Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Tekst ten dotyczy propozycji badań antydyskryminacyjnych, jakie miałby przeprowadzić RPO jako organ ds. równego traktowania

Temat:

Dyskryminowanie babć i dziadków ojczystych, w sytuacji rozwodu czy rozpadu rodzin ich synów, przez Sądy rodzinne i instytucje państwowe jak RODK, biegłych sądowych, przez pozbawienie ich prawa do kontaktów, lub drastyczne ograniczanie kontaktów z wnukami.

Celem badania byłoby:

1. uzyskanie rzeczywistego obrazu łamania prawa dzieci (po rozstaniu się ich rodziców) do kontaktu z dziadkami ojczystymi oraz wpływu zerwania więzi rodzinnych z dziadkami na rozwój fizyczny i psychiczny dziecka,
2. Badanie skali naruszenia godności dziadków i babć ojczystych, przez kierowanie ich na badania psychologiczne, w celu ustalenia zasadności ich kontaktów z wnukami.
3. Ustalenie liczby opinii RODK z wnioskiem biegłych o pozbawienie dzieci kontaktów z dziadkami ojczystymi na skutek braku więzi (szczególnie wtedy, gdy przez długie okresy czasu na skutek działań matki dzieci tj. rodzica bezpośrednio sprawującego pieczę nad dzieckiem, dziadkowie ojczyści byli pozbawieni jakiegokolwiek kontaktu z wnukami).
4. Ustalenie skali zjawiska odmowy ustalenia kontaktów dziadków ojczystych z wnukami przez Sąd, wobec całkowitego zerwania więzi, na skutek alienowania ich przez matkę tj. rodzica bezpośrednio sprawującego pieczę nad dzieckiem
5. Ustalenie czasu trwania rozpraw o ustalenie kontaktów dziadków ojczystych z wnukami, skuteczności egzekucji tych kontaktów, odmowę zabezpieczenia kontaktów na czas trwania postępowania przez Sądy rodzinne – wpływu tych wszystkich czynników na utrwalanie zerwanych więzi, lub osłabienie tych więzi między dziećmi i ich dziadkami ojczystymi.

Uzasadnienie:

Przepisy odnoszące się do kontaktów dzieci z rodzicami mają zastosowanie również do kontaktów rodzeństwa, dziadków, powinowatych w linii prostej, a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem. Prawo stanowi również, że rodzice obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka. Powinni umożliwić mu kontaktowanie się z jego krewnymi (dziadkami) przy właściwej ich postawie i korzystnym wpływie na dziecko. Kontakty te, wynikające często z silnych związków emocjonalnych, zwłaszcza dziadków z wnukami, mogą wpływać na lepsze wychowanie i rozwój duchowy dziecka oraz sprzyjają kontynuowaniu więzów wielopokoleniowej rodziny. Okazywanie przywiązania i dbałości o wnuki przez dziadków z obojga stron, nie tylko nie kłóci się z interesem dziecka, ale jest ono dla jego dobra. Uregulowanie tej kwestii na drodze sądowej nie ingeruje w zakres władzy rodzicielskiej, gdyż prawo do osobistej styczności z dzieckiem nie jest elementem władzy rodzicielskiej.

Niestety, chociaż prawo rodzinne dopuszcza możliwość kontaktów dziadków z dzieckiem po rozwodzie rodziców, to przepisy nie są respektowane przez Sądy rodzinne. Dziadkowie ojczyści zmuszeni do zabiegania o kontakty z wnukami, (aby spełnić też swój obowiązek jaki nakłada na nich KRiO) są traktowani przez Sądy rodzinne jak potencjalnie źli, zaborczy ludzie, nawet wtedy gdy udowodnią, że przez lata bez zastrzeżeń opiekowali się wnukami, posiadają nieposzlakowaną opinię i często dorobek zawodowy w postaci pracy z dziećmi. Muszą latami udowadniać przed Sądem, że nadają się na dziadków dla swoich wnucząt. Są kierowani przez Sądy na upokarzające badania przez biegłych RODK (psychologiczne i pedagogiczne). Często uzyskują opinię biegłych RODK o odmowie ustalenia kontaktów z wnuczętami, wyłącznie z powodu braku więzi między nimi a wnuczętami(!), która to więź została zerwana na skutek alienacyjnych zachowań matki tj. rodzica, któremu pieczę nad dzieckiem powierzył Sąd.

Tego nie muszą udowadniać ani występować o kontakty dziadkowie macierzyści, Sądy nie kierują dziadków macierzystych na badanie przez biegłych RODK ich kompetencji do „bycia babcią i dziadkiem”, ponieważ dzieciom po rozstaniu rodziców sądy natychmiast zabezpieczają pobyt z matkami, a rodzice matek i ich krewni mają nieograniczony dostęp do dzieci. Polski system wymiaru sprawiedliwości zbyt często pozbawiając dzieci zrównoważonego kontaktu z rodzicami, a tym samym z rodzinami pochodzenia z obojga stron (a co za tym idzie budowania ich tożsamości), nie dostrzega w tym naruszenia dobra dziecka, które powinno być priorytetem.
Przeprowadzenie badań, pozwoli na uzyskanie rzetelnego obrazu łamania prawa dzieci do kontaktu z najbliższą rodziną ze strony obojga rodziców po ich rozejściu się, naruszania praw i godności dziadków ojczystych oraz nierównego ich traktowania przez Sądy. Pozwoli to uzmysłowić władzom skalę problemu, a co za tym idzie podjęcie działań dla przeciwdziałania dyskryminacji dziadków ojczystych, w kierunku:
• przeciwdziałania alienowania dzieci od rodziny pochodzenia ojca,
• skutecznej walki ze stereotypami. W sytuacji rozejścia się rodziców (separacja, rozwód, rozstanie) - promowanie zrównoważonej opieki obojga rodziców nad dzieckiem, jako najlepszego sposobu zabezpieczenia prawa dzieci do kontaktów z obojgiem rodziców i rodzin pochodzenia z obojga stron
• podjęcie działań dla obrony rodziny - należy opracować skuteczną kontrolę i nadzór instytucji oraz osób powołanych do pomocy rodzinie, opracowanie i wdrożenie terapii dla rodziców alienujących.

Stowarzyszenie Forum Matek Przeciw Dyskryminacji Ojców

Redakcja: BRPO