Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Odc. 20 - Kajaki, komputer do pracy, zakupy dla żony seniorki - Infolinia RPO, pytania o koronawirusa

Data:

Eksperci BRPO odpowiadają na pytania pod bezpłatnym telefonem 800 676 676. Podejmują też interwencje i wyjaśniają sytuacje sporne i wątpliwe. O tym można przeczytać tu: INTERWENCJE RPO W SPRAWIE KORONAWIRUSA

Pan pytał, czy może wybrać się z żoną na kajak. Czy podczas płynięcia ma obowiązek zachować odstęp, skoro przepisy mówią tylko o ruchu pieszych? Czy podczas spływu kajakiem powinien mieć założoną maseczkę? 

Od 20 kwietnia 2020 r. dopuszczalne jest przemieszczanie się w celach rekreacyjnych (Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii).

Oznacza to, że od tego dnia można wejść do lasów i parków, a także biegać, pływać kajakiem, spacerować czy jeździć na rowerze. Należy jednak pamiętać o środkach bezpieczeństwa: że można przebywać na zewnątrz tylko pod warunkiem zachowania dystansu nie mniej niż 2-metrowej odległości w przestrzeni publicznej od innych osób i zasłaniania nosa i ust (np. maseczkami). Szczegółowo nakaz określonego sposobu przemieszczania się oraz obowiązek stosowania środków profilaktycznych uregulowano w Rozdziale 8 (§ 17-18)  Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r.

Czy pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi sprzęt np. komputer polecając mu wykonywanie pracy zdalnie, w domu ?

pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie, przez czas oznaczony, pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna) na podstawie przepisów ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, art. 3.1.

Ustawa nie wskazuje maksymalnego okresu wykonywania pracy zdalnej. Decyzja należy do pracodawcy – może to być czas oznaczony, jednakże uzasadniony przeciwdziałaniem COVID-19. Jednakże art. 3 ustawy, na podstawie którego jest to możliwe, utraci moc po upływie 180 dni od dnia wejścia w życie ustawy. Wydaje się zatem, że czas, na jaki pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej, nie może wykraczać poza ww. okres.

Ustawa nie określiła wprost, że należy stosować przepisy Kodeksu Pracy dotyczące telepracy do pracy zdalnej, jednak należy przyjąć, iż skoro pracodawca kieruje nas do pracy zdalnej, to musi zapewnić pracownikowi sprzęt do wykonywania pracy.

Reasumując, koszty zapewnienia możliwości wykonywania pracy jako pracy zdalnej ponosi pracodawca. To on jest również zobowiązany zapewnić sprzęt niezbędny do wykonywania pracy, np. komputer, telefon, połączenie internetowe w miejscu świadczenia pracy jako zdalnej.

Z powodu nieopłacenia rachunków odcięty został sygnał tv oraz telefon. Czy jest to możliwe w sytuacji epidemii?

Niestety sytuacja epidemiologiczna, w jakiej się znajdujemy, nie zwalnia nas z obowiązku płacenia za usługi, z których korzystamy. Jeżeli powodem nieuregulowania rachunków jest pogorszenie naszej sytuacji materialnej w związku z brakiem pracy lub brakiem możliwości prowadzenia działalności gospodarczej, na co wpływ ma zagrożenie koronawirusem, to możemy się zwrócić do operatora usług o odroczenie takich płatności. Jednak zgoda na to, to tylko dobra wola operatora.

Czy w galerii handlowej może być otwarty sklep z prasą i artykułami piśmienniczymi ?

Tak, bo nie ma ich prasy i artykułów piśmienniczych nie ma na liście produktów, których nie można sprzedawać w galeriach.

