Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• - Wyróżniamy dzisiaj osobę wyjątkową (…) nestora polskiej nauki, jednego z najwybitniejszych współtwórców i znawców prawa rolnego, zasłużonego nauczyciela akademickiego i działacza państwowego – mówił prof. Marcin Wiącek wręczając odznakę RPO „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” prof. Aleksandrowi Lichorowiczowi
• – Prawa człowieka i prawa obywatelskie przenikają do wielu dziedzin, mają ważne znaczenie w każdym obszarze życia społecznego czy gospodarczego. A dzięki takim osobom jak Pan Profesor Aleksander Lichorowicz, każdy obywatel, każdy rolnik i mieszkaniec wsi może liczyć na to, że jego prawa będą dobrze chronione oraz szanowane przez państwo i instytucje publiczne – podkreślił w laudacji RPO

Rzecznik praw obywatelskich prof. Marcin Wiącek uhonorował odznaką "Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” prof. Aleksandra Lichorowicza, wieloletniego kierownika Katedry Prawa Rolnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Przewodniczącego Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Prawników Agrarystów.

Odznaka została wręczona 14 października 2024 roku podczas uroczystości odnowienia doktoratu prof. Lichorowicza. Wydarzenie było częścią odbywającej się w Krakowie konferencji naukowej „Standard ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostki w regulacjach prawnorolnych” inspirowanej myślą i dorobkiem laureata. 

Laudacja RPO Marcina Wiącka

Wyróżniamy dzisiaj Odznaką Honorową „Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka” osobę wyjątkową – Pana Profesora Aleksandra Lichorowicza - nestora polskiej nauki, jednego z najwybitniejszych współtwórców i znawców prawa rolnego, zasłużonego nauczyciela akademickiego i działacza państwowego.

Myślę, że bez cienia przesady można powiedzieć, iż Profesor Lichorowicz jest jednym z ojców nowoczesnego prawa rolnego w Polsce. Wokół tej dziedziny prawa koncentrowała się cała jego kariera naukowa, zarówno na macierzystym Uniwersytecie Jagiellońskim, jak i we współpracy z Polską Akademią Nauk oraz wieloma ważnym ośrodkami naukowymi w Europie. Właśnie ta rozległość i wszechstronność kontaktów, czerpanie z najlepszych źródeł, zwłaszcza w krajach zachodnich, przyczyniły się do tego, że – przy znaczącym udziale Pana Profesora – polska myśl prawnicza szybko ewoluowała, stawała się coraz bardziej nowoczesna i uniwersalna. Było to widoczne szczególnie w momencie przystąpienia naszego kraju do Unii Europejskiej. Okazało się wtedy, że proces harmonizacji polskiego ustawodawstwa rolnego z ustawodawstwem europejskim może przebiegać stosunkowo szybko i sprawnie. Ważnym uczestnikiem, wręcz akuszerem tego procesu był Profesor Lichorowicz, który już wtedy nie tylko doskonale znał krajowe problemy związane z rolnictwem, ale był jednym z najlepszych ekspertów w zakresie prawa unijnego.

Warto podkreślić, że władze państwowe w Polsce często sięgały po wsparcie Pana Profesora w zakresie prawa i polityki agrarnej, wykorzystując jego wiedzę, kontakty i autorytet w środowisku nauki. Stąd Pan Profesor uczestniczył w licznych komisjach, komitetach, ciałach doradczych i opiniotwórczych oraz inicjatywach legislacyjnych, zarówno o wymiarze krajowym, jak i międzynarodowym. Nie sposób oczywiście wyliczyć tu wszystkich ich nazw i zadań, można jednak zaryzykować tezę, że jeśli dzisiaj jesteśmy dumni z osiągnięć polskiego rolnictwa, tego jako ono funkcjonuje w systemie państwowym i prawnym, to bohater naszej dzisiejszej uroczystości ma w tym swój istotny udział.

Kolejną ważną zasługą Pana Profesora jest jego zaangażowanie w integrację środowiska prawniczego i akademickiego. Między innymi był współtwórcą i wieloletnim przewodniczącym Stowarzyszenia Polskich Prawników Agrarystów. Został także powołany – jako członek założyciel – do Unione Mondiale di Agraristi Universitari (UMAU), organizacji zrzeszającej profesorów prawa rolnego na całym świecie. 

