Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Państwo nadal nie zapewnia obywatelom niezbędnej ochrony przed nadmierną emisją hałasu z imprez masowych
• Minister Klimatu i Środowiska oraz Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji prezentują rozbieżne stanowiska co do tego, który resort powinien zainicjować proces legislacyjny w celu określenia norm hałasu  
• Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się do premiera Donalda Tuska o rozważenie rozstrzygnięcia zaistniałego sporu poprzez wskazanie ministra właściwego w tej sprawie 
• AKTUALIZACJA 26.11.2024: 14 listopada 2024 r. Prezes Rady Ministrów orzekł, że organem właściwym w sprawie emisji hałasu, którego źródłem są imprezy masowe, jest Minister Klimatu i Środowiska

Niemal od dekady Rzecznik prowadzi korespondencję z przedstawicielami Rady Ministrów nt. wprowadzenia regulacji prawnych ograniczających emisję hałasu, którego źródłem są imprezy masowe w miastach. 

Dotychczas problem ten, który jest przedmiotem systematycznie napływających skarg, nie doczekał się rozwiązania. Wszyscy zaangażowani w sprawę członkowie Rady Ministrów (Minister Klimatu i Środowiska oraz Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji) zgadzają się z potrzebą interwencji prawodawczej.  

Powód, dla którego nie doszło do podjęcia prace, wynika ze swoistego sporu kompetencyjnego pomiędzy MKiŚ i MSWiA odnośnie do tego, w ramach jakiego aktu prawnego powinny zostać umieszczone przyszłe regulacje i - w konsekwencji - który z ministrów powinien być inicjatorem procesu legislacyjnego.

MKiŚ stoi na stanowisku - które podziela RPO - że ocena i minimalizacja oddziaływania hałasem z imprez masowych powinna stać się elementem procedury uzyskiwania zezwolenia na jej organizację (pozostająca we właściwości MSWiA ustawa z 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych). Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji uważa natomiast, że materia ta wykraczałaby poza zakres tej ustawy, wobec czego to minister właściwy do spraw środowiska powinien zainicjować przygotowanie i przedłożyć Radzie Ministrów stosowny projekt.

Rzecznik dwukrotnie występował w tej sprawie do Prezesa Rady Ministrów. Zarządzane przez niego uzgodnienie stanowisk ministrów zaangażowanych w sprawę kończyło się jednak analogicznie, jak korespondencja prowadzona przez Rzecznika - pozostaniem każdego z ministrów przy swoim zdaniu. Efektem jest zaś to, że obywatelom nadal nie zapewnia się niezbędnej ochrony przed nadmierną emisją hałasu pochodzącego z imprez masowych.

RPO Marcin Wiącek zwraca się zatem do Prezesa Rady Ministrów o rozważenie rozstrzygnięcia zaistniałego sporu, stosownie do kompetencji wynikających z art. 5 pkt 6 i 7 ustawy o Radzie Ministrów - poprzez wskazanie ministra właściwego w sprawie. Prosi też o stanowisko w sprawie.

Omówienie decyzji Prezesa Rady Ministrów

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów przekazała RPO decyzję Prezesa Rady Ministrów, którą z jego upoważnienia podpisał szef KPRM Jan Grabiec.

W uzasadnieniu przytoczono pismo MKiŚ wskazujące, że dostrzega problem i potrzebę wprowadzenia rozwiązań pozwalających na minimalizację uciążliwości hałasowych, jakie wiążą się z organizowanymi imprezami masowymi. W ocenie MKiŚ najbardziej optymalnym rozwiązaniem legislacyjnym byłoby uregulowanie przedmiotowej sprawy w ustawie  o bezpieczeństwie imprez masowych. Powołał się na fakt, że bezpieczeństwo imprez masowych powinno obejmować również zagwarantowanie odpowiednich, nieszkodliwych dla zdrowia warunków akustycznych, co w istocie stanowi bezpieczeństwo dla zdrowia i życia. MKiŚ poinformował, że jego argumenty podziela Minister Zdrowia.

Odnosząc się do tej propozycji MKiŚ, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji przedstawił stanowisko, że uciążliwość hałasu nie mieści się w pojęciu bezpieczeństwa związanego z imprezą masową, w rozumieniu ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych.]Wskazał m.in, że problem hałasu nie dotyczy uczestników imprezy masowej, ale osób postronnych. MSWiA zadeklarował, że jest gotowy wesprzeć MKiŚ w zakresie prac nad regulacjami zmierzającymi do ograniczenia hałasu podczas organizowania imprez w ramach odrębnych regulacji.

