Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Nakazy pracy dla lekarki w ciąży i lekarza-emeryta wynikały jedynie z braku możliwości szybkiego uzyskania szczegółowych danych o ich sytuacji rodzinnej czy osobistej
• Tak wojewoda mazowiecki Konstanty Radziwiłł tłumaczy RPO skierowanie do zwalczania epidemii osób, które są ustawowo wyłączone ze świadczenia pracy w tym trybie
• Po uzyskaniu informacji o okolicznościach wyłączających taką możliwość wydane decyzje podlegały uchyleniu – podkreśla wojewoda

Jak napisała 15 kwietnia 2020 r. „Gazeta Wyborcza”, lekarze, którzy ze względu na swoją sytuację życiową nie kwalifikują się do pracy z osobami zakażonymi otrzymali od wojewody wezwania do pracy w lecznicach.

Według art. 47 ust. 4 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u  ludzi, wojewoda może nakazać pracę w szpitalu - ale nie dotyczy to m.in. kobiet w ciąży oraz osób po 60. roku życia.

Zdaniem RPO naruszałoby to nie tylko przepisy ustawy, lecz także art. 65 ust. 2 Konstytucji. Stanowi on bowiem, że obowiązek pracy może być nałożony tylko przez ustawę.Rzecznik zwrócił się do wojewody o wyjaśnienia. Poprosił także o wskazanie wojewódzkiego planu działania na wypadek wystąpienia epidemii.

Odpowiedź Wojewody Mazowieckiego

Odnosząc się do uwagi naruszenia art. 65 ust. 2 Konstytucji, który stanowi, że obowiązek pracy może być nałożony tylko przez ustawę, należy stwierdzić, że wolność pracy gwarantowana właśnie w art. 65 ust. 1 Konstytucji, nie ma charakteru absolutnego i może być niejako ograniczona w związku z realizacją przez obywateli RP konstytucyjnych obowiązków np. obowiązku obrony Ojczyzny (por. „Komentarz do Konstytucji", B. Banaszak wyd. z 2012 r.).

Do konstytucyjnych obowiązków należy również m.in. troska o dobro wspólne. Koncepcja pojęcia dobra wspólnego wg poglądów doktryny obejmuje również ochronę zdrowia. Wobec powyższego dla ratowania życia i zdrowia ludzkiego - ochrony zdrowia. Wojewoda skierował osoby do świadczenia pracy przy zwalczaniu epidemii, nie naruszając zatem art. 65 ust. 2 Konstytucji. Skierowanie osób do pracy spełniających przesłanki negatywne wynikało jedynie z braku możliwości szybkiego uzyskania szczegółowych danych dotyczących ich sytuacji rodzinnej, czy osobistej. Dlatego też w przypadku uzyskania informacji o istnieniu okoliczności wyłączających możliwość skierowania wskazanych w art. 47 ust. 3 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 z poźn. zm.), wydane decyzje podlegały uchyleniu.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że od 2016 r. obowiązywał opracowany w oparciu o art. 44 ust. 1 ww. ustawy Wojewódzki Plan Działania na wypadek wystąpienia epidemii na terenie województwa mazowieckiego i zgodnie z ww. przepisem Plan był aktualizowany.

Obecnie obowiązujący Plan z 2020 r. jest dostępny na stronie internetowej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego. Merytoryczny proces aktualizacji prowadzony był przez Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego we współpracy z Wydziałem Zdrowia oraz Mazowieckim Państwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym i zakończył się z chwilą wprowadzenia uzgodnień ze wszystkimi zainteresowanymi podmiotami. Udostępnienie na stronie internetowej Urzędu nastąpiło niezwłocznie, po złożeniu podpisów przez kierowników jednostek administracyjnych ujętych w planie i zaakceptowaniu przez Wojewodę Mazowieckiego.

Odnosząc się do pytania, dotyczącego osób, które na podstawie decyzji zostały skierowane do świadczenia pracy przy zwalczaniu epidemii, należy stwierdzić, że przy ich wyborze uwzględniano listę osób, które mogą zostać skierowane do działań służących ochronie zdrowia publicznego przed zakażeniami i chorobami zakaźnymi, wynikającą z treści Wojewódzkiego Planu Działania na wypadek wystąpienia epidemii.

III.7040.16.2020