Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Prokurator Rejonowy w Zgorzelcu stracił stanowisko, bo nie wykonał polecenia, by wnosić o wyłączenie sędziów, którzy podważają status sędziów powołanych na wniosek nowej Krajowej Rady Sądownictwa
• W ocenie RPO może to być represją za działania dla zapewnienia zasady legalizmu 
• Rzecznik prosi prokuratora krajowego Bogdana Święczkowskiego o wyjaśnienia, zwłaszcza o podanie podstawy prawnej jego polecenia 
• Tymczasem zarzuty dyscyplinarne usłyszał już sędzia, o którego wyłączenie nie wystąpił odwołany prokurator 

Media podały, że prok. Artur Barcella został odwołany ze stanowiska Prokuratora Rejonowego w Zgorzelcu. Decyzja miała być konsekwencją niezastosowania się do polecenia Prokuratora Krajowego z 16 grudnia 2019 r. Nakazywało ono wszystkim prokuratorom składanie wniosków o wyłączanie sędziów, którzy podważają status sędziów powołanych na wniosek KRS, ukształtowanej w trybie ustawy z 8 grudnia 2017 r. o KRS.

Prok. Artur Barcella dostał polecenie wyłączenia sędziego - który 17 grudnia 2019 r. w Sądzie Okręgowym w Jeleniej Górze zadał pytanie prawne SN w sprawie sędziego powołanego przez nową KRS - poprosił o podstawę prawną tego polecenia. Odpowiedzi nie dostał, uruchomiono zaś wobec niego procedurę odwołania ze stanowiska.

Rzecznik Praw Obywatelskich podjął tę sprawę z własnej inicjatywy. Jest zaniepokojony wydawaniem poleceń, nakazujących prokuratorom składanie wniosków o wyłączenie sędziów, którzy podważają status sędziów powołanych przez nową KRS.

Podejrzenie, że prawo odwołania prokuratora z funkcji wykorzystano w celu represji za podejmowanie działań mających na celu zapewnienie poszanowania zasady legalizmu (art. 7 Konstytucji), budzi zastrzeżenia z punktu widzenia ochrony konstytucyjnych praw i wolności jednostek oraz interesu publicznego - prawidłowego działania wymiaru sprawiedliwości z poszanowaniem zasad praworządności.

Nie sposób uznać, że decyzja o odwołaniu prokuratora może być w pełni swobodna i arbitralna. Jej uzasadnienie jest niezbędne dla oddalenia podejrzeń o skorzystaniu przez Prokuratora Krajowego z przysługujących mu uprawnień w sposób wskazujący na szykanowanie i chęć wywoływania efektu mrożącego wobec innych prokuratorów, sprzeciwiających się naruszaniu ich niezależności.

Decyzja taka powinna być motywowana jedynie względami związanymi z potrzebami kadrowymi i organizacją pracy prokuratury. A odwołanie może być poddane kontroli sądu pracy co do zgodności z prawem.

Dlatego zastępczyni RPO Hanna Machińska poprosiła Bogdana Święczkowskiego o wyjaśnienia co do prawidłowości tej decyzji - w perspektywie ewentualnego podniesienia zarzutów o roszczenia mogące obciążyć budżet państwa. Zwróciła się też o podanie podstawy prawnej takich poleceń, z uwzględnieniem norm prawa konstytucyjnego oraz prawa Unii Europejskiej.

"Dyscyplinarka” sędziego, którego nie chciał wyłączyć prokurator

Sędziowski rzecznik dyscyplinarny wszczął postępowanie dyscyplinarne wobec sędziego Andrzeja Żuka z Jeleniej Góry, o którego wyłączenie nie wystąpił prok. Artur Barcella.

Według zastępcy rzecznika dyscyplinarnego Przemysława Radzika, sędzia przekroczył swe uprawnienia, bo - przyznając sobie kompetencje do ustalania i oceny sposobu działania konstytucyjnych organów państwa w zakresie sposobu wyboru części członków KRS - wydał postanowienie o przedstawieniu Sądowi Najwyższemu pytania prawnego, którego treść stanowiła bezprawną ingerencję w ustawowy sposób powołania sędziów.

Tym samym sędzia miał wyczerpać też znamiona przestępstwa z art. 231 § 1 Kodeksu karnego, co stanowiło działanie na szkodę interesu publicznego w postaci prawidłowego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości – napisał Przemysław Radzik do RPO.

Z komunikatu Przemysława Radzika ogłoszonego 17 lutego wynika zaś, że sędzia usłyszał w sumie trzy zarzuty dyscyplinarne. Przemysław Radzik wystąpi też do Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego o zawieszenie obwinionego sędziego w czynnościach służbowych. 

VII.511.8.2020, VII.510.4.2020