Przepisy (par.8 ust.2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii Dz.U.2020, poz.697) zakazują – do odwołania – w obiektach handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m kw. handlu detalicznego właścicielom lub najemcom powierzchni handlowej z wyłączeniem właścicieli lub najemców, których przeważająca działalność polega na sprzedaży: żywności, produktów kosmetycznych (innych niż przeznaczone do upiększania i perfumowania), artykułów toaletowych, środków czystości, produktów leczniczych, wyrobów medycznych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia, gazet, artykułów budowlanych i remontowych, artykułów dla zwierząt, paliw.

Pan został poproszony w sklepie o pokazanie dowodu osobistego, bo nie wyglądało na to, że jest seniorem. Rzeczywiście, nie skończył 65 lat, ale jest opiekunem żony, która jest seniorem. Jest oburzony.

Legitymowanie jest bezpodstawne w takiej sytuacji, ale godziny od 10 do 12 są dla seniorów, a nie dla opiekunów seniorów.

Podczas zakupów w sklepie uprawniony do sprawdzenia wieku klienta jest sprzedawca przy zakupie alkoholu. W godzinach od 10:00 do 12:00 na terenie sklepu wolno przebywać seniorom od 65 r.ż., jednakże pracownicy sklepu nie uzyskali nowej podstawy prawnej do legitymowania klientów celem sprawdzenia wieku. Skargi na działalność sklepu można zgłaszać Powiatowym Rzecznikom Konsumentów.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii w § 9 ust. 7 pośród wyjątków od zakazu przebywania osób młodszych niż 65. r.ż. nie przewiduje wyłączenia dla opiekunów, nawet formalnie ustanowionych przez sąd.

Być może rozszerzenie wyjątków powinno zostać uwzględnione przez rząd i wstęp do sklepu powinien obejmować również opiekunów osób uprawnionych do przebywania w sklepie między 10:00 a 12:00. Rozsądnie jest jednak nie robić tego bez konsultacji z epidemiologami Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub z innych właściwych instytucji.

Aplikacja, którą muszą zainstalować na telefonach osoby odbywające kwarantannę, ma dostęp do zbyt wielu informacji i danych dotyczącej tej osoby, zgromadzonych na urządzeniu mobilnym.

Przepisy ustawy o COVID-19 wprowadziły obowiązek zainstalowania przez osoby podlegające kwarantannie oprogramowania udostępnionego przez ministra właściwego do spraw informatyzacji. Aplikacja ta służy do potwierdzania realizacji obowiązku przestrzegania kwarantanny i powinna być stosowana w tym właśnie celu.

Od obowiązku instalacji oprogramowania wyłączone zostały osoby z dysfunkcją wzroku (niewidzące lub niedowidzące), osoby, które złożyły oświadczenie, że nie są abonentami lub użytkownikami sieci telekomunikacyjnej lub nie posiadają urządzenia mobilnego umożliwiającego zainstalowanie tego oprogramowania. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Rzecznik Praw Obywatelskich nie kwestionuje obowiązku przestrzegania kwarantanny. Zdaniem Rzecznika, konieczne jest jednak zapewnienie, aby narzędzia wykorzystywane przez państwo mieściły się w konstytucyjnym standardzie ochrony prywatności i autonomii informacyjnej jednostki. Mają także spełniać wymogi prawa europejskiego (rozporządzenie RODO). Rzecznik uważa, iż stosowanie technologii mobilnych do kontroli obywateli wiąże się z coraz większymi zagrożeniami związanymi z rozwojem nowych technologii używanych do przetwarzania danych. Możliwość korelowania wielu informacji, pochodzących z różnych baz danych tworzy przestrzeń do ujawniania nowych, nie występujących w danych źródłowych informacji.

Jeszcze w trakcie prac parlamentarnych, prowadzonych nad ustawą o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, Rzecznik sygnalizował swoje uwagi co do proponowanych w tej ustawie przepisów. Zastrzeżenia Rzecznika dotyczyły między innymi zakresu ingerencji w prywatność osób, poddanych obowiązkowi instalowania aplikacji „Kwarantanna domowa”, a także sposobu i celu przetwarzania informacji przez podmioty mające dostęp do danych. Rzecznik odniósł się również do prac prowadzonych nad stworzeniem nowej aplikacji „ProteGO” mającej na celu walkę z rozprzestrzenianiem się wirusa wskazując, iż również ta aplikacja powinna w trakcie jej projektowania podlegać ocenie z punktu widzenia skutków dla ochrony danych.