Prezes Rady Ministrów zauważył m.in., że problem  jest sygnalizowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich konstytucyjnym organom państwowym od dekady. Jednak wykonane dotychczas działania, w szczególności działania proceduralne okazały się nieskuteczne.

W ocenie PRM nie budzi wątpliwości, że zagadnienie ochrony przed hałasem należy do zakresu spraw objętych działem administracji rządowej – klimat. Nie można przy tym pominąć, że wpływ na sposób kształtowania ochrony przed hałasem na określonym terenie mają również jednostki samorządu terytorialnego. Niemniej jednak aktem normatywnym o charakterze systemowym regulującym sprawy ochrony przed hałasem jest ustawa z  27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska.

Odnosi się ona również do przekroczenia norm hałasu w związku z organizacją imprez i uroczystości. Zgodnie z jej art. 156 ust. 2 zakaz używania urządzeń i instalacji nagłaśniających na terenach miast, terenach zabudowanych czy terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno- wypoczynkowe nie dotyczy „okazjonalnych uroczystości oraz uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, imprez sportowych, handlowych, rozrywkowych i innych legalnych zgromadzeń”.

PRM podzielił stanowisko MSWiA, że wprowadzenie nowych regulacji wyłącznie w ustawie o bezpieczeństwie imprez masowych nie będzie stanowiło kompletnego rozwiązania problemu. Ustawa nie obejmuje bowiem swym zakresem przedmiotowym wszystkich imprez masowych, które wiążą się z emisją hałasu.

W ocenie Prezesa Rady Ministrów problem ochrony przed hałasem, którego źródłem są imprezy masowe, ma charakter systemowy. Załatwienie sprawy wymaga pogłębionej analizy wszystkich procedur odnoszących się do organizacji różnego rodzaju imprez masowych. Nie można bowiem ograniczyć załatwienia sprawy do dokonania zmian wyłącznie w ustawie o bezpieczeństwie imprez masowych, co proponuje MKIS.

Rzecznik nie ogranicza problemu wyłącznie do imprez masowych objętych zakresem tej ustawy. Głównym przedmiotem analiz w rozważanej sprawie powinna stać się kwestia ochrony przed hałasem – niezależnie od tego, czy dana impreza masowa jest organizowana w trybie określonym w ustawie o bezpieczeństwie imprez masowych, czy na podstawie innych ustaw.

Analiza zagadnienia ochrony przed hałasem powinna uwzględniać także obowiązujące regulacje prawa europejskiego jak również regulacje konstytucyjne oraz zasady z nich wynikające, w tym zasadę równego traktowania podmiotów wykazujących się cechami relewantnymi. Ponadto w analizie tej należy uwzględnić, że ważnym elementem jest również kwestia praktyki i częstotliwości wykorzystywania wyjątków od zakazu używania urządzeń i instalacji nagłaśniających na terenach zabudowanych i w miastach. Wyjątki te określa art. 156 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska.

Reasumując, sprawa sygnalizowana przez RPO odnosi się do zagadnienia ochrony przed hałasem oraz jej egzekwowania w przypadku różnych kategorii imprez masowych. Mając na względzie wielowymiarowość problematyki ochrony przed hałasem wywoływanym przez różnego rodzaju imprezy, Prezes Rady Ministrów uznał, że organem właściwym do zajęcia się sprawą jest Minister Klimatu i Środowiska jako minister właściwy do spraw klimatu zgodnie z § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 19 grudnia 2023 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Klimatu i Środowiska. Ochrona przed hałasem należy bowiem, zgodnie z art. 13a ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o działach administracji rządowej, do zakresu spraw objętych działem administracji rządowej – klimat.

Ponadto inni ministrowie, w tym MSWiA, są zobowiązani do współdziałania z MKiŚ w sprawie wypracowania odpowiednich rozwiązań, ukierunkowanych na ochronę przed hałasem, którego źródłem emisji są imprezy masowe – nie tylko te mieszczące się w zakresie przedmiotowym ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych.

Rozstrzygnięcie jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu.

V.7200.8.2015