Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W Zakładzie Karnym w Potulicach funkcjonuje szpital przeznaczony dla osadzonych z potwierdzeniem zarażenia koronawirusem
• Służba Więzienna działa na podstawie algorytmów wypracowanych w porozumieniu z GIS. Funkcjonariuszy zapoznano ze standardami WHO i CPT
• W zakładach karnych i aresztach śledczych wprowadzono ograniczenia dotyczące m.in. widzeń oraz zatrudnienia osadzonych 

Wiceminister sprawiedliwości Michał Wójcik odpowiedział 1 kwietnia 2020 r. na wystąpienie Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie przygotowań jednostek penitencjarnych i sądów penitencjarnych na zagrożenia związane z rozprzestrzenianiem się koronawirusa.

Poinformował, że w porozumieniu z Głównym Inspektoratem Sanitarnym opracowano algorytmy postępowania w przypadku podejrzenia lub zakażenia koronawirusem.  Zostały one przekazane wszystkim okręgowym inspektoratom Służby Więziennej. SW nawiązała współpracę w wojewódzkimi i powiatowymi stacjami sanitarno-epidemiologicznymi. Z wszelkimi wypracowanymi procedurami profilaktycznymi rekomendowanymi przez GIS i Ministerstwo Zdrowia na bieżąco zapoznawani są funkcjonariusze, pracownicy cywilni oraz osadzeni.

- Wszyscy funkcjonariusze i pracownicy Służby Więziennej zostali zapoznani z kryteriami Światowej Organizacji Zdrowia dotyczącymi klasyfikacji osób podejrzanych o zakażenie koronawirusem oraz z oświadczeniem Europejskiego Komitetu ds. Przeciwdziałania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) wskazującym 10 zasad dotyczących traktowania osadzonych w obliczu pandemii COVID-19 - podkreślił wiceminister.

Wobec wszystkich osób wchodzących na teren jednostek penitencjarnych wprowadzono obowiązkowy pomiar temperatury. W przypadku odmowy poddania się pomiarowi lub stwierdzeniu temperatury powyżej 38 st., osoby te nie są wpuszczane.

Jednostki penitencjarne wyposażono w środki ochrony osobistej i płyny dezynfekujące. Konieczne było również poszerzenie asortymentu więziennych kantyn o dodatkowe środki higieny osobistej.

Wszystkie osoby pozbawione wolności podejrzane o zakażenie wirusem SARS-Cov-2 pozostają - według zaleceń właściwej stacji sanitarno-epidemiologicznej -  w warunkach kwarantanny. Z uwagi na stale rosnącą liczbę potwierdzonych zachorowań na COVID-19 przyjęto, że już nie tylko osoby doprowadzone do jednostek penitencjarnych, które przybyły spoza granic Polski, ale również osoby, które przebywały na terytorium kraju, mogą być źródłem potencjalnego zakażenia.

W związku z tym wszystkie osoby przyjmowane do jednostek penitencjarnych, nawet bez spełnienia kryteriów klinicznych lub kryteriów epidemiologicznych, umieszcza się w celach przejściowych na okres 14 dni.

Decyzję o wykonaniu ewentualnych testów na koronawirusa każdorazowo podejmuje właściwa powiatowa stacja sanitarno-epidemiologiczna. Jej zalecenia i wytyczne dotyczące dalszego postępowania z pacjentem są ściśle realizowane.

Dotyczy to również konieczności izolacji. Co do zasady izolacje wykonywane są w wydzielonych, odpowiednio przygotowanych celach. Liczba cel objętych kwarantanną uzależniona jest od aktualnych potrzeb i sytuacji epidemiologicznej danej jednostki. O ewentualnej kwarantannie funkcjonariuszy i pracowników cywilnych SW decyduje powiatowa stacja sanitarno- epidemiologiczna.

W Zakładzie Karnym w Potulicach uruchomiono szpital więzienny  przeznaczony dla osób pozbawionych wolności, u których potwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2 oraz wobec których lekarz stwierdził brak wskazań do hospitalizacji w szpitalu zakaźnym. Obecnie w szpitalu przebywa jeden osadzony.

Wiceminister podkreślił, że do niezbędnych przypadków ograniczono przenoszenie skazanych pomiędzy jednostkami penitencjarnymi. Wprowadzono także zasady przemieszczenia się skazanych do miejsca wykonywania pracy poza terenem jednostki penitencjarnej.

Wprowadzane są również ograniczenia dotyczące widzeń oraz ograniczenia lub wstrzymania zatrudnienia zewnętrznego osadzonych, z wyjątkiem m.in. osób produkujących maseczki i kombinezony ochronne oraz pracujących w branży spożywczej. - Decyzje, również te dotyczące wstrzymania lub ograniczenia uprawnień osadzonych, poprzedzone są analizą zagrożeń i podejmowane są z rozwagą, w sposób adekwatny do aktualnej sytuacji na konkretnym obszarze kraju i konkretnej jednostce penitencjarnej – podkreślił Michał Wójcik.

W miarę możliwości organizacyjnych zwiększono osadzonym dostępność do bieżącej ciepłej wody oraz zwiększono liczbę kąpieli. Wydłużono czas rozmów telefonicznych, zwiększono możliwości skorzystania z komunikatora internetowego (np. uruchomiono dodatkowe stanowiska, zwiększono częstotliwość rozmów), wydłużono czas dostępu do korzystania z energii elektrycznej w celach mieszkalnych oraz dostosowano ofertę zajęć kulturalno-oświatowych do wprowadzonych ograniczeń (np. wydłużono godziny pracy radiowęzła, zwiększono limity wypożyczanych książek).  Wstrzymano zajęcia dydaktyczne w Centrach Kształcenia Ustawicznego. Jednocześnie, do cel uczniów dostarczane są zadania i materiały przygotowane przez nauczycieli.

W związku z epidemią przyjęto rozwiązania prawne obejmujące m.in. możliwość udzielenia przez sąd penitencjarny przerwy w karze, przeprowadzanie posiedzeń sądu penitencjarnego w formie wideokonferencji oraz rozszerzenie możliwości odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego. A postępowania dotyczące warunkowego zwolnienia, przerwy w odbywaniu kary lub zezwolenia na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego należą to kategorii tzw. spraw pilnych.

- Oznacza to, że zapewniona jest ciągłość procedowania sądów penitencjarnych, co jest niezbędne dla prewencji nastrojów wśród więźniów oraz zapobiegania znaczącego wzrostu poziomu zaludnienia zakładów karnych i aresztów śledczych – zauważył Michał Wójcik.

Pisma informujące o konieczności procedowania spraw pilnych oraz szybkiego wdrożenia i stosowania przyjętych rozwiązań prawnych Ministerstwo Sprawiedliwości przesłało do  prezesów wszystkich sądów apelacyjnych.

KMP.071.4.2020