunków sanitarnych – stwierdzono m.in. brak odpowiedniej wentylacji, niewystarczające wyposażenie sanitarne, obecność uszkodzonych powierzchni, wyeksploatowanych podłóg i zużytych płytek.

Zgodnie z zaleceniami pokontrolnymi zawartymi w przywołanym wyżej raporcie oraz pismem Rzecznika Praw Obywatelskich – Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur z dnia 14 lipca 2025 roku, skierowanym do Prezydenta Miasta Chorzów w sprawie ustosunkowania się w zakresie wsparcia Izby w realizacji zaleceń wymagających nakładów finansowych - utrzymanie Ośrodka wiązałoby się z koniecznością poniesienia trudnych do oszacowania kosztów modernizacji budynku.

Od wielu lat jednostka wzbudza również sprzeciw społeczny wśród mieszkańców dzielnicy Chorzów Stary, w której ma swoją siedzibę. Zgłoszenia dotyczyły do tej pory przede wszystkim zakłócania porządku publicznego przez osoby opuszczające Izbę. Sąsiedztwo placówek sprawujących opiekę nad dziećmi (żłobki, przedszkola), również budzi istotne wątpliwości w zakresie zapewnienia należytego poziomu bezpieczeństwa oraz poszanowania dobra małoletnich mieszkańców Miasta Chorzów, jak i dzieci dojeżdżających do tych placówek z innych miejscowości. Pozostaje to w sprzeczności z ustawowym obowiązkiem ochrony interesu publicznego, w tym zapewnienia dzieciom szczególnej opieki i wsparcia.

Zgodnie z art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, jednostki samorządu terytorialnego mogą, lecz nie muszą prowadzić izby wytrzeźwień. Oznacza to, że ich utrzymywanie nie jest obowiązkiem prawnym, a jedynie decyzją lokalną wynikającą z potrzeb. W związku z malejącym zapotrzebowaniem Miasta Chorzów (ok. 30% osób doprowadzonych do chorzowskiej Izby Wytrzeźwień to mieszkańcy Chorzowa) oraz rosnącymi kosztami, utrzymywanie funkcjonującej w ramach Ośrodka Izby przestaje być uzasadnione.

Analiza kosztów i efektywności działania chorzowskiej Izby Wytrzeźwień wskazuje, że zarówno pod względem organizacyjnym, jak i finansowym bardziej racjonalnym rozwiązaniem jest zawarcie porozumienia międzygminnego i kierowanie osób w stanie nietrzeźwości, które swoim zachowaniem zagrażają sobie lub innym, lub zakłócają porządek publiczny, do izby wytrzeźwień funkcjonującej na terenie innej gminy.

W tym celu Miasto Chorzów rozpoczęło w sierpniu br. procedowanie w sprawie zawarcia porozumienia międzygminnego z Miastem Sosnowiec w zakresie powierzenia Miastu Sosnowiec przez Miasto Chorzów wykonywania zadania publicznego w zakresie udzielania świadczeń na rzecz osób w stanie nietrzeźwości doprowadzonych z terenu Miasta Chorzów do Izby Wytrzeźwień z siedzibą w Sosnowcu.

Informuję ponadto, że działania poradniczo-terapeutyczne, które do tej pory realizował Ośrodek, będą kontynuowane w zmienionej formule – z wykorzystaniem dostępnych możliwości organizacyjnych i prawnych. Usługi te zostaną powierzone innej jednostce organizacyjnej Miasta lub zlecone do realizacji podmiotowi niepublicznemu, który zapewni odpowiedni poziom wsparcia.

Planowany termin procedowania uchwały w sprawie likwidacji Ośrodka ustalono na dzień 28 sierpnia 2025 roku.

IX.517.1775.2024