Przez całą swoją karierę naukową aż po dzień dzisiejszy Profesor Lichorowicz nie przestawał także być nauczycielem akademickim, cieszącym się szacunkiem wielu pokoleń studentów i doktorantów. Co ciekawe, w 1976 r. utworzył jedyne w Polsce Podyplomowe Studium Administracji Rolnictwa, którym kierował przez następne 10 lat. W swoim dorobku naukowym Pan Profesor posiada osiem monumentalnych opracowań monograficznych oraz ponad 237 innych publikacji, w tym 51 wydanych za granicą. O tym, że są to dzieła znaczące świadczyć może bogata lista nagród i wyróżnień przyznawanych w wielu krajach. 

Jako Rzecznik Praw Obywatelskich czuję się zaszczycony mogąc odznaczyć tak wybitną i zasłużoną osobę. Tym bardziej, że Profesor Lichorowicz współpracował również z naszą instytucją – w 1988 r. pierwsza Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Ewa Łętowska powołała go na członka działającej przy Rzeczniku Rady Ekspertów, gdzie odpowiadał za problematykę stosowania ustawodawstwa rolnego. Jak zatem widzimy, Drodzy Państwo, prawa człowieka i prawa obywatelskie przenikają do wielu dziedzin, mają ważne znaczenie w każdym obszarze życia społecznego czy gospodarczego. A dzięki takim osobom jak Pan Profesor Aleksander Lichorowicz, każdy obywatel, każdy rolnik i mieszkaniec wsi może liczyć na to, że jego prawa będą dobrze chronione oraz szanowane przez państwo i instytucje publiczne.

Szanowny Panie Profesorze, proszę przyjąć moje najwyższe wyrazy uznania i podziękowania za piękny dorobek, jak również za wspaniałą misję, którą realizuje Pan z takim zaangażowaniem od kilkudziesięciu lat dla dobra obywateli. Życzę Panu dobrego zdrowia i jeszcze wielu osiągnięć.

O Laureacie

Prof. Aleksander Lichorowicz urodził się w Krakowie 8 lipca 1939 r. W 1956 r. został przyjęty na Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1967 r. uzyskał stopień doktora nauk prawnych, a w 1968 r. rozpoczął długoletnią współpracę naukową z Zespołem Prawa Rolnego działającym w ramach Instytutu Nauk Prawnych PAN. W 1972 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego z zakresu prawa rolnego, a w 1983 r. otrzymał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego nauk prawnych. Całokształt dorobku naukowego pozwolił prof. Lichorowiczowi przejść postępowanie w przedmiocie nadania mu tytułu naukowego profesora zwyczajnego, zakończone w 1990 r. pozytywną uchwałą Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej.

Profesor Lichorowicz ma w swym dorobku naukowym osiem opracowań monograficznych oraz ponad 237 mniejszych publikacji, w tym 51 wydanych za granicą. Przez wiele lat był kierownikiem Katedry Prawa Rolnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Przewodniczącym Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Prawników Agrarystów.

W toku swojej działalności akademickiej został odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, medalem Komisji Edukacji Narodowej, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz indywidualną nagrodą Ministra Edukacji Narodowej I stopnia za całokształt dorobku naukowego.

14 października 2024 r. prof. Lichorowicz otrzymał dyplom odnowienia doktoratu w szczególności za wielki wkład w rozwój teorii i dogmatyki prawa rolnego oraz rozwój badań porównawczych, promocję polskiej myśli agrarystycznej za granicą oraz budowę kontaktów międzynarodowych, kształtowanie racjonalnego ustawodawstwa rolnego oraz praktyki stosowania prawa rolnego, jak również formowanie konstytucyjnych podstaw prawa rolnego.

Uroczystego odnowienia doktoratu może dostąpić doktor Uniwersytetu, który wyróżnił się w pracy dla Uniwersytetu lub społeczeństwa. Odnowienie doktoratu następuje po upływie pięćdziesięciu lat od daty nadania stopnia doktora. 

O Odznace

Odznaka honorowa Rzecznika Praw Obywatelskich "Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka" została ustanowiona 2 listopada 2009 r. Jest zaszczytnym wyróżnieniem za szczególne osiągnięcia w dziedzinie ochrony praw człowieka, może zostać nadana obywatelom Rzeczypospolitej Polskiej, obywatelom państw obcych, a także organizacjom i instytucjom.