W swoim wystąpieniu z 15 kwietnia 2020 r. Rzecznik zwrócił się do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (pismo skierowano również do wiadomości Ministra Cyfryzacji) z prośbą o zbadanie rozwiązań przyjętych lub planowanych w wypadku opisanych wyżej aplikacji pod kątem ich zgodności z prawem ochrony danych osobowych. Rzecznik poprosił także o sformułowanie przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych opinii na temat innych, przyjętych w postępowaniu ustawodawczym, rozwiązań mogących mieć wpływ na prywatność jednostki.

Dotychczas nie wpłynęła odpowiedź na powyższe wystąpienie.

Podstawa prawna:

  1. Art. 7e ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374, 567, 568).
  2. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. z 2020 r. poz. 695).
  3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz.U.UE. L. z 2016 r. Nr 119, str. 1 z późn. zm.).

Nie mogę zakrywać twarzy z uwagi na chorobę. Jak to udokumentować i wytłumaczyć się kontrolerowi, skoro kontakt z lekarzem (wystawienie zaświadczenia) jest niemożliwy?

Zgodnie z § 18 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U.2020.697), obowiązku zakrywania ust i nosa nie stosuje się w przypadku osoby, która nie może zakrywać ust lub nosa z powodu stanu zdrowia, całościowych zaburzeń rozwoju, zaburzeń psychicznych, niepełnosprawności intelektualnej w stopniu umiarkowanym, znacznym albo głębokim, lub osoby mającej trudności w samodzielnym zakryciu lub odkryciu ust lub nosa.

Okazanie orzeczenia lub zaświadczenia w tym zakresie nie jest wymagane.

Gdyby jednak funkcjonariusz Policji w ramach czynności wyjaśniających prosił o przedstawienie jakiegoś dowodu, można posiłkować się jakąkolwiek posiadaną dokumentacją medyczną potwierdzającą chorobę.

Czy można skrócić obowiązkową kwarantannę ?

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, obowiązek pozostania w kwarantannie stwierdzają organy inspekcji sanitarnej na okres nie dłuższy niż 21 dni, licząc od dnia następującego po ostatnim dniu odpowiednio narażenia albo styczności ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego.

Zakazane jest wówczas opuszczanie miejsca kwarantanny, izolacji lub izolacji w warunkach domowych.

Wyjątkiem pozwalającym na opuszczenie miejsca kwarantanny/izolacji jest stan zdrowia osoby, która wymaga hospitalizacji lub decyzja organu inspekcji sanitarnej o możliwości skrócenia kwarantanny.

Zgodnie § 2 ust. 13 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 kwietnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii państwowy inspektor sanitarny, w uzasadnionych przypadkach, decyduje o skróceniu lub zwolnieniu z obowiązku jej odbycia.

Wobec osoby, która nie poddaje się obowiązkowi kwarantanny lub izolacji obowiązkowej hospitalizacji, a u której podejrzewa się lub rozpoznano chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, stanowiącą bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia innych osób, może być zastosowany środek przymusu bezpośredniego polegający na przytrzymywaniu, unieruchomieniu lub przymusowym podaniu leków.

Należy pamiętać, że obowiązkowa kwarantanna lub nadzór epidemiologiczny mogą być stosowane wobec tej samej osoby więcej niż raz, do czasu stwierdzenia braku zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego.

Autor informacji: Wydział Przyjęć Interesantów
Data publikacji:
Osoba udostępniająca: Agnieszka Jędrzejczyk
Data:
Operator: Agnieszka Jędrzejczyk

Zobacz także