Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Temat badania:  Dyskryminacja osób płci męskiej przed sądami w zakresie spraw rodzinnych z zakresu związanego z opieką nad dzieckiem i zobowiązaniami wobec dziecka

Cel badawczy: Celem powinno być zbadanie sytuacji w zakresie orzecznictwa sądów (rejonowych i okręgowych) i porównanie uzyskanego obrazu sytuacji z zapisami Konstytucji (np. dotyczącego równości wszystkich obywateli) oraz przepisów Kodeksu rodzinnego (np. dotyczącego równości obu rodziców wobec praw i obowiązków względem ich dziecka). Jako metodykę proponuje się wyznaczenie statystyk dla okresu co najmniej ostatnich 10 lat z zakresu spraw:

1. rozwodowych, gdzie rozstrzygana była opieka nad dzieckiem (w tym przypadku statystyka dotyczy liczby spraw, w których dziecko zostało przy matce lub przy ojcu lub została orzeczona opieka naprzemienna)
2. o ustalenie kontaktów z dzieckiem (w tym przypadku statystyka ma przedstawiać proporcje między liczbą dni, które dziecko spędza z ojcem a liczbą dni, które dziecko spędza z matką)
3. o ukaranie grzywną z powodu niestosowania się matki dziecka do postanowienia o kontaktach (w tym przypadku statystyka ma przedstawiać, w ilu przypadkach doszło do ukarania matki w sposób realny karą finansową lub karą pozbawienia wolności, a w ilu przypadkach sprawa została umorzona)
4. o ukaranie grzywną z powodu niestosowania się ojca dziecka do postanowienia o kontaktach (analogicznie)
5. o ustalenie alimentów (statystyka ma przedstawiać w ilu przypadkach alimenty zostały zasądzone od ojca, jaka była ich średnia wysokość, a w ilu przypadkach alimenty zostały zasądzone od matki i jaka była ich średnia wysokość)
6. podsumowanie wszystkich powyższych spraw rodzinnych (1-5) odnośnie do płci sędziego (w ilu sprawach sędzią była kobieta, a w ilu sprawach sędzią był mężczyzna – w idealnym przypadku sprawy powinny być rozstrzygane w równym stopniu przez sędziów mężczyzn, jak i przez sędziów kobiety, ponieważ taka sytuacja minimalizuje dyskryminację pod względem płci)
7. w sprawach dotyczących opieki nad dzieckiem i kontaktów z dzieckiem (sprawy 1-2) w przypadkach, gdy skorzystano z opinii biegłych (statystyka powinna przedstawiać w ilu sprawach biegłymi były kobiety, a w ilu sprawach biegłymi byli mężczyźni – analogicznie, aby minimalizować dyskryminację w ogólności, biegłymi powinni być w równym stopniu mężczyźni, co i kobiety)
8. Dodatkowo dla punktów 1-5 należy podać statystyki w rozbiciu na dwa przypadki: gdy sędzią jest kobieta oraz gdy sędzią jest mężczyzna; pozwoli to rozstrzygnąć, czy rozstrzygnięcia nieprzychylne mężczyzną są skorelowane z faktem, że sędzią jest kobieta.

Celem następnym jest wyciągnięcie wniosków na podstawie uzyskanego materiału i przygotowanie propozycji zmian regulacji prawnych, których celem powinno być:

1. równouprawnienie obu płci w kontekście spraw rodzinnych w sądach
2. skuteczniejsza obrona praw dziecka do kontaktu z obojgiem rodziców
3. zmniejszenie możliwości wykorzystywania przez matki sytuacji rozstania z partnerem w celu wzbogacenia się za pomocą domagania się zawyżonych alimentów na dzieci (i również na siebie)

Uzasadnienie: Obecnie brak konkretnych danych na przedstawiony powyżej temat. Jesteśmy w kontakcie z wieloma mężczyznami, których prawa jako człowieka i rodzica zostały w sposób jawny zlekceważone przez sądy. Co gorsza, w imię nieuzasadnionego preferowania matek, prawa dzieci również były łamane.
Obecna sytuacja jest taka, że w sytuacji rozstania rodziców, gdy matka dziecka z powodu negatywnego nastawienia do ojca dziecka utrudnia lub wręcz całkowicie uniemożliwia ojcu kontakty z dzieckiem jedynym wyjściem z sytuacji jest sądowne ustalenie rozwiązania. W takiej sytuacji ojciec-mężczyzna staje przed sądem:

• w którym sędzią jest kobieta,
• sędziowie ławnicy też są kobietami,
• biegłymi są kobiety - to biegli wydają opinię, która jest wykładnią dla sądu,
• stroną przeciwną jest kobieta.

Sytuacja taka stwarza perfekcyjne warunki dla zaistnienia dyskryminacji mężczyzn i ma to miejsce.
Obecnie w Polsce mamy kilkanaście stowarzyszeń grupujących mężczyzn, którzy spotkali się z tego typu dyskryminacją, co potwierdza powyższą tezę. Najmłodsze z nich (DzielnyTata.pl) stowarzysza już ponad 1200 członków. Inne istnieją już ponad 10 lat. Oto lista niektórych z nich:
DzielnyTata.pl (http://dzielnytata.pl/)
Forum Matek Przeciwko Dyskryminacji Ojców (http://forummatek.pl/)
Śląskie Stowarzyszenie Obrony Praw Ojca (http://www.slsopo.org/)
Centrum Obrony Praw Ojca i Dziecka (http://www.prawaojca.org.pl/)
Fundacja Ojców Pokrzywdzonych przez Sądy (http://www.fundacjaojcow.org.pl/)
Centralne Stowarzyszenie Praw Ojca i Dziecka (http://csopoid.pl/)
Stowarzyszenie "No co ty tato" (http://nocotytato.org.pl/)

Dodatkowy materiał przedstawiający problematykę to praca studyjna Wojciecha Kiełpikowskiego (mgr inż.) pod tytułem „Łamanie praw człowieka na przykładzie łamania praw ojców w sądach rodzinnych” (Akademia Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte, Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych, Gdynia, 2012).

Fundacja Obrony Praw Dziecka KAMAKA