Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Nowe parkomaty w Warszawie nie pozwalają na opłatę za postój gotówką
• Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi, że prowadzi to do wykluczenia społecznego osób, które nie korzystają z nowoczesnych form płatności
• Zdaniem RPO wyposażenie nowego obszaru warszawskiej strefy płatnego parkowania w parkomaty „bezgotówkowe” skutkuje nierównym traktowaniem części kierowców. Bo są osoby, które nie mają dostępu lub nie potrafią korzystać z nowoczesnych form płatności
• Dlatego Biuro RPO poprosiło o stanowisko w tej sprawie Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi mieszkańców Warszawy dotyczące braku możliwości płacenia za postój pojazdu gotówką. Wynika z nich, że na terenie Mokotowa, objętego od lutego 2024 r. strefą płatnego parkowania zainstalowano parkomaty, w których nie ma takiej możliwości.

Zdaniem skarżących, pozbawia to kierowców, którzy nie mają karty płatniczej lub dostępu do systemu płatności mobilnych, możliwości korzystania z tego obszaru strefy płatnego parkowania w Warszawie. Nie mogą oni zapłacić za postój w strefie, ponieważ urządzenia do poboru opłat nie przyjmują płatności w formie gotówkowej.

Skarżący wskazują, że decyzja zarządcy warszawskiej strefy płatnego parkowania o zainstalowaniu parkomatów, w których możliwe jest uiszczanie opłaty parkingowej wyłącznie w formie elektronicznej, prowadzi do wykluczenia społecznego osób, które nie korzystają z nowoczesnych form płatności.

Rzecznik podziela te zastrzeżenia. Wyposażenie nowego obszaru warszawskiej strefy płatnego parkowania w parkomaty "bezgotówkowe" skutkuje nierównym traktowaniem części kierowców, którzy nie dysponują nowoczesnymi środkami płatniczymi.

Wszyscy użytkownicy strefy mają równą pozycję. Mają prawo do zaparkowania pojazdu na drogach publicznych w strefie pod warunkiem uiszczenia opłaty. Skoro zgodnie z ustawą o drogach publicznych za postój pojazdu w strefie płatnego parkowania należy wnieść opłatę, to trzeba stworzyć taki system ich wnoszenia, żeby każdy użytkownik strefy miał faktyczną możliwość jej uiszczenia. I choć większość społeczeństwa ma obecnie dostęp do nowoczesnych form płatności, to jednak jest grupa osób, która nie dysponuje takimi instrumentami płatniczymi np. z uwagi na to, że nie potrafi się nimi posługiwać (osoby starsze).

Stosownie do postanowień ustawy o Narodowym Banku Polskim znaki pieniężne emitowane przez NBP są prawnymi środkami płatniczymi na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Status ten oznacza pierwotnie przypisanie przez władzę emisyjną emitowanym znakom pieniężnym mocy uwalniania od zobowiązań publicznoprawnych, a przede wszystkim podatków, jak również wprowadzenia przymusowego kursu takich znaków i obowiązku przyjmowania ich w zamian za wszelkie świadczenia – publiczne i prywatne. Uznanie znaków pieniężnych emitowanych przez NBP za prawny środek płatniczy jest bezwarunkowe w tym sensie, że przepis ten (ani żaden inny przepis prawa) nie ogranicza zdolności poszczególnych znaków w zakresie uwalniania ze zobowiązań.

W związku z tym dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego BRPO Piotr Mierzejewski prosi dyrektora Zarządu Dróg Miejskich w Warszawie Łukasza Puchalskiego o zbadanie sprawy, odniesienie się do argumentów i przedstawienie stanowiska.

V.565.32.2025