Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Polski rząd postanowił nie przystępować do porozumienia Global Compact w sprawie m.in. poprawy sytuacji migrantów, które ma być podpisane w grudniu 2018 r. podczas konferencji ONZ w Marrakeszu
• Zdaniem Rzecznika mimo to polska polityka migracyjna powinna uwzględniać cele tego porozumienia 
• Należy do nich zapewnienie szacunku, ochrony i przestrzegania praw człowieka wszystkim migrantom - niezależnie od ich statusu i etapu migracji
• Sygnatariusze zobowiązują się też do wyeliminowania wszelkich form dyskryminacji, w tym rasizmu, ksenofobii i nietolerancji wobec imigrantów i ich rodzin

RPO Adam Bodnar spytał ministra spraw wewnętrznych i administracji Joachima Brudzińskiego, czy mimo nieprzystąpienia do porozumienia Global Compact jego cele - zwłaszcza w kontekście sytuacji prawnej i społeczno-ekonomicznej migrantów - będą uwzględnione w polskiej strategii migracyjnej, którą przygotowuje rząd.

20 listopada 2018 r. resort poinformował, że Rada Ministrów zdecydowała się nie przystępować do porozumienia Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration. Choć decyzja rządu jest całkowicie suwerenna, Rzecznik Praw Obywatelskich - pełniący funkcję niezależnego organu ds. równego traktowania – zwraca jednak uwagę na te zapisy porozumienia, które mogą mieć fundamentalne znaczenie dla poprawy sytuacji prawnej migrantów, a przede wszystkim dla poszanowania ich praw i wolności.

Czym jest Global Compact  

Skutkiem kryzysu migracyjnego z lat 2015–2016, a zwłaszcza opartej na stereotypach debaty publicznej na jego temat, była radykalizacja postaw społecznych niechętnych wobec  migrantów. Jej przebieg wpłynął na kształt krajowych polityk migracyjnych -  zarówno w państwach, które doświadczyły kryzysu migracyjnego, jak i tych, które kryzys ten ominął.

A uchodźcy i imigranci mają prawo do powszechnych praw człowieka i podstawowych wolności, które muszą być szanowane, skutecznie chronione i realizowane. Taką deklarację zawiera właśnie dokument Global Compact. Jednym z głównych celów porozumienia ma być zapewnienie szacunku, ochrony i przestrzegania praw człowieka wszystkim migrantom, niezależnie od ich statusu i etapu migracji. Sygnatariusze zobowiązują się do wyeliminowania wszelkich form dyskryminacji, w tym rasizmu, ksenofobii i nietolerancji wobec imigrantów i ich rodzin. Dokument wyznacza też cele, które mają poprawić sytuację społeczno-ekonomiczną migrantów. Wspomina m.in. o potrzebie zapewnienia im dostępu do podstawowych usług oraz możliwości udziału w zrównoważonym rozwoju państw przyjmujących. - Jestem przekonany, że tak sformułowane cele w żaden sposób nie mogą być sprzeczne z priorytetami przyszłej polityki migracyjnej Polski – napisał Adam Bodnar do MSWiA.

Porozumienie dostrzega też potrzebę spójnego w skali świata zarządzania migracjami, z uwzględnieniem potrzeb państw przyjmujących i poszanowaniem ich suwerennego prawa do określania krajowej polityki migracyjnej, zgodnie z prawem międzynarodowym. Dokument wspomina m.in. o potrzebie kompleksowego zbierania danych o procesach migracyjnych czy zintegrowanym zarządzaniu granicami i bezpieczeństwem na nich. Ważne jest też przypomnienie w porozumieniu o nowym zjawisku, jakim są tzw. migracje klimatyczne, czyli migracje przymusowe, spowodowane czynnikami ekologicznymi.

Rząd nie przystąpił do Global Compact, ale jego cele pownien realizować  

W ocenie RPO polska polityka migracyjna, nawet jeżeli powstanie bez związku z porozumieniem Global Compact, powinna  wszystkie opisane wyzwania uwzględniać i starać się na nie odpowiedzieć.

Dlatego Adam Bodanr poprosił o informację o dotychczasowych efektach prac nad nową polityką migracyjną Polski, które od ponad roku toczą się w MSWiA oraz w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju. Powstały dokument powinien uwzględniać gwarancje praw i wolności człowieka cudzoziemców w Polsce. Takie założenie znalazło się wśród podstawowych celów porozumienia Global Compact.

Rzecznik chce też zatem wiedzieć, czy w trakcie tych prac projekt porozumienia Global Compact był analizowany, i czy mimo nieprzystąpienia do tego porozumienia jego cele zostaną uwzględnione w polskiej strategii migracyjnej

XI.540.46.2018