Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• 16 kwietnia 2020 r. rząd przedstawił etapy znoszenia ograniczeń związanych z epidemią  
• Plan jest jednak bardzo lakoniczny i w dużej mierze nie odpowiada na kwestie nurtujące obywateli
• Nie wskazano np. terminu oraz trybu przywrócenia normalnej pracy m.in. sądów oraz Poczty Polskiej – wskazuje RPO

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi obywateli oraz przedsiębiorców, wskazujące na problemy z wymiarem sprawiedliwości w dobie pandemii SARS-CoV-2.

Według skarżących sądy mają warunki proceduralne i techniczne, które umożliwiają prowadzenie spraw i wydawanie orzeczeń. Mimo utrudnień nadal można złożyć pismo za pośrednictwem Poczty Polskiej lub wnieść je w formie elektronicznej. Mimo to powszechne stało się odwoływanie rozpraw i niewydawane orzeczeń. Sytuacja ta niekorzystnie wpływa na warunki życiowe i ekonomiczne stron, uniemożliwiając im dochodzenie roszczeń oraz sprzyjając przewlekłości postępowań sądowych.

16 kwietnia 2020 r. rząd przedstawił etapy znoszenia ograniczeń związanych z COVID-19. Zaprezentowany plan  jest jednak bardzo lakoniczny i w dużej mierze nie odpowiada na nurtujące ludzi kwestie. Nie wskazano w nim np. terminu oraz trybu
przywrócenia normalnej pracy m.in. właśnie sądów. 

A mają one możliwość rozpoznawania wielu spraw na posiedzeniach niejawnych. W dużej części spraw można zatem podjąć czynności zmierzające do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia, co nie powodowałoby kumulowania się nierozpoznanych spraw.

Zasadne wydaje się też zwrócenie uwagi sądów na pilne rozpoznawanie spraw związanych z pandemią. Obecnie istnieje bowiem wiele wątpliwości co do sposobu interpretacji przepisów wprowadzonych przez ustawodawcę w związku z pandemią. W ocenie Rzecznika  należałoby traktować takie sprawy priorytetowo i korzystać z możliwości uproszczonego ich rozpoznawania.

Kluczowe jest także wypracowanie rozwiązań dla spraw wnoszonych do sądów w trybie wyborczym. Zbliżają się wybory prezydenckie, ich termin został wyznaczony na 10 maja 2020 r

A żadna z tych kategorii spraw nie została wymieniona w specustawie z 2 marca 2020 r. jako sprawa pilna.

W związku z zapowiedziami stopniowego znoszenia ograniczeń i przywracania instytucjom możliwości normalnego działania, konieczne wydaje się co najmniej poinformowanie opinii publicznej, kiedy  to może nastąpić.

Według Ministerstwa Zdrowia przejście do dalszych etapów zdejmowania obostrzeń będzie zależeć od:

• przyrostu liczby zachorowań (w tym liczby osób w stanie ciężkim),
• wydajności służby zdrowia (zwłaszcza szpitali jednoimiennych),
• realizacji wytycznych sanitarnych przez podmioty odpowiedzialne.

Trudno uznać takie informacje za wystarczające. Bez wątpienia nie da się jednoznacznie przewidzieć jak będzie rozwijała się sytuacja w dłuższej perspektywie. należałoby jednak chociaż w przybliżonym zakresie podać, w jakim terminie do pracy wrócą kluczowe dla społeczeństwa instytucje.

Rzecznik zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o odpowiednią inicjatywę w tym zakresie.

Inną jednostką, co do której nie wskazano terminu oraz trybu, w jakim zostanie w niej przywrócona normalna praca, jest Poczta Polska.  Większość placówek jest otwarta od 8:00 do 14:00 (od 10:00 do 12:00 - jedynie dla seniorów). RPO pyta prezesa Tadeusza Zdzikota o odpowiednią inicjatywę.

VII.514.7